|
O‘zbekistonda investitsiya fondlariBog'liq 150 Xalqaro menejment. Darslik. T 20187.5. O‘zbekistonda investitsiya fondlari
O‘zbekiston Respublikasining 2015-yil 25-avgustdagi “Investitsion
va pay fondlari to‘g‘risida”gi O‘zRQ-392-sonli qonuni har bir fondning
xususiyatini yetarlicha aniq belgilab berdi.
Unga ko‘ra, investitsiya fondi investorlarning pul mablag‘larini jalb
etish va ularni investitsion aktivlarga kiritish maqsadida aksiyalar
chiqarishni amalga oshiruvchi aksiyadorlik jamiyatini namoyon etadi. IF
o‘z faoliyatini vakolatli davlat qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish
organi tomonidan berilgan litsenziya asosida amalga oshirishga haqli.
Qonunda fondning turlari belgilab berilgan – bu ular tomonidan
chiqarilgan aksiyalarni majburiy sotib olish va majburiy bo‘lmagan holda
sotib olishdir. IF turi uning ta’sis hujjatlarida ko‘rsatiladi. IF yangi
yuridik shaxs ta’sis etilishi yoxud boshqa investitsiya fondini qayta
tashkil etish yo‘li bilan yaratilishiga e’tibor qaratish muhimdir. IF
hisoblanmagan yangi yuridik shaxsni qayta tashkil etish orqali fondni
yaratishga yo‘l qo‘yilmaydi. Masalan, ushbu me’yorga muvofiq MCHJ
yoki XK investitsiya fondi bo‘lolmaydi.
Pay fondiga to‘xtalib o‘tadigan bo‘lsak, u holda mazkur fond yuridik
shaxs hisoblanmaydi, balki ikki yoki undan ortiq shaxslar – investitsiya
faoliyatini amalga oshirish maqsadida ular tomonidan ishonchli
boshqaruvga berilgan investorlarning pul mablag‘lari yig‘indisini
164
namoyon etadi. Pay fondlari ikki turda – fond mablag‘lari hisobiga
ishonchli boshqaruvchi chiqargan investitsion paylarni majburiy sotib
olgan, yoki bunday majburiyatni olmagan bo‘lishi ham mumkin. Pay
fondi ishonchli boshqaruvchi tomonidan qabul qilingan qaror asosida
yaratiladi.
Investor va boshqaruvchi o‘rtasida investorlarning pul mablag‘larini
birlashtirish va ularni pay fondiga umumiy mulkdorlik ulushi huquqiga
ega bo‘lish sharti bilan kiritishni ko‘zda tutuvchi shartnoma tuziladi.
Moliyaviy va boshqa investitsion aktivlardan foydalanish maqsadi va
yo‘nalishi ishonchli boshqaruv shartnomasining shartlariga mos kelishi
lozim. Investitsion aktivlar bo‘yicha olingan daromadlar, bir-yildabir
marta fondning investitsion paylari egalari o‘rtasida taqsimlanadi yoki
ularning barcha mulkdorlarining roziligi bilan qayta investitsiyalanadi.
Yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan qonun me’yorlari investitsiya fondiga
nisbatan amal qilib kelmoqda, pay fondiga nisbatan esa 2017-yilning 1-
iyulidan kuchga kiradi.
|
| |
