• 6.5. YONILG‘1 SARFI VA F.I.K.
  • S. M. Q o d ir o V, M. O. Q o d ir X o n o V




    Download 8,29 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet39/139
    Sana25.01.2024
    Hajmi8,29 Mb.
    #145939
    1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   139
    Bog'liq
    CJdZi0HhZkhxN7TFlanq

    D vigatel turi
    pe, bar
    Pe , M P a
    K a rb u ra to rli d v ig a te lla r
    0 ,7 ...0 ,8 5
    7 ,5 ...9 ,5
    0 ,7 5 ...0 ,9 5
    D iz e lla r (n a d d u v siz )
    0 ,7 ...0 ,8 2
    6 ,0 ...8 ,5
    0 ,6 ...0 ,8 5
    N a d d u v li d iz e lla r
    о
    0
    0
    о
    ЧО
    10 v a y u q o ri
    1,0 v a y u q o ri
    Ik k i ta k tli d iz e lla r
    0 ,7 ...0 ,8 5
    4 ,0 ...7 ,5
    0 ,4 ...0 ,7 5
    6.5. YONILG‘1 SARFI VA F.I.K.
    B archa turdagi dvigatellarning afzalliklari yo n ilg ‘ining 
    solishtirma sarfi bilan taqqoslanadi. Shu sababli dvigatel sifatini 
    xarakterlovchi asosiy ko‘rsatkichlardan biri q u w a t yoki tezlik 
    birliklarig a t o ‘g ‘ri keladigan y o n ilg ‘i sarfi, yoxud u n in g
    tejamliligidir. YonilgNning sarfi yoki tejamliligi dvigatelni 
    stendda sinash vaqtida m a ’lum vaqt oralig‘ida sarf b o ‘lgan 
    yonilg‘i miqdori bilan oMchanadi.
    Dvigatelni sinash m a ’lum tezlik yoki yuklama rejimlarida 
    olib boriladi (ya’ni, p e = const yoki n = const). 
    0
    ‘lchashlar 
    natijasida bir soat mobaynida sarf b o ‘lgan yonilg‘i miqdori 
    Gy
    0
    topiladi.
    Gy
    0
    = ^ - 3 , 6 , kg/soat;
    bu yerda k q — oNchanayotgan yonilg‘i miqdori, g; т — sarf 
    vaqti, s.
    Dvigatelning tejamliligi yonilg‘ining solishtirma sarfi bilan 
    xarakterlanadi va u 
    1
    kVt yoki 
    1
    o. k. q u w a tg a bir soatda sarf 
    b o ‘lgan yonilg‘ining grammlardagi miqdori bilan belgilanadi. 
    Yonilg‘ining solishtirma sarfini aniqlash uchun dvigatelning 
    qu w a ti m a ’lum boMishi shart. U holda yonilgfining solishtirma 
    indikator sarfi quyidagi ifoda orqali aniqlanadi:
    80


    _ G yo
    1 0
    3, g/(kVt • soat).
    i y i
    Yonilg‘ining solishtirma effektiv sarfi:

    Gyo
    Qe - д Г '
    1 0
    3, g/(kV t • soat).
    Mexanik f.i.k. m a ’lum b o ‘lsa, qc ni quyidagi ifoda orqali 
    ham topish mumkin:
    _ G yo
    qe - — > g/(kVt • soat).
    Чт
    H aqiqiy sikllarla y onilg‘ining yonishi natijasida ajralib 
    chiq qan issiqlikdan foydalanish darajasi indikator f.i.k. 
    77

    orqali baholanadi va u yonilg‘ining solishtirma indikator sarfi 
    m a ’lum boMsa, quyidagi ifoda orqali aniqlanadi:
    3600
    *?/ = 1 7 ------
    H u
    4
    l
    bu yerda 3600 kJ/kVt — ko‘chirish koeffitsiyenti; H u M J/kg 
    da va Qj g/(kV t • soat) da ifodalangan.
    Indikator f.i.k. 
    77
    , ning qiymati termik f.i.k. ning qiymatidan 
    doimo kichik boMadi, chunki siklning nomukammalligi natija­
    sida q o ‘shimcha yo‘qotishlar hosil b o ‘ladi. Bu farq nisbiy f.i.k. 
    rje orqali ifodalanadi.
    Bu ifodadan ko ‘rinib turibdiki, siklda issiqlikdan foydala­
    nish qanchalik m ukam m al tashkil qilingan b o ‘lsa, ip birga 
    shunchalik yaqinlashadi, y a ’ni haqiqiy sikl nazariy siklga 
    yaqinlashadi. Bu jihatdan dizellar karburatorli dvigatellarga 
    nisbatan bir m uncha afzalliklarga ega.
    Effektiv ishga aylangan issiqlikning ulushi effektiv f.i.k. 
    orqali belgilanadi.
    U ham yuqoridagi ifodalar kabi aniqlanadi:
    3600
    6 — Q o d i r o v , S . M .
    81


    Agar г). va ijm m a ’lum bo ‘lsa, r\e quyidagicha hisoblanadi:
    Ле= Л, 'Г)т.
    N o m in a l rejim da ish la y o tg an d a a v to m o bil dvigatellari 
    u chun yonilg‘ining solishtirma sarfi, indikator va effektiv f.i.k. 
    laming qiymati 6.3-jadvalda keltirilgan.
    6.3-jadval

    Download 8,29 Mb.
    1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   139




    Download 8,29 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    S. M. Q o d ir o V, M. O. Q o d ir X o n o V

    Download 8,29 Mb.
    Pdf ko'rish