Saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Download 7,28 Mb. Pdf ko'rish
bet	209/436
Sana	01.02.2024
Hajmi	7,28 Mb.
	#149752

1 ... 205 206 207 208 209 210 211 212 ... 436

Bog'liq
farmatsevtik texnologiya

Quyuqlashtirilgan yog’lar va ularning texnologik variantlari.

Gidrofob asoslar
Kakao moyi va boshqa tabiiy yog’lar. Kakao moyi (Oleum Cacao) — zich konsistensiyali
o’simlik yog’i bo’lib, shokolad daraxtining urug’idan olinadi, urug’ida 50% gacha yog’ saqlanadi.
Kakao moyi xona haroratida och-sargish rangli bo’lakchalar, kakao hidli va yoqimli surtmaga
egadir. Suyuqlanish harorati 30-34
0
S, sekin ayniydi, natijada oqara boshlaydi. Kislota soni 2,25
dan oshmasligi kerak.
X DF ga asosan kakao moyi o’z tarkibida hayvon yog’i qoldiqlarini saqlamasligi kerak, bu
Byurklunda tajribasi yordamida aniqlanadi. 3 ml efirdan 1 g kakao moyi eritmasi xona haroratida
24 soat mobaynida tiniqligicha qolishi kerak.Kakao moyi — qadimiy yaxshi suppozitoriy asos,
biroq u xorijdan keltiriladi, shunga ko’ra uning o’rniga ko’pincha boshqa asoslar ishlatilatiladi,
buning ustiga kakao moyining ayrim salbiy xossalari ham bor, chunonchi: polimorfizm va u bilan
bog’liq suyuqlanish haroratining doimiy emasligi, aynib qolishi va h.k.
Yapon korichnigi yog’i (Oleum Cinnamomi pedunculati). Yapon korichnigi mevasining
yadrosidan uning qattiq yog’i olinadi. 1957 yilda L.I.Eristavi bu yog’ni kakao moyi o’rnini
bosuvchi sifatida taklif etgan. Siqib olish usuli bilan mevadan 30 % yog’ olish mumkin. U
quyuqlanish darajasi yuqori, oq-sarg’ish rangli, kuchsiz yoqimli hidli moydir. Erish harorati 34-
35
0
S , Yapon korichnigining yog’i kakao moyiga o’xshab suyuqlikka aylanadi.
Quyuqlashtirilgan yog’lar va ularning texnologik variantlari.
Quyuqlashtirilgan yog’lar kakao moyi bilan birgalikda eng istiqbolli moddalar guruhidir.
Ular suppozitoriy asosini hosil qilishi, klinika talabiga javob berish uchun ko’p ishlab chiqariladi.
Shuni qayd qilib o’tish kerakki, tadqiqotchilarimiz farmatsiyada quyuqlashtirilgan yog’larning
ishlatilishini birinchi bo’lib kashf qilganlar. 1934 yili A.G. Bosin ajoyib parafin va
quyuqlashtirilgan yog’lar qotishmasini — suppozitoriy asosi butirolni ishlab chiqdi. Hozirgi
vaqtda Gorkiy nomidagi kimyo-farmatsevtika zavodida mana shu qotishmaga 30% kakao moyi
qo’shilmoqda (VFS 42—836—73). Quyuqlashtirilgan yog’lar sham dorilar asosi sifatida X DF
bilan birga dunyo farmakopeyasiga ham kiritilgan. Masalan, Shveysariya farmakopeyasiga
gidrogenlangan yer yong’oq, Britaniya farmakopeyasiga — suvsizlangan kungaboqar moyi
kiritilgan va boshqalar.

Gidratlangan soya va palma yadrosi moylari, kanakunjut moyi bilan uning gidrogenizati
qotishmalari o’z afzalliklarini ko’rsatdi. Shuningdek, gidratlangan moylarning emulgatorlari bilan
kombinatsiyasi, masalan araxis gidrogenizatining 10 % miristin yoki setil alkogoli yoki 3%li
trietanolaminostearat bilan qotishmasi keng tavsiya qilinadi. Yu.A.Blogovidova va I.S.Ajgixin
(1965) ma’lumotlari bo’yicha gidratlangan paxta moyining 4—5% emulgator T
2
bilan
qotishmalari struktur — mexanik xossalariga ko’ra kakao moyidan qolishmaydi va talaygina
miqdordagi suyuqliklar hajmini o’z tarkibiga osonlikcha kiritishi va dori moddalarini in vivo tez
berishi bo’yicha ajralib turadi. Kakao moyini paxta moyi bilan almashtirish yuqori sifatli konditer
yog’lari ishlab chiqarishni taqozo qiladi.

Download 7,28 Mb.

1 ... 205 206 207 208 209 210 211 212 ... 436

Download 7,28 Mb.

Pdf ko'rish