6 .3 . DVIGATELDA MEXANIK YO‘QOTISHLAR
Silindrda hosil b o ‘ladigan indikator
ishning hammasi foy-
dali ishga aylanmaydi, uning bir qismi dvigatel juft detallaridagi
ishqalanishga, gaz almashuvjarayonini bajarishga va yordamchi
m exanizm larni harakatga keltirishga sarflanadi.
Ishqalanish
silindr-porshen halqalari; tirsakli val — podshipniklar; taq-
simlash v ali-p o d sh ip n ik la r va boshqa
juftlar orasida hosil
b o ‘ladi.
Mexanik yo‘qotishlar q u w a ti isrof b o ‘lgan barcha q uw atlar
yig‘indisiga teng, ya’ni:
JV =N. + N
+ N
m
ishq
yo.m
gaz
bu yerda Aishq — ishqalanishga sarflanadigan q u w a t;
TVyo.m — yordamchi mexanizmlar (suv va m oy nasoslari,
havo haydagich, generator) ni harakatlantirishga
sarflanadigan
qu w a t;
Agaz — yangi zaryadni kiritishga va ishlatilgan gazlarni chiqa-
rishga sarflanadigan q u w a t.
Ikki va t o ‘rt taktli nadduvli dvigatellarda kompressorni
harakatga keltirish uchun q o ‘shim cha q u w a t sarflanadi.
Bu holda:
N ^ N . ^ + N ^ + N ^ + N , bo'ladi, bu yerda
N k ~
kompressorni harakatga keltirish
uchun sarflanadigan
q u w a t, bu q u w a t dvigatelning tirsakli vali kompressor bilan
mexanik bog‘liq boMsa hisobga olinadi.
Mexanik yo ‘qotishlar q u w a ti
Nm ni quyidagi ifoda yorda-
mida aniqlash mumkin:
Pm- Vh- ni
N =
300
T
bu yerda
p m — mexanik yo‘qotishlarning o ‘rtacha bosimi, bar.
M e x a n ik y o ‘q o tis h la rn in g o ‘r ta c h a b o sim in i m e x an ik
yo‘qotishlar quw ati kabi quyidagicha ifodalash mumkin:
P m
_ ^ s h q
+ Pyo. m + ^gaz + ^ k *
Pishq,
Pyo.m, pgaz, /
7
k — ishqalanish ga, y o rd a m c h i m e x a
nizmlarni
harakatga keltirishga, gazlar almashuviga va komp-
76
