Sho‘rlangan tuproqlarning sho‘rini yuvish




Download 13,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet65/197
Sana21.05.2024
Hajmi13,74 Mb.
#247359
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   197
Bog'liq
2rvAPcPsrRZZdBe1KYZc6NQtkhIVSPBObuzOsPV5

1.6.7.2. Sho‘rlangan tuproqlarning sho‘rini yuvish 
Tuproqning faol qatlamida oz miqdorda bo‘lsa ham zararli 
tuzlarning bo‘lishi o‘simliklarning rivojlanishiga salbiy ta’sir 
ko‘rsatadi. Zararli tuzlarni tuproqning faol qatlamidan uning 
sho‘rini yuvish yordamida chiqarib yuboriladi.
Ekin maydoni tuprog‘ining sho‘rlanish darajasi, sho‘rlanish 
turi, sho‘r yuvish qatlamining chuqurligi, tuproqning suv fizik 
xossalari va maydonning zovurlanganligiga bog‘liq ravishda 
sho‘r yuvish me’yori belgilanadi.
Sho‘r yuvish me’yori (N) deb sho‘rlangan 1 ga maydonning 
ma’lum qatlami (h)ni chuchuklashtirish uchun kerak bo‘ladigan 
chuchuk suv hajmiga aytiladi.
Sho‘r yuvish me’yori m
3
/ga o‘lchov birligida ifodalanadi. 
Sho‘r yuvish me’yorini quyidagi tenglik (Volobuev formulasi) 
asosida hisoblash mumkin. 
𝑵 = 𝟏𝟎𝟎𝟎𝟎 ∙ 𝒍𝒈(
𝑪
𝒊
𝑪
𝒓
)
𝜶
,
 m
3
/ga
 
bu yerda α – erkin tuz berish koeffitsienti;
C
i
, C
r
– tuproqdagi tuzlarning sho‘r yuvishgacha va ruxsat 
etilgan miqdori, og‘irlikka nisbatan % hisobida.


146 
Sho‘r yuvish me’yori aniqlangach, sho‘r yuvishning 
muddatlari, davomiyligi va soni belgilanadi.
Sho‘r yuvishning aniq muddatlari tuproqning sho‘rlanish 
darajasi, sho‘rlanish tipi, tuproq xususiyatlari, sizot suvlar 
sathining chuqurligi va ekin ekish muddatiga bog‘liq ravishda 
belgilanadi.
Sho‘r yuvish davomiyligi esa quyidagi tenglik asosida 
aniqlanadi: 
𝑻 =
ω
𝒃𝒓
∙𝑵
𝟖𝟔𝟒𝟎𝟎 ∙ 𝑸
𝒔𝒕
∙ 𝜼
𝒔𝒕
 
, kun
 
bu yerda 
ω
br
 
– sug‘orish tarmog‘iga tegishli sho‘ri 
yuviladigan maydon, ga;
N – umumiy sho‘r yuvish me’yori, m
3
/ga;
Q
st
– sug‘orish tarmog‘ining suv sarfi, m
3
/s;
η
st
– sug‘orish tizimining foydali ish koeffitsienti.
Aniqlangan sho‘r yuvish me’yori (N) mavsumiy sho‘r yuvish 
me’yori (Nm) bilan solishtiriladi.
Mavsumiy sho‘r yuvish me’yori quyidagi tengik yordamida 
hisoblanadi:

Download 13,74 Mb.
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   197




Download 13,74 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 Sho‘rlangan tuproqlarning sho‘rini yuvish

Download 13,74 Mb.
Pdf ko'rish