• Ekin turlariga mos ravishda tuproqning faol qatlamlari
    		•

    Sug‘orish me’yorlarining tuproqlar mexanik tarkiblari




    Download 13,74 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet51/197
    Sana21.05.2024
    Hajmi13,74 Mb.
    #247359
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   197
    Bog'liq
    2rvAPcPsrRZZdBe1KYZc6NQtkhIVSPBObuzOsPV5

    Sug‘orish me’yorlarining tuproqlar mexanik tarkiblari 
    bo‘yicha aniqlashtirilgan ko‘rsatkichlari
     
    Tuproq turi
    Sug‘orish me’yori, m
    3
    /ga
    Og‘ir soz tuproq
    1100-1200
    Og‘ir qumoq
    1000-1100
    O‘rtacha qumoq
    900-1000
    Yengil qumoq
    800-900
    Qum va qumloq
    700-800
     
    Odatda, g‘o‘zani mavsum davomida 5-7 marta sug‘oriladi va 
    bu miqdor g‘o‘zaning rivojlanish fazalari bo‘yicha quyidagicha 
    taqsimlanishi mumkin: gullaguncha – 1 yoki 2, ba’zan 3 ta; 
    gullash davrida – 2 yoki 3 ta; hosil yetilish davrida – 0 dan 2 ta 
    gacha.
    G‘o‘za rivojlanishining birinchi yarmidagi sug‘orish rejimi 
    keyingi fazalaridagi rivojlanishiga katta ta’sir etadi, bu esa o‘z 
    navbatida yetishtirilayotgan hosilning miqdoriga ta’sir qiladi. 
    Shuning uchun, sug‘orishlarning soni g‘o‘zaning butun vegeta-
    tsiyasi davomida bir xil tekis taqsimlangan bo‘lishi lozim.
    Ekinning rivojlanishida tuproqning namligi muhim rol 
    o‘ynaydi va uning namlanish chuqurliklari ekinlarning rivojlanish 
    fazalariga mos ravishda o‘zgarib turishi mumkin.
    Tuproqning ekin ildiz tizimi joylashgan va rivojlanadigan 
    tuproq qatlamiga faol qatlam deyiladi va uning qalinligi odatda 
    yetishtirilayotgan ekinning turiga bog‘liq bo‘ladi.
    Xususan, sabzovotlar uchun tuproqning faol qatlami – 0,5- 
    0,7 m ni, g‘alla va haydab ekiladigan boshqa ekinlar uchun – 0,5- 
    1,0 m ni tashkil etadi. 

    116 
    1.31-jadval
     
    Ekin turlariga mos ravishda tuproqning faol qatlamlari
     
    Ekin turi
    Rivojlanish fazasi
    Namlanish 
    chuqurligi, sm
    G‘o‘za
    Shonalash davrigacha
    40-60
    Shonalash vaqtida
    50-70
    Gullash davrida
    70-100
    Hosil pishishi paytida
    50-60
    Kartoshka
    Tuganaklash davrida
    20-30
    Donli ekinlar
    Tuplashgacha davrda
    30-40
    Tuplash davrida
    50-60
    Naychalash davrida
    60-85
    Makkajo‘xori
    50-70
    Bog‘ va 
    uzumzor
    75-85
    Karam, bodring, 
    piyoz
    Ildiz otish davrida
    20-30
    To‘liq rivojlanish davrida
    35-45
     
    Tuproqlarning ayrim qishloq xo‘jaligi 
    ekinlarining 
    rivojlanish fazalariga mos ravishda namlanishi kerak bo‘lgan faol 
    qatlamining ko‘rsatkichlari 1.31-jadvalda keltirilgan.
    Tuproqning faol qatlamidagi namlik miqdori kamayib, 
    minimal chegaraga yetganda sug‘orish vaqti kelgan hisoblanadi.
    Tuproq faol qatlamining namligini minimal qiymatga 
    yaqinlashgani va o‘simlik nam tanqisligini his etayotganini 
    aniqlashning bir qator usullari mavjud.
    Amaliyotda eng ko‘p qo‘llaniladigan usullardan biri tuproq 
    namligini aniqlash orqali pastki chegarani topish hisoblanadi.

    117 
    Shuningdek, o‘simlikning fiziologik ko‘rsatkichlariga ko‘ra 
    sug‘orish muddatlarini aniqlash ham sug‘orish muddatlarini 
    aniqlashning eng tez va arzon usullaridan sanaladi.
    Ekinlarning turli rivojlanish fazalarida sug‘orishni o‘tkazish 
    uchun tuproqning namligi, agrotexnika, sizot suvlari chuqurligi 
    va boshqa omillarni inobatga olgan tarzda ish yuritish yaxshi 
    natija beradi.

    Download 13,74 Mb.
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   197




    Download 13,74 Mb.
    Pdf ko'rish
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Sug‘orish me’yorlarining tuproqlar mexanik tarkiblari

    Download 13,74 Mb.
    Pdf ko'rish