Sh. E. Umidov, Z. A. Djabborov nazorat va standartlashtirishning huquqiy asoslari

46
Ekspert-auditor sifatida «O‘zstandart» tomonidan belgilangan 
tartibda attestatlangan fan, sanoat, maishiy xizmat, institutlar 
va boshqa tashkilotlarning vakillari hamda belgilangan hujjatlar 
bilan ishlashda yetarli chuqur bilimga ega bo‘lgan xususiy shaxs 
ham bo‘lishi mumkin.
Ekspert-auditor quyidagi vazifalarni bajaradi:
– mahsulot, jarayon, xizmatlarni, sifat tizimlarini va ishlab 
chiqarishni­sertifikatlashtirish;
–­ sertifikatlashtirilgan­ mahsulot,­ jarayon­ va­ xizmatlarning­
tavsiflarini­hamda­sertifikatlashtirilgan­sifat­tizimlarini­va­ishlab­
chiqarishning turg‘unligini nazorat qilish;
–­ sertifikatlashtirish­ bo‘yicha­ akkreditlash­ idoralari,­ sinov­
laboratoriyalarini (markazlarini) va ularning faoliyatini nazorat 
qilish;
–­ sertifikatlashtirishda­tavsiyalar­berish.
Ekspert­auditor­ o‘z­ faoliyatini­ sertifikatlashtirish­ milliy­
idorasi,­ bir­ turdagi­ mahsulotni­ sertifikatlashtirish­ idoralari,­ sifat­
tizimlarini­ va­ ishlab­ chiqarishni­ sertifikatlashtirish­ doirasida­
amalga oshiradi.
Ekspert-auditor quyidagi talablarga javob berishi lozim:
–­ to‘liq­oliy­ma’lumotli­va­sertifikatlashtirish­sohasida­yetarli­
bilimga­ ega­ bo‘lib,­ faoliyati­ sertifikatlashtirishning­ ma’lum­ turi­
bo‘yicha attestatlangan bo‘lishi kerak;
– oliy o‘quv yurtini tamomlagandan so‘ng kamida 5 yillik 
amaliy stajga ega bo‘lishi, shundan kamida 3 yil standart-
lashtirish, metrologiya, sinovlar, sifatni boshqarish va ta’minlash 
sohalarida ishlagan bo‘lishi kerak.
Ekspert-auditor chuqur bilimli, tadbirkor bo‘lmog‘i lozim. 
U quyidagi sohalar bo‘yicha bilimlarni mukammal egallagan 
bo‘lishi shart:
–­ respublika­ sertifikatlashtirish­ milliy­ tizimining­ qoida­ va­
tartiblari;

47
–­ sertifikatlashtirish­ o‘tkazish­ bo‘yicha­ bilimlar­ va­ me’yoriy­
hujjatlarni tushunish;
–­ sertifikatlashtirish­ va­ akkreditlash­ bo‘yicha­ asosiy­ ishlar­
mazmuni;
–­ sertifikatlashtirish­ va­ akkreditlash­ bo‘yicha­ iqtisodiy­ va­
huquqiy asoslar;
–­ mamlakat­ ichidagi­ va­ chet­ ellardagi­ sertifikatlashtirish­ va­
akkreditlash tajribasi;
– standartlashtirish, metrologiya va sifat tizimlarining 
asoslari;
– tekshiruv o‘tkazish va sifatni boshqarishning statistik 
usullari.
Ekspert-auditor tahlil qilish, mantiqiy asoslash, o‘zining 
fikrini­ qattiq­ va­ asoslangan­ holda­ himoya­ qilish;­ ijodiy­
qobiliyatga va murakkab vaziyatda to‘g‘ri qaror qabul qilish 
xususiyatlariga ega bo‘lishi; haqqoniy, mas’uliyatli, prinsipial 
ravishda xayrixoh, xushmuomala, odobli va o‘zini tuta bilish 
kabi shaxsiy sifatlarga ega bo‘lishi kerak. Ekspert-auditor 
tekshirilayotgan obyektning xodimlari bilan aloqada bo‘lish 
va kerakli hujjatlar bilan tanishish; ma’lumot uchun har 
qanday­ qo‘shimcha­ ma’lumotlar­ talab­ qilish­ (sertifikatlashtirish­
maqsadlari uchun); tizimda amaldagi me’yoriy-uslubiy huj-
jat­larni­ takomillashtirish­ bo‘yicha­ o‘z­ taklifini­ berish;­ sertifi­
katlashtiriluvchi mahsulot, jarayon, xizmatlar, sifat tizimi 
va ishlab chiqarish bo‘yicha rejalarni tuzatish yuzasidan o‘z 
mulohazalarini kiritish huquqiga egadir.
Korxonalarda­ sertifikatlashtirish­ sohasidagi­ ishlarni­ inobatga­
olib,­ sertifikatlashtirish­ milliy­ idorasi­ «O‘zstandart»­ tomonidan­
ekspert-auditorlar tayyorlash maxsus kurslari tashkil etilib, 
bu sohadagi o‘qishning tashkiliy tomonlari O‘zSMSITIning 
asosiy faoliyatlaridan biri deb qaralmoqda. Ekspert-auditorlarni 
tayyorlash, odatda, ikki bosqichda olib boriladi: nazariy bilim-

48
larni olish va attestatlash natijasida ularga tegishli rasmiy 
hujjatlar topshirish.
Maxsus kurs tinglovchilarining nazariy bilimlarini «O‘zstandart» 
agentligi tomonidan tuzilgan maxsus komissiya baho laydi. Baho-
lanish­ natijalari­ yetarli­ darajada­bo‘lsa,­ ularga­sertifikatlashtirish­
milliy tizimining ekspert-auditori degan guvohnomasi beriladi 
(agar attestatlashdan o‘tmasa rad etiladi).
Ekspert-auditorlar ularga yuklatilgan vazifalari bo‘yicha 
muayyan burch va mas’uliyatlarga egadirlar.

Download 0.94 Mb.