S. M. Q o d ir o V, M. O. Q o d ir X o n o V




Download 8,29 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/139
Sana25.01.2024
Hajmi8,29 Mb.
#145939
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   139
Bog'liq
CJdZi0HhZkhxN7TFlanq

Tezlik tavsiflari
Tezlik tavsiflari ikki turga: tashqi va qismiy tezlik tavsiflariga 
b o ‘linadi.
Tashqi tezlik tavsifi. Dvigatelning tashqi tezlik tavsifi deb, 
aylanishlar chastotasi n ga bogMiq bo ‘lgan effektiv q u w a t Ne, 
effektiv burovchi m om ent M , yonilg‘ining soatli sarfi Gy„ va 
effektiv so lish tirm a sarfi ge ning egri chiziqlariga aytiladi. 
Bunday tavsif karburatorli dvigatellarda drossel zaslonka to ‘la 
ochiq yoki dizelda yonilg‘i nasosining reykasi eng ko‘p yonilg‘i 
berish holatida b o ‘lganda olinadi.
Tavsif olinayotgan paytda dvigatelning boshqa k o ‘rsat- 
kichlarini ham yozib borish maqsadga muvofiqdir, chunki bu 
k o ‘rsa tk ic h la r o rq a li yuq o rid agi p a ra m e trla rn in g kech ish
xususiyatini tushuntirish mumkin.
Tashqi tezlik tavsiflarini olish shartlari: har bir dvigatel 
uchun tirsakli val aylanishlar chastotasining quyi chegarasi 
Aim in b o ‘ladi. Bunday aylanishlar chastotasida dvigatel barcha 
yuklam alarda tu rg ‘un ishlaydi. Lekin biror sababga ko‘ra ayla­
nish chastotasi Aimin dan kichik b o ‘lib qolsa, dvigatel noturg‘un 
ishlaydi (yuklam ani qabul qila olm aydi) va to ‘xtab qoladi. 
Bunga asosiy sabab to ‘ldirish koeffitsiyentining keskin pasayib 
ketishi va natijada, yonish jarayonini tu rg ‘un hosil qilib bo ‘l- 
m asligidir.
Tashqi tezlik tavsifida: nm ~  maksimal effektiv burovchi 
m om entga mos keluvchi aylanishlar chastotasi; пУо — yonil- 
g ‘ining effektiv solishtirm a sarfi m inim al b o ig a n aylanishlar 
chastotasi; AZ„0m — dvigatelning nom inal effektiv quvvatiga mos 
aylanishlar chastotasi; n^.m^ — dvigatelning regulator bilan salt 
ishlash aylanishlar chastotasi va nnz — haddan tashqari katta 
aylanishlar (raznos) chastotasi b o ia d i.
Yuk av to m o b illari dvigatellarida /zc=Ainom, yengil avto- 
m obillar dvigatellarida esa nnom>nc b o ia d i.
Dvigatelni sinashdan oldin qizdiriladi, ya’ni suv va moy 
harorati 80...85°C ga yetkaziladi. S o‘ngra dvigatelga m inim al 
aylanishlar chastotasida eng katta yuklam a beriladi (drossel- 
to ‘sm aqopqoq t o l a ochiladi). Bu holda quyidagi parametrlar: 
yon ilg l sarfi; dvigatelning effektiv burovchi m om enti; aylanish­
lar ch asto tasi; havo sarfi va ishqalanishlarga sarf b o ig a n
125


bu rove hi m om ent o ‘lchanadi. B undan tashqari, tashqi m uhit 
bosimi va harorati ham o ‘lchanadi. Shundan so‘ng dvigatelning 
aylanishlar chastotasi o ‘zgartirilib, bu rejim larda ham yuqo- 
ridagi param etrlar o ‘lchanadi va jadval shaklida yozib boriladi.
10.1-rasm da dvigatelning tashqi tezlik tavsifi keltirilgan. 
Yengil avtom obillar dvigatellarida zznom>/Zi bo'lganidan, dvigatel 
maksimal tezlik rejimida tu rg ‘un ishlaydi. Aylanishlar chastotasi 
/ 7 n o m
qiym atdan ortishi bilan havoning gidravlik qarshiliklari 
ham o rtib k e ta d i, n a tija d a t o ‘ld irish k o effitsiy en ti rjv va 
o ‘rtacha effektiv bosim pc keskin kam ayib, nnzn chastotada p e = 
0 va dem ak, M = 0 b o ‘ladi. D vigatellarning bu rejim da 
ishlashiga y o ‘l q o ‘ymaslik kerak, chunki asosiy detallarga ta ’sir 
qiluvchi dinam ik yuklam alar keskin oshib ketadi va dvigatel 
ishdan chiqishi m um kin. Shu sababli dvigatellarga maksimal 
aylanishlar chastotasi regulatori o ‘rnatiladi. Regulator rejim ida 
ishlagan dvigatelning tavsifi /l# u c h a s tk a bilan tavsiflanadi. Bu 
diapazonda drossel to ‘sm aqopqoq yopilib, uning o ‘sishi natija- 
sida yonilg‘ining solishtirm a sarfi dastlab biroz kam ayadi, lekin

Download 8,29 Mb.
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   139




Download 8,29 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



S. M. Q o d ir o V, M. O. Q o d ir X o n o V

Download 8,29 Mb.
Pdf ko'rish