106
soliq qonun hujjatlariga rioya etilishi, soliqlarning tо‘g‘ri
hisob-
lanishi, soliqlar о‘z vaqtida tо‘liq tо‘lanishi ustidan nazorat qilish;
soliq qonun hujjatlariga rioya etishda zarur shartlarni ta’minlash,
soliq majburiyatlarini bajarishda soliq tо‘lovchilarga yordamkо‘rsatish;
soliq siyosatining samaradorligini oshirishda va takomillashtirishda
bevosita ishtirok etish;
soliq subyektlarini va obyektlarini tо‘liq va о‘z vaqtida hisobga
olish; davlat budjetining daromad qismini sifatli tо‘ldirish;
me’yoriy huquqiy bazani yanada takomillashtirish, soliq sohasida
huquqbuzarliklarning
oldini olish, soliqlarni yig‘ish va majburiy tarzda
undirish funksiyalarini birlashtirish;
belgilangan prognoz kо‘rsatkichlariga muvofiq soliqlar tushumini
budjetga tushishini ta’minlash;
yuridik va jismoniy shaxslarga qonun hujjatlarida belgilangan
tartibda ularni rо‘yxatga olish, identifikatsiya raqamlarini berish;
soliqlar tushishini ta’minlash ishida topshiriqlarni
bajarish natijalari-
ni tahlil qilish va tahlil asosida takliflar kiritish; soliq siyosatini amalga
oshirishda soliq qonun hujjatlarini takomillashtirish bо‘yicha uslubiy
ishlarni olib borish;
soliq tizimi unumdorligini va samaradorligini oshirish, salbiy ta’sir
va xatar darajasini pasaytirish. Soliq xizmati organlari xodimlarining
qonunda belgilab berilgan yuqoridagi vazifalarini
hisobga olgan holda va
Respublikamiz iqtisodiyotining bozor munosabatlariga о‘tishi sababli soliq
tо‘lovchi obyektlar va subyektlarning soni oshib borishi natijasida soliq
organlari idoralariga kelib tushadigan axborotlarning hajmi ortib borishi,
ularni saqlash va qisqa muddatlarda qayta ishlash, ma’lumotlarni 66 yuqori
organlarga tegishli qarorlar qabul qilish uchun yuborish, yuqori
organlardan quyi organlarga kо‘rsatma
va topshiriqlar berish, hamda
tegishli soliq tо‘-lovchi jismoniy va yuridik shaxslarga ma’lumotlar
jо‘natish soliq tizimiga kompyuter va kommunikatsion texnologiyalarni
keng joriy etish zaruri-yatini yuzaga keltirdi.
О‘z navbatida Davlat soliq xizmati organlari faoliyatini kompyuter-
lashtirish va axborotlashtirish, malakali xodimlarni tayyorlash, kompyuter
jihozlari, dasturiy mahsullar bilan ta’minlash hamda zamon talabidan kelib
107
chiqib, soliq idoralarida jamlangan hisobotlarni elektron kо‘rinishda quyi
soliq xizmati organlaridan Davlat soliq qо‘mitasiga uzatish, Davlat soliq
qо‘mitasi tomonidan beriladigan operativ topshiriqlarni elektron kо‘rinish-
da davlat soliq boshqarmalariga va davlat soliq inspeksiyalariga tо‘g‘ridan
– tо‘g‘ri uzatish masalalari, shu bilan birga soliq tо‘lovchi yuridik va jis-
moniy shaxslarni rо‘yxatga olish, ularni davlat budjeti oldidagi
majburiyat-larining bajarilishi haqidagi ma’lumotlarni yagona soliq
tо‘lovchilar baza-sida saqlash va boshqa
masalalar dolzarb masalaga
aylandi. Mazkur masala-larni yechishda avvalo Davlat soliq qо‘mitasi
soliq xizmati idoralarini zamonaviy kompyuter texnologiyalari orqali bir-
biri bilan bog‘lash va yagona axborotlar bazasini takomillashtirish
maqsadida ma’lumotlarga ishlov berishning yagona kompyuter tizimini
ishlab chiqish va Davlat soliq qо‘mitasining barcha bо‘linmalarida lokal
axborot-hisoblash tarmoqlarini barpo etishni maqsad qilib qо‘ydi.
Shu bois Davlat soliq xizmati organlarida zamonaviy axborot
texnologiyalari asosida axborot tizimini yaratishga
asos solindi va uning
huquqiy bazasi yaratildi. Soliq tizimini axborotlashtirish natijasida:
1. Soliq tizimini axborotlashtirish darajasining rivojlanishi soliq tizi-
mi oldiga qо‘yilgan vazifalarni tо‘liq va tez bajarish uchun imkoniyat
yaratdi.
2. Soliq tizimida axborot texnologiyalardan samarali foydalanilgan
taqdirda axborot almashuvining tezlashishi hisobiga sarf-xarajatlar (turli
xarajatlar: material, ish kuchi, qog‘ozbozlik va h.k.)
keskin qisqaradi va
ish samaradorligi oshib, tizimfaoliyati yaxshilanadi.
3. Soliq tizimida yangi axborot texnologiyalaridan foydalanishning
faollashuvi mamlakat bо‘yicha yangi axborot texnologiyalardan foydala-
nishning bir qismi hisoblanadi, shuning uchun bu jarayonda soliq
tizimining faol ishtirok etishi barcha iqtisodiy jihatdan bog‘liq jarayonlar
uchun katta samara beradi.
4.
Soliqlarni hisoblash, tо‘plash jarayoni soddalashadi va davlat
budjetini tо‘ldirish tezlashadi. Shu tariqa soliq tizimida axborot texnologi-
yalarini qо‘llash zaruriyati va dolzarbligi yuzaga keldi.
