imzo tо‘g`risida"-gi, "Elektron tijorat tо‘g`risida"gi, "Elektron hujjat
aylanishi tо‘g`risida"gi, "Elektron tо‘lovlar tо‘g`risida"gi Qonunlari
qabul qilindi. Bu qonunlar soliq tizimiga bevosita tegishli bо‘lib, ularni
amaliyotga tadbiq etish zamon talabiga aylandi. Bu borada ilk bor
О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1993 yil 3 avgustdagi
109
“О‘zbekiston Respublikasi soliq idoralarida ma’lumotlarni ishlash-
ning yagona kompyuter tizimini yaratish tо‘g`risida"gi 388-sonli qarori
qabul qilindi va uni amalga oshirish maqsadida 3 bosqich:
1. Davlat soliq qо‘mitasi;
2. Davlat soliq boshqarmalari;
3. Davlat soliq inspeksiyalaridan iborat DSQ MIYaKТ ishlab chiqildi
va amalga joriy qilindi.
DSQ bilan boshqa tashkilotlar о‘rtasida axborot almashishni
avtomatlashtirish maqsadida DSQning 1996 yil 8 avgustdagi 168 - sonli
buyrug`iga asosan О‘zbekiston Respublikasi Markaziy Banki va DSQ
о‘rtasida ma’lumotlar almashishni avtomatlashtirilgan holda elektron
kо‘rinishda qabul qilish ishlari amalga oshirildi. Shu yili DSQning
9 oktabrdagi 223-sonli buyrug`iga asosan, jismoniy shaxslar bо‘yicha bank
hujjatlarini kiritish, boqimanda va ortiqcha tо‘lovlarni tahlil qilish va
hisobotlarni hosil qilish dasturlarini tajribaviy ishlatish uchun joriy qilindi
va 1997 yilning 1 yanvaridan boshlab tо‘liq qо‘llashga о‘tildi.
Yuqoridagilarga asoslanib, DSQning 1996 yil 18 oktabrdagi “Qog`ozsiz
ish yuritish texnologiyasiga tо‘liqligicha о‘tish” haqidagi 229-sonli
buyrug`i qabul qilindi va 1997 yil 1 yanvardan boshlab yuridik
shaxslarning hisob varaqalari, boqimanda bо‘yicha 1-NN hamda soliq va
tushumlar
bо‘yicha
1-N
kо‘rinishdagi
hisobotlarni
maxsus
yо‘riqnomalarga asosan faqatgina kompyuterda yuritish belgilandi.
О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997 yil 11 martdagi
“О‘zbekiston Respublikasida soliq tо‘lovchilarga identifikatsion raqamlar
berish va qо‘llash tizimi tо‘g`risi-da”gi 130-sonli qaroriga, hamda
DSQning 1997 yil 25 martdagi 78-sonli buyrug`iga asosan rо‘yxatdan
о‘tkazilgan
ma’lumotlarni
kompyuterga
kiritish,
identifikatsion
raqamberish va bekor qilish tartiblari belgilandi va bu о‘z navbatida
Respublika soliq tо‘lovchilarining elektron bazasini yaratishga olib keldi.
1999 yil 7 yanvarda О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining
“Soliq tо‘lovchilarning identifikatsiya raqamlarini qо‘llash sohasini
kengaytirish tо‘g`risida” dagi 7-sonli qarori qabul qilingan. Qarorga
asosan soliq qonunchiligiga rioya qilinishi ustidan nazorat mexanizmini
takomillashtirish, soliq organlari ishi samaradorligini oshirish, ularning
110
yangi axborot texnologiyalarini qо‘llashlari uchun shart-sharoitlar
yaratilishi uchun barcha xо‘jalik yurituvchi subyektlar 1999 yil
1 aprelgacha identifikatsiya raqami olishlari va uni xizmat kо‘rsatuvchi
banklarga yetkazishlari hamda 1 apreldan boshlab identifikatsiya raqami
olmagan xо‘jalik yurituvchi subyektlari uchun bankda hech qanday
operatsiyalar amalga oshirmaslik kо‘rsatib о‘tilgan. Ushbu qaror ijrosini
ta’minlash soliq xizmati organlariga yangi axborot texnologiyalarini
qо‘llash va ularning uzluksiz ravishda ishlashini ta’minlash bо‘yicha katta
mas’uliyat yukladi.
О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997 yil
31 dekabrdagi “Davlat soliq qо‘mitasining global axborot tarmog`ini
tashkil etish tо‘g`risida”gi 580-sonli qarori qabul qilindi va ushbu qarorga
asosan DSQ va MicroMax Computer Intelligence, Inc. firmasi (AQSh)
bilan Davlat soliq qо‘mitasining global axborot tarmog`ini tashkil etish
bо‘yicha shartnoma tuzildi. Natijada Respublikamiz soliq organlarida
yо‘ldosh aloqa tizimidan foydalanish yо‘lga qо‘yildi. О‘zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2006 yil 4 avgustdagi "Soliq
tо‘lovchilarga axborot xizmati kо‘rsatish va davlat soliq xizmati
organlarining axborot tizimini yanada takomillashtirish" tо‘g`risidagi
157-sonli qarori qabul qilingan bо‘lib, ushbu qaror Davlat soliq xizmati
organlarining zamonaviy axborot-kommunikat-siya texnologiyalarini
qо‘llagan holda soliq tо‘lovchilarga axborot xizmat-lar kо‘rsatishni yanada
takomillashtirish, xо‘jalik yurituvchi subyektlar tomonidan moliyaviy
hisobotlar va hisob-kitoblar taqdimetishda elektron hujjat aylanishini joriy
etish maqsadida qabul qilingan. Ushbu qaror bilan 2006-2010 yillarda
soliq tо‘lovchilarga axborot xizmati kо‘rsatish va davlat soliq xizmati
organlarining axborot tizimini takomillashtirish dasturi tasdiqlangan.
Dasturning 4.1-bandida "Modemaloqasi apparatlari bilan ta’minlangan,
axborot
saqlash
qurilmalarining
ishonchliligi,
sig`imi
bо‘yicha
kо‘rsatkichlari yuqori bо‘lgan serverlar bilan qо‘shimcha ravishda
jihozlash (serverlar va modemlar sotib olish, shuningdek Davlat soliq qо‘-
mitasining markaziy apparati binosida klaster tizimini yaratish)
belgilangan. О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011 yil
2 maydagi “Davlat soliq xizmati organlari tomonidan soliq tо‘lovchilarga
111
axborot xizmatlarini kо‘rsatishni yanada takomillashtirish bо‘yicha
qо‘shimcha chora-tadbirlar tо‘g`risida”gi 125-sonli qarori qabul qilindi.
Ushbu qarorlarga 68 kо‘ra davlat soliq xizmati organlarining zamonaviy
axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini
qо‘llagan
holda
soliq
tо‘lovchilarga axborot xizmatlari kо‘rsatishni yanada takomillashtirish,
davlat soliq xizmati organlarining yagona ma’lumotlar bazasini yaratish,
moliyaviy, soliq hisobotlari va soliq majburiyatlari bilan bog`liq boshqa
ma’lumotlarni davlat soliq xizmati organlariga elektron hujjat kо‘rinishida
taqdimetish tizimini takomillashtirish, moliyaviy va soliq hisobotlarini
elektron kо‘ri-nishda taqdimetish va qabul qilish bо‘yicha dasturiy
mahsullarni takomil-lashtirish, avtomatlashtirilgan buxgalteriya hisobini
yuritish va hisobotlarni elektron hujjat kо‘rinishida taqdimetishning
afzalliklarini keng yoritish hamda davlat soliq xizmati xodimlarining
malakasini oshirish bо‘yicha ishlar amalga oshirib borilmoqda.
О‘zbekiston Respublikasining "Axborotlashtirish tо‘g`risida"gi va
"Davlat sirlarini saqlash tо‘g`risida"gi qonunlariga muvofiq, shuningdek
axborotni muhofaza qilishning kriptografik vositalari hamda kriptografiya
tizimlaridan foydalangan holda maxfiy yoki davlat sirlaridan iborat
bо‘lgan ma’lumotlar bayon etilgan axborotni muhofaza qilish faoliyatini
tartibga solish maqsadida О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining
2007 yil 3 aprelda "О‘zbekiston Respublikasida axborotni kriptografik
muhofaza qilishni tashkil etish chora-tadbirlari tо‘g`risida"gi 614-sonli
qarori qabul qilindi. Shu tariqa soliq tizimida axborot xavfsizligini
ta’minlashning huquqiy bazasi yaratildi. О‘zbekiston Respublikasi
Prezidentining 2012 yil 30 oktabrdagi "О‘zbekiston Respublikasi davlat
soliq
xizmati
idoralari
axborot-kommunikatsiya
tizimi
faoliyati
samaradorligini yanada oshirish choratadbirlari tо‘g‘risida"gi 1843-sonli
qarori
qabul
qilinishi
munosabati
bilan
soliq
organlarining
integratsiyalangan axborot resurs bazasini shakllantirishda sifat jihatidan
yangi bosqich boshlandi.
Yuqoridagilar asosida davlat soliq xizmati organlarida axborot texno-
logiyalari joriy qilinib, axborot tizimlariga asos solindi va ular munta-
zamravishda takomillashtirilib borilmoqda.
| 