243
Hozirgi kunda XVF tomonidan turli xildagi kredit instrumentlari yoki
“mexanizmlari” ishlab chiqilgan bo‘lib ulardan a’zo mamlakatlardagi
mavjud turli holatlarni bartaraf etishda foydalaniladi.
Kam daromadga ega bo‘lgan mamlakatlar
kengaytirilgan kreditlash
mexanizmi, “stend-bay” kreditlash mexanizmi va tezlashtirilgan kreditlash
mexanizmi orqali imtiyozli foiz stavkalari bo‘yicha mablag‘ olishi
mumkin. Imtiyozsiz kreditlar, asosan, “stend-bay” krediti, egiluvchan
kredit liniyasi va kengaytirilgan kreditlash mexanizmi (asosan, uzoq
muddatli ehtiyojlar uchun qo‘laniladi) to‘g‘risidagi
kelishuv orqali
beriladi. XVF, shuningdek, tabiiy ofat va urushdan keyingi qayta tiklashga
yordam berish uchun favqulodda yordam beradi. Barcha imtiyozsiz
mexanizmlar holatida Xalqaro Valyuta Fondining bozor bilan bog‘liq foiz
stavkasi amal qiladi. U “yig‘imlar stavkasi” deb ataladi hamda yirik
qarzlar bo‘yicha qo‘shimcha yig‘im undiriladi. Yig‘imlar stavkasi SDR
bo‘yicha foiz stavkasiga asoslangan bo‘lib,
asosiy xalqaro pul
bozorlaridagi qisqa muddatli stavkalar o‘zgarishini hisobga olish uchun har
hafta ko‘rib chiqiladi.
Kam daromadli mamlakatlar uchun yangi imtiyozli mexanizmlar
iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish va kambag‘allikni qisqartirishga
mo‘ljallangan Trast fondi doirasida 2010-yil yanvarda tashkil etildi. Fond
tomonidan moliyalashtirish sharoitlari birmuncha imtiyozli bo‘ldi, foiz
stavkasi esa har ikki-yildako‘rib chiqiladigan bo‘ldi.
Xalqaro Valyuta
Fondi tomonidan tuzilgan barcha mexanizmlar mamlakatlardagi
kambag‘allikni qisqartirish va uzoq muddatli iqtisodiy o‘sishni
rag‘batlantirishga qaratilgan masalalarni hal etishga hamda makroiqtisodiy
barqarorlikka erishishga yo‘naltirilgan dasturlarni qo‘llab-quvvatlash
uchun mo‘ljallangan.
Kengaytirilgan kreditlash mexanizmi
