Jahon banki guruhi va unga kiruvchi tashkilotlar faoliyati

246 
Jahon banki BMTning ixtisoslashtirilgan moliya instituti sifatida 
strategik vazifalarni bajarish uchun eng qulay vositachi sifatida xizmat 
qilishga 
mo‘ljallangandir, 
ya’ni barcha a’zo mamlakatlarning 
iqtisodiyotini jahon xo‘jaligi tizimi asosiy markazlari bilan integratsiya 
qilishdir. 
“Jahon banki” atamasi tarkiban Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki 
(International Bank for Reconstruction and Development) va Xalqaro 
rivojlanish assotsiatsiyasini (International Development Association) 
qamrab oladi. “Jahon banki guruhi” atamasi esa 5 ta tashkilotni, xususan, 
XTTB, XRA, Xalqaro moliya korporatsiyasi (International Financial 
Corporation), Investitsiyalarni kafolatlash bo‘yicha ko‘p tomonlama 
agentlik (Multilateral Investment Guarantee Agency), Xalqaro investitsion 
bahslarni tartibga solish markazini (International Center for Settlement of 
Investment Disputes) o‘z ichiga oladi
59
. 
Jahon bankining asosiy funksiyalari quyidagilardan iborat: 
–
rivojlanayotgan mamlakatlarga investitsiya faoliyati; 
–
iqtisodiy masalalar bo‘yicha maslahat va tahliliy faoliyat; 
–
amalga oshiriladigan dasturlar va ko‘rsatiladigan xizmatlar tarkibi 
va tuzilmasini muntazam to‘g‘rilab borish; 
–
boy va qashshoq mamlakatlar o‘rtasida resurslarni taqsimlashda 
vositachilik qilish.
Har uch-yilda Jahon banki guruhi tomonidan “Jahon banki guruhi 
faoliyatining strategiyasi” nomli hujjat ishlab chiqiladi, ushbu hujjatdan 
mamlakatlar bilan bo‘ladigan hamkorlikda foydalaniladi. Strategiyaga 
ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirish 
xususiyatlari 
va 
kambag‘allik 
muammolarini hal qilish bo‘yicha dastur hamda loyihalar kiritiladi. 
O‘zining faoliyati bo‘yicha Jahon banki ma’lum tamoyillarga amal 
qiladi, jumladan: 
–
rivojlanayotgan mamlakatlarning iqtisodiy o‘sishiga yordam 
beruvchi samarali kapital qo‘yilmalar uchun resurslar ajratish; 
–
resurslar qaytishi ehtimolligi darajasini hisobga olgan holda 
iqtisodiy mulohazalardan kelib chiqib investitsion qarorlar qabul qilish; 
–
bitta ishtirokchi mamlakat doirasida berilgan resurslarni 
ishlatishga cheklovlarning mavjud emasligi; 
–
xodimlar 
faoliyatining 
boshqa 
subyektlarga, 
jumladan, 
mamlakatlar hukumatiga emas, balki faqatgina bank manfaatlariga 
yo‘naltirilganligi. 
59
 
www.worldbankgroup.org
  

247 
Rivojlanayotgan mamlakatlar uchun Jahon banki tashkilotlari guruhi 
dunyodagi yirik moliyaviy mablag‘lar manbalaridan biri bo‘lib 
hisoblanadi. 
U o‘zining moliyaviy resurlarini kambag‘al mamlakatlardagi 
kambag‘allik 
darajasini 
pasaytirish 
hamda 
iqtisodiy 
o‘sishni 
jadallashtirish, shuningdek, hayot sifatini yaxshilashga sarflaydi. 
Yuqorida 
qayd 
etilgan 
tashkilotlarning 
faoliyatini 
quyidagi 
ma’lumotlar asosida ko‘rib chiqamiz. 

Download 3,95 Mb.