trubalariga akustik shovqin so‘ndirgich o ‘rnatilganda
dvigatel
ortiqcha q u w a t sarflamaydi.
Dvigatel q u w a tin i oshirish usullaridan biri nadduvdir.
Q u w atn i oshirish uchun ishlatilgan gazlarning kinetik ener-
giyasidan foydalaniladi. Buning uc h u n chiqarish trubalariga
gaz turbinasi ulanadi.
Dvigatel silindrlaridan chiqayotgan ishlatilgan gazlar turbina
k urak chalarini harakatga keltiradi. T u rb in a o ‘z
navbatida
kompressorni harakatga keltiradi va silindrga bosim ostida
havo haydaladi.
C hiqarish trubalariga gaz bilan aylantiriladigan turbina
o ‘rnatish chiqarish sistemasining qarshiligining
biroz ortishiga
olib keladi, lekin bunga sarflangan q u w a t nadduvdan olinadigan
foydadan juda kichikdir. N adduv orqali dvigatel quw atin i 70%
gacha oshirish mumkin.
1,25
1,20
1200
1600
5 .12-rasm. пг
ning aylanishlar c h a sto ta sig a b o g ‘liqligi
(Y a M Z - 2 3 8 d izeli).
VI bob. SIKLNING 0 4RTACHA B O S IM I,
DVIGATELNING Q U W A T I VA TEJAMLILIGI
6.1. SIKLNING 0 ‘RTACHA INDIKATOR BO SIM I
Karburatorli dvigatel
T o ‘rt taktli karburatorli dvigatelning bajargan ishi haqiqiy
siklning
indikator diagrammasidagi a ^ fk z jb ^ yuza bilan aniq
lanadi (6.1-rasm,
a).
Dvigatelning haqiqiy indikator diagrammasi yozib olin-
magan b o ‘lsa, u siklning indikator ishi
Z , v ,
ni
hisoblash bilan
qurilgan qirrali diagrammadagi
aczba
yuza orqali aniqlanadi.
Bu holda siklning
L indikator
ishi kengayishda bajarilgan
L zb ish bilan siqishda bajarilgan
Lac ishning ayirmasiga teng
b o ‘ladi, ya’ni:
^-‘i h ~ ^ - Jzb
^ а с '
Agar karburatorli dvigatelning
indikator diagrammasi yozib
olingan bo ‘lsa, u holda siklning o ‘rtacha indikator bosimi
P\
quyidagicha topiladi (6.2-rasm):
Siklning o ‘rtacha indikator bosimi shartli, doimiy t a ’sir
k o ‘rsatuvchi o rtiq ch a bosim ni ifodalaydi.
Bunday bosimda
p o rs h e n b ir m a rta o ‘z y o ‘lini bosib o ‘tg a n d a gazlarning
bajargan ishi siklning indikator ishiga teng.
