118
Masofaviy abonentlar о‘rtasida axborot ayirboshlashning sezilarli
trafigida yoki ishtirokchilari о‘rtasida bog‘lanish mumkin. Bunda axborot
uzatish bor-yо‘qligidan qat’iy nazar aloqa liniyasi fizik darajada
krossirovka orqali jamlangan va doimo mavjud bо‘ladi. Shaharlararo va
shahar (tuman) telefon ekspluatatsiyasi tashkilotlari
ijara shartnomasi
shartlarida doimiy foydalanishdagi kanal sig‘imini ajratib kо‘rsatadi.
Bunday kanallar ijarasi-ning salmoqli qiymatini hisobga olib, ularni
texnikiqtisodiy asoslash bilan tasdiqlangan zarur hollardagina qо‘llash
talab etiladi.
Shaharlararo telefon asosining kommutatsiyalangan kanallaribо‘yicha
axborot
ayirboshlashni
takshil
etishdauzatish
xarakteristikasi
barqarorligiga obonentlarni bog‘lashda tizim tomonidan avtomatik
ravishda ajratiluvchi fizik aloqa kanallari sifati sezilarli ta’sir kо‘rsatadi.
Biroq, shuni e’tiborga
olish kerakki, aloqa liniyasining g‘oyat uzunligi,
uskunaning va alohida uchastkalarda uzatish liniyalarining jismoniy
eskirishi kommutatsiyala-nuvchi kanallar bо‘yicha telefon modem aloqasi
ishonchliligini ancha pasaytiradi. Hozirgi vaqtda sifatli modemlar va
ixtisoslashtirilgan kommu-nikatsion amaliy dasturiy ta’minot
bazasida
Davlat g‘aznachilik organlari axborot texnologiyalarini shakllantirish
uchun samarador maydon sifatida foydalaniladi. Bunda ular ma’lumot
uzatishning yо‘naltirilgan virtual kanallarida real vaqt bо‘yicha ish
yuritadilar, jumladan, masofaviy terminal-lardan markaziy ma’lumotlar
serveriga ma’lumot uzatishdaaxborotni noqonuniy kirishdan himoyalash
bilan shug‘ullanadilar.
Shunday qilib, g‘aznachilikning avtomatlashtirilgan
axborot tizimi
integratsiyalangan apparat-dasturiy tizimining tarkibiy qismi bо‘lib,
alohida axborot – texnologik apparat – dasturiy vositalarni va turli
darajadagi Davlat g‘aznachilik organlari tizimini, jumladan. Lokal
hisoblash tarmog‘, alohida avtomatlashtirilgan
ish joylari va terminallar,
bu muassasalar tasarrufida bо‘lgan kommunikatsion komp’yuter tizim va
vositalarini birlashtiradi.
G‘aznachilikning avtomatlashtirilgan axborot tizimi byudjet jarayoni-
ning jami ishtirokchilari о‘rtasida kelishilgan formatdagi ma’lumotlar ope-
119
rativ va samarali axborot ayirboshlanishini amalga oshirish imkonini
taqdim etadi.
Bunda Davlat g‘aznachiligi Bosh boshqarmasi, Respublika subyektlari
bо‘yicha Davlat g‘aznachiligi boshqarmasi, Davlat g‘aznachilikning
hududiy
organlari
kabi
davlat
g‘aznachiligi
organlari, byudjet
mablag‘larini olish, о‘tkazish va nazorat qilishda ishtirok etuvchi boshqa
muassasa, tashkilot va korxonalar xam ishtirok etadi.
1-topshiriq. DMBATni о‘zaro integratsiyasini izohlang 6-topshiriq.
Mavzuga oid 5-ta test tuzing.
2-topshiriq. UzASBO ADP KLASTER tuzing.
