• 3.2. Sug‘orish tarmoqlarini mavsumga tayyorlash orqali suv tejash
  • Shvetsariya taraqqiyot va hamkorlik agentligi




    Download 13,74 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet71/197
    Sana21.05.2024
    Hajmi13,74 Mb.
    #247359
    1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   197
    Bog'liq
    2rvAPcPsrRZZdBe1KYZc6NQtkhIVSPBObuzOsPV5

    3-BOB. EKINLARNI EGATLAB 
    SUG‘ORISHNING SUV TEJOVCHI USULLARI 
    3.1. Dalalarni ekishga tayyorlash orqali suvni tejash 
    Ekinlarni sug‘orishda suvni samarali ishlatilishi uchun 
    dalalarni ekishga tayyorlash alohida ahamiyatga ega. Dalalarni 
    ekishga tayyorlashning asosini ekin ekiladigan yerlarni kuzda 
    shudgorlash, bahorda haydash va joriy tekislash ishlari tashkil 
    qiladi.
    Ekin maydonini kuzda sifatli shudgorlash dalada ko‘zlangan 
    hosilni yetishtirishga zamin yaratadi. Kuzda shudgor qilinmay, 
    bahorda haydalgan dalalarda turli notekisliklar – past-balandliklar 
    yuzaga keladi. Buning oqibatida mavsum davomida dalaning 
    pastqam joylarida suv to‘planib, ko‘llaydi, baland joylariga esa 
    suv yaxshi yetib bormay, bunday yerlar suvsiz qoladi. Oqibatda 
    sug‘orish sifatsiz bo‘lib, suvdan foydalanish samarasiz bo‘ladi.
    Ekin maydonlarini kuzgi shudgorlashdan keyin dalaga 
    mahalliy o‘g‘itlar (go‘ng) solinsa samara yaxshi bo‘ladi.
    Kuzda haydalgan yerlarni bahorda yana bir marta yengil 
    haydaladi (yengil tuproqlarda chizel qilinsa ham kifoya) va mola 
    bostirib tekislanadi.
    Haydalgan yerni mola bostirib tekislash sug‘orish vaqtida 
    suvning egatlarda ravon oqishini va sug‘orishning samarali 
    bo‘lishini ta’minlaydi.
    Yerga urug‘ qadash jarayonida traktorning qatorlarni to‘g‘ri 
    olishi ham juda muhim bo‘lib, keyinchalik egatlarning to‘g‘ri 
    olinishi uchun zamin yaratadi. To‘g‘ri olingan egatlarda suv 
    ravon oqadi, suvning ko‘llab qolishi va behudaga yerga singishi 
    kabi salbiy hodisalarning oldi olinadi.


    164 
    3.2. Sug‘orish tarmoqlarini mavsumga tayyorlash 
    orqali suv tejash 
    Ekinlarni sug‘orish jarayonida suvdan foydalanishni samarali 
    bo‘lishida dalaga suv yetkazib beruvchi sug‘orish tarmoqlarini 
    ta’mirlab – tozalab mavsumga tayyorlash tadbirlari ham muhim 
    o‘rin tutadi.
    Suv yetkazib beruvchi sug‘orish tarmoqlarini ta’mirlab-
    tozalab mavsumga tayyorlash ekin maydonlari suv ta’minotini 
    ishonchli bo‘lishini ta’minlaydi.
    Sug‘orish tarmoqlari nosoz (o‘t bosgan, loyqaga to‘lgan, 
    buzilgan) bo‘lsa, suvning behuda isrof bo‘lishiga olib keladi.
    Sug‘orish tarmoqlarini mavsumga tayyorlashda quyidagi 
    vazifalar bajariladi:

    suv keladigan ariqlar loyqa va begona o‘tlardan 
    tozalanadi;

    ariqlarning o‘pirilgan yoki yuvilgan joylarini tuproq bilan 
    to‘ldirib tekislanadi;

    sug‘orish tarmoqlarining singan, yorilgan va ishdan 
    chiqqan joylari ta’mirlanib, qayta tiklanadi;

    suv olish quloqlaridagi darvozalarning (zatvor) ko‘tarma 
    mexanizmlari tozalanib moylanadi;

    suv olish quloqlarida o‘rnatilgan suvni o‘lchash vositalari 
    ta’mirlanadi;
    Sug‘orish tarmoqlarini loyqa va begona o‘tlardan tozalash 
    suvning ravon oqishini ta’minlab, ekin dalalarida suv ta’minotini 
    yaxshilaydi.
    Betonlangan va nov ariqlarni ta’mirlab-tiklash sug‘orish 
    mavsumida suvni ekin dalasiga uzilishsiz yetkazilishini 
    ta’minlaydi va suvning behuda isrofini kamaytiradi.
    Suv olish quloqlarini suvni boshqarish va o‘lchash 


    165 
    inshootlari bilan jihozlash dalalarga berilayotgan suvni 
    boshqarishni osonlashtirib, uni tejalishiga imkoniyatlar yaratadi.

    Download 13,74 Mb.
    1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   197




    Download 13,74 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Shvetsariya taraqqiyot va hamkorlik agentligi

    Download 13,74 Mb.
    Pdf ko'rish