• Real differensiallovchi zvenolar
  • Sh. N. Fayzimatov




    Download 8,74 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet20/88
    Sana31.01.2024
    Hajmi8,74 Mb.
    #149272
    1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   88
    Bog'liq
    AVTOMATIKA VA ISHLAB CHIQARISH DARSLIK

    Differensiallovchi zveno. Chiqish kattaligi kirish parametrining o’zgarish 
    tezligiga proporsional bo’lgan zveno differensiallovchi zveno deyiladi. Bu ideal 
    differensiallovchi zvenoning hususiyatlari tenglama orqali tavsiflanadi. 
    (1.38) 
    Nolaviy boshlang’ich shartlarda (1-33) ifodaga Laplas almashtirishini qo’llasak, 
    bu tenglamaning operator shaklini hosil qilamiz: 
    (1.39) 
    Zvenoning uzatish funksiyasi k.uyidagicha aniqlanadi: 
    (1.40) 
    amplituda-faza harakteristika esa 


    46 
    (1.41) 
    Ma’lumki, amplituda-chastota harakteristika 
    (1.42) 
    ω chastotaga proporsional ravishda o’zgaradi; faza-chastota harakteristikasi esa 
    kirish signali chastotasining o’zgarishiga bog’liq emas. 
    (1.43) 
    Ifodadan quyidagi xulosa kelib chiqadi: differensiallovchi zveno o’zining 
    chiqishida kirish kattaligidan 
    burchakka teng o’zishni hosil qiladi. 
    Ko’rilayotgan zveno uchun 
    (1.44) 
    Laplas teskari almashtirishidan foydalanilsa, 
    (1.45) 
    Bu zveno kirish kattaligining sakrashsimon o’zgarishida chiqish signalining bir 
    onda cheksizlikkacha o’sib, shu zaxoti nolga tushib ketishi bilan ta’riflanadi. 
    Haqiqatda esa zvenolarda bunday holatni amalga oshirib bo’lmaydi. 
    Differensiallovchi zvenoning LACHX sini quramiz. 
    Ifodadan logarifmik amplituda-chastota harakteristika +20 db/s ga teng musbat 
    og’ishli va abssissalar o’qini ω
    t
    K nuqtada kesib o’tuvchi to’g’ri chiziqdan iborat 
    ekanligi kelib chiqadi. Agar K=1 bo’lsa, to’g’ri chiziq koordinatalar boshidan 
    o’tadi (lgω
    T
    = 0). Ifodadan ma’lumki, FCHX abssissalar o’qiga parallel va undan u 
    masofaga orqada qolgan to’g’ri chiziqdan iborat. 
    Real differensiallovchi zvenolar dinamikasining umumiy tenglamasi 
    quyidagicha ifodalanadi: 
    (1.46) 
    Agar boshlang’ich shartlar nolga teng bo’lganda bu tenglamining operator 
    shaklidagi ko’rinishi: 
    (1-47) 


    47 
    Bundan real differensiallovchi zvenolarning uzatish funksiyasi kelib chiqadi: 
    (1.48) 
    amplituda-faza harakteristikasi esa: 
    (1.49) 
    Oxirgi tenglamalardan, real differensiallovchi zveno bir biriga ketma-ket ulangan 
    ideal differensiallovchi va nodavriy zvenolardan iborat degan xulosa chiqarish 
    mumkin. 
    Dinamika tenglamasining yechimi quyidagicha: 
    (1.50) 
    Real differensiallovchi zvenoning kirishiga sakrashsimon g’alayonlovchi 
    ta’sir ko’rsatilsa, chiqish kattaligi vaqtning dastlabki davrida K/T qiymatga ega 
    bo’ladi, keyin 
    da nolga aylanadi. Real differensiallovchi zvenoning A(ω) 
    amplituda-chastota va φ(ω) faza-chastota harakteristikalarining tenglamalari 
    quyidagicha: 


    48 
    1.15- rasm. Ideal (a, b, v) va real (g, d, e) differensiallovchi zvenoning 
    harakteristikalari: 
    a) ideal differensiallovchi zvenoning yugurish egri chizig’i; b) ideal 
    differensiallovchi zvenoning AFX si; v) ideal differensiallovchi zvenoning 
    logarifmik chastota harakteristikalari; g) real differensiallovchi zvenoning 
    yugurish egri chizig’i; d) real differensiallovchi zvenoning AFX si; e) real 
    differensiallovchi zvenoning logarifmik chastota harakteristikalari;
    LACHX ni qurish uchun quyidagi ifoda ishlatiladi: 
    Izlanayotgan harakteristika ikkita asimptotadan iborat; ulardan biri 20 db 
    sog’ishga ega, ikkinchisi esa abssissalarga parallel. ω
    T
    =1/Tchastotada asimptotalar 
    tutashadi. 
    1.12–rasmda real va ideal differensiallovchi zvenolarning harakteristikalari 
    tasvirlangan. Ikkala zveno ham minimal fazali sistemalar sinfiga kiradi. 

    Download 8,74 Mb.
    1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   88




    Download 8,74 Mb.
    Pdf ko'rish