• Eyxorniya
  • –rasm. Ilmiy tadqiqot uchun Toshkentdan keltirilgan yuksak suv




    Download 1,91 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet11/29
    Sana27.01.2024
    Hajmi1,91 Mb.
    #146723
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   29
    Bog'liq
    monograph Satorov indiya 2022 besh (1)

    2.1–rasm. Ilmiy tadqiqot uchun Toshkentdan keltirilgan yuksak suv 
    o’simliklari 
     
    Manba: Termiz davlat universieti “Tabiiy fanlar” fakulteti “Botanika” 
    kafedrasida tasvirga olindi. 
     
    Ular suv betida qalqib o‘suvchi, ko‘p yillik o‘simliklar bo‘lib, tropik va 
    subtropik mintaqalarda keng tarqalgan. O’simliklarning butun tuzilishi (ildizlari, 
    poyasi, barglari va gullari) erkin suzib yuradigan suv sathida joylashgan suv 
    o’simliklaridir. Darhaqiqat, ildizlari suv havzasining tubiga borib taqalmagan va tez 
    o’sib borayotgan ildizpoyalari orqali erkin ko’payadi. Uning asosiy vazifasi suvo’tlari 
    tarqalishini oldini olish uchun suv yuzasini qoplash va ba’zi hollarda suvni tiniqlash 
    va yoki filtrlashdir. Hozirgi paytda mazkur o‘simliklar O‘zbekiston sharoitiga 
    muvaffaqiyatli introduksiya qilingan. 
    Eyxorniya (Eichhornia crassipes (Solms.), Pontederiaceae) 
    suv giatsinti,
    suv safsari deb ham ataladi,
    suv yuzasida qalqib o‘suvchi o‘simlik bo‘lib, bo‘yi 30–
    40 sm (2.2–rasm). Eyxorniyaning vatani – Janubiy Amerikadir. Eyxorniya dunyoning 
    barcha tropik mintaqalarida tarqalgan. Eyxorniya tiniq yashil rangli o'ziga xos
    shaklli barglardan iborat tubbarg hosil qiladi. Qoshiqsimon; silliq, yashil, yaltiroq 
    tusdagi barg yaproqlari ovalsimon shaklda; chetlari tekis, simmetrik bo‘ylamasiga 
    parallel joylashgan va tomirlari 
    yirik bo’lganligi sababli
    aniq ko‘rinib turadi. Bargning 


    40 
    pastki qismida bo'rtma bor, uning ichida g'ovak to'qima bor, shu tufayli o'simlik suvda 
    saqlanadi, ya’ni barg bandlari asosida, havo bilan to‘lgan sharsimon etdor qismi 
    aerenxima — o‘simlikni suv yuzasida qalqib turishini ta'minlaydi.
    Ildizlari uzun (0,5 m gacha), butunlay suvga botgan. Popuksimon ikki tartibli 
    ildiz tizimi tukchalari ikki tomonlama yaxshi shoxlangan. Birinchi tartibli (10–20 
    dona) ildizlar qisqargan poyaning bo'g'imiga barg bandi birikkan joydan chiqadi. Juda
    ko'p miqdordagi ikkinchi tartibli ildizlar (3 sm gacha uzunlikdagi) suvda gorizontal 
    joylashadi
    1

    Guli gigantga o'xshaydi, u pushti, ko'k yoki binafsha rangga ega bo'lishi 
    mumkin. Suv giatsinti deb atalishi ham bejiz emas, gulidan kuchli yoqimli hid taralib 
    turadi.
    Eyxorniya yon novdalarining uchida yosh o'simtalarni hosil qilish orqali 
    juda tez ko'payadi. Ekuv sharoitida eyxorniyani o'stirish uchun zarur ozuqa muhitlari
    pistiyaniki kabidir. Eyxorniyaning yosh o'simliklarida tuguncha bo'lmaydi, ular
    jadal vegetativ yo'l bilan ko'payadi. Vegetativ ko'payishi to'xtagan o'simliklarda
    ko'sak shakllanadi. Eyxorniyaning urug'lari tuxumsimon, qo'ng'ir rangli mayda 
    bo'ladi. 1000 ta urug'ining massasi 2,1–2,2 g ni tashkil qiladi
    2

    1
    Мустафоева Н. Классификация диатомовых водорослей на современном этапе проблема построения их 
    филогенетической системы // Ботш. журн. - 2004. - 71, № 6 с. 713- 722.
    2
    Ergashev A., Otaboev SH., Sharipov R., Ergashev T. Suvning inson hayotidagi ekologik mohiyati. T., “Fan” 2009. -53b.


    41 

    Download 1,91 Mb.
    1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   29




    Download 1,91 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    –rasm. Ilmiy tadqiqot uchun Toshkentdan keltirilgan yuksak suv

    Download 1,91 Mb.
    Pdf ko'rish