Ekin dalasini polosalarga bo‘lib sug‘orish

159 
–
polosaga suv yon tomondan olingan bo‘ylama ariqdan 
beriladi. Ekin dalasini polosalarga bo‘lib sug‘orishning 
umumiy ko‘rinishi 2.2-rasmda keltirilgan.
Ekin dalasini polosalarga bo‘lib sug‘orishni tashkil qilishda 
dalaning ko‘ndalang qiyaligiga katta e’tibor qaratiladi, ya’ni 
polosalarning ko‘ndalang nishabligi bo‘lmagan turi tanlanadi. 
Xususan, kengligi 3,6-4,2 m bo‘lgan polosalarning ko‘ndalang 
nishabligi 0,003 dan ortib ketmasligi kerak.
Agar polosaning ko‘ndalang nishabligi sezilarli darajada 
bo‘lsa, suv polosaning pastqam tomoniga yig‘ilib oqadi, polosa-
ning barcha qismlari namlanmaydi, suv esa behudaga isrof 
bo‘ladi. 
Ekin dalasi polosalarga bo‘lib sug‘orilganda bir martalik 
sug‘orish me’yori 1000 m
3
/ga dan 1500 m
3
/ga cha kattalikda 
belgilanadi.
2.2-rasm. Ekin dalasini polosalarga bo‘lib sug‘orishning 
sxemasi va umumiy ko‘rinishlari.

160 
Dalaning oxiridan suvni tashlanishining oldini olish uchun 
sug‘orish vaqtida suv polosaning 3/4 qism uzunligini qoplashi 
bilan dalaga suv berish to‘xtatiladi.
Ekin dalasini polosalarga bo‘lib sug‘orishning afzalliklari:
–
sug‘orishni o‘tkazish unumdorligining yuqoriligi, ya’ni 
qisqa vaqtda katta maydonlarni sug‘orish mumkin;
–
ekin dalasining barcha qismlarini bir xil namlash mumkin.
Sug‘orishga suvning ko‘p sarflanishi ekin dalasini polosa-
larga bo‘lib sug‘orishning eng asosiy kamchiligi hisoblanadi. 
Shuningdek, suvni polosalar bo‘ylab bostirib berilishi tufayli 
tuproqni havo bilan aloqasi uziladi va tuproq bilan havo o‘rtasida 
gazlarning almashinishi to‘xtaydi, ya’ni o‘simlikning oziqlanish 
jarayoni buziladi.
Ekin dalasini polosalarga bo‘lib sug‘oriladigan dalalarda 
sug‘orish vaqti kechiktiriladigan bo‘lsa tuproq yuza qatlamida 
yoriqlar paydo bo‘lib, o‘simlik ildiz qismining uzilishlariga sabab 
bo‘ladi. Oqibatda o‘simliklarning o‘sishida o‘ziga xos tanaffuslar 
yuzaga keladi.
O‘zbekiston sharoitida ekin dalasini polosalarga bo‘lib 
sug‘orish 
usuli 
qo‘llanilayotgan 
maydonlar 
umumiy 
sug‘oriladigan maydonlarning 5% ga yaqinini tashkil qiladi.

Download 13,74 Mb.