• 1.5.3.3. Ekinlarning turli rivojlanish davrlarida suvga bo‘lgan ehtiyojlari
  • Tuproqning bir metrli qatlami uchun dala chegaralangan




    Download 13,74 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet47/197
    Sana21.05.2024
    Hajmi13,74 Mb.
    #247359
    1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   197
    Bog'liq
    2rvAPcPsrRZZdBe1KYZc6NQtkhIVSPBObuzOsPV5

    Tuproqning bir metrli qatlami uchun dala chegaralangan 
    namlik sig‘imining (DChNSning) qiymatlari 
    Tuproq turi
    Dala chegaralangan namlik sig‘imining qiymati
    Quruq tuproq og‘irligiga 
    nisbatan, 
    %
     
    Bir gektardagi 
    suvning miqdori, 
    m
    3
     
    Yengil qumoq
    6-12
    1500-2100
    Yengil qumloq
    13-20
    1800-2800
    O‘rtacha qumloq
    19-25
    2100-3500
    Og‘ir qumoq
    22-28
    3000-4000


    109 
    Ekinni tuproq ustidan egatlab sug‘orish usuli qo‘llanilganda 
    eng kam sug‘orish me’yori 600 m
    3
    /ga dan kam bo‘lmasligi lozim. 
    Chunki, suv kam miqdorda beriladigan bo‘lsa, dalani bir tekis 
    sug‘orib bo‘lmaydi.
    Kichik miqdordagi me’yorni sug‘orishning bosimli usuli 
    (tomchilatib sug‘orish) qo‘llanilganda belgilash mumkin.
    1.5.3.3. Ekinlarning turli rivojlanish davrlarida suvga 
    bo‘lgan ehtiyojlari
     
    Ekin maydoniga beriladigan suvning sarfi o‘simlikning 
    o‘sish va rivojlanish dinamikasi, quruq moddani yig‘ish sur’ati va 
    havo hamda tuproq haroratiga muvofiq aniqlanadi.
    Qishloq xo‘jaligi ekinlari rivojlanishining turli davrlarida 
    suvga bo‘ladigan talabini g‘o‘za misolida ko‘rib chiqish mumkin.
    G‘o‘zaning vegetatsiya davri uch bosqichga bo‘linadi:

    urug‘ 
    unganidan – gullashigacha bo‘lgan davri; 

    gullashidan – hosil tuga boshlagunicha bo‘lgan davri; 

    hosil tugish
    boshlangandan hosil pishib yetiladigan davri.
    Vegetatsiya davrining boshida havoning harorati past, g‘o‘za 
    nihollari kichkina bo‘lganligi tufayli g‘o‘zani sug‘orish uchun 
    suv kam sarflanadi.
    G‘o‘za nihollari birinchi barglarini yoza boshlagan davrda 
    kuniga har bir gektaridan 11-12 m
    3
    suv sarf qiladi.
    O‘simlikning o‘sishi va rivojlanishi bilan barglar soni va 
    ularning o‘lchamlari ortib boradi, havo harorati ham ko‘tarila 
    boshlaydi, bug‘lanish ortib boradi va g‘o‘za o‘sib, uning suvga 
    bo‘lgan ehtiyoji ham ortadi va gektariga 20-25 m
    3
    miqdorda suv 
    sarflanadi.
    G‘o‘za suvga bo‘lgan eng ko‘p ehtiyojni gullash va ko‘sak 
    tugish davrida sezadi. Bu davrda g‘o‘za maydonidan sarflanadi-
    gan suvning miqdori bir kunda gektariga 91-114 m
    3
    ga yetadi.


    110 
    Hosilining yetilishi davrida suvga bo‘lgan ehtiyoj biroz 
    pasayadi va gektariga 36 m
    3
    gacha tushib qoladi.
    Bu qonuniyat turli iqlim mintaqalardagi barcha turdagi 
    tuproqlar va paxtaning barcha navlari uchun bir xil amal qiladi.

    Download 13,74 Mb.
    1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   197




    Download 13,74 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Tuproqning bir metrli qatlami uchun dala chegaralangan

    Download 13,74 Mb.
    Pdf ko'rish