187
qatorda dala tuprog‘i namligini bug‘lanishga behuda sarf
bo‘lishini kamaytirish ham muhim tabirlardan sanaladi.
Ekin dalasi tuprog‘i namligini bug‘lanishga behuda sarf
bo‘lishini kamaytirish tadbirlari orasida tuproq yuzasini
to‘shamalar bilan berkitish muhim ahamiyatga ega.
Tuproq yuzasini berkituvchi to‘shamalar odatda ikki turga
ajratiladi:
–
organik materialdan tayyorlangan to‘shamalar;
–
noorganik materialdan tayyorlangan to‘shamalar.
Organik materialdan tayyorlangan to‘shamalarning asosini
o‘simlik yoki hayvonlar qoldiqlari tashkil qiladi. Ularning
qatoriga o‘simliklar poyasi, po‘stloqlari, barglari, qirindi, somon,
xashak, go‘ng va boshqalarni kiritish mumkin.
Organik to‘shamalarni sug‘orishning tepadan (yoki pastdan)
suv berishga asoslangan turlari bilan birgalikda yoki lalmi yer-
larda qo‘llash tavsiya qilinadi. Egatlardan sug‘oriladigan su-
g‘orish usullari qo‘laniladigan sharoitlarda mazkur to‘shamalarni
qo‘llash tavsiya qilinmaydi. Chunki to‘shamalar ariqda
oqayotgan suv bilan birga oqib, biror joyda yig‘ilib suv oqishiga
nisbatan to‘siqlar yuzaga keltirishi mumkin. Oqibatda suv
ko‘llanadi va sug‘orishning samarasi pasayib ketadi.
Noorganik materialdan tayyorlangan to‘shamalar asosan
polietilen plyonka va tekstil materiallardan iborat bo‘lib, ularga
qora plyonka, geotekstil va turli gazlamalar misol bo‘ladi.
Noorganik
materiallardan
tayyorlangan
to‘shamalar
qo‘llanil-ganda odatda sug‘orishga berilgan suv to‘shamaning
tepasidan oqib, ekinning ildiziga maxsus teshiklar orqali yetkazib
beriladi.
