399
bo‘lishiga olib keladi. Shuning uchun qalinlashishi kerak bo‘lgan asbest-
sement bo‘laklarni ishlatilishiga qarab qanday o‘lchamlarga ega bo‘lishi
muhim ahamiyat tutadi.
4
-§ Asbestsement listlarini tӯlqinsimon shaklga keltirish
Hozirgi paytda 7 xildagi asbest-sement bo‘laklar sanoat miqyosida
ishlab chiqarilmokda. Ularning uzunligi 115 dan 200 mm, to‘lqin balandligi
28 dan 54 mm, bo‘lak kalinligi 5,5 dan 8 mm bo‘ladi.
To‘lqinsimon ko‘rinishni hosil qilish uchun moslamalar ishlatiladi. Ulardan
biri davriy tarzda ishlaydigan «juvaza» xildagisi, «qistirmasiz» doimiy ishlaydigan
xili (63-rasm).
63-rasm. To‘lqinsimon ko‘rinishni hosil qilish uchun moslama
Ikkinchi xildagisini ishlashi bilan batafsilroq tanishib chiqamiz: U
elpig‘ichsimon, yig‘iluvchi shakllangan zanjirlardan iborat (1-chi pastki, 2-chi
yuqorigisi). A-A kesimda
zanjirlar qanday joylashgan, ularning tuzilishi
qanday degan savollarga javob topish mumkin. Ularning asosida mana shu
ikkala 1-2 zanjirlar orasidan yarim mahsulot asbest-sement bo‘laklar o‘tishi
kerak. Zanjirlar gorizontal va vertikal tekisliklarda kerakli ko‘rinishni hosil
qilib, bir-biriga yaqinlashadi. Pastki zanjirlar soni bo‘laklarning qavariqlari
soniga,
yuqori zanjirlar soni esa, chuqurchalar soniga teng. Pastki zanjirlar
gorizontal xolda, yuqoridagilari esa pastga burchak ostida joylashtirilgan. A-
A kesimdan B-B kesimga harakat davomida zanjirlar yaqinlashadi. Bir vaqtda
mana shu harakat tufayli bo‘laklar to‘lqinsimon ko‘rinishni oladi. Siljish
ko‘rsatilgan yo‘nalishda amalga oshiriladi. Hosilqilingan bo‘laklar orasiga xech
400
narsa joylanmagan xolda bir-biriga havo kuchi bilan ishlaydigan taxlagich
yordamida 8-10
donadan qilib taxlanadi, aravachalarga joylanib qotirish
kameralariga yuboriladi, Moslamani ishlov beruvchi kasmiga asbest-sement
bo‘laklar birin-ketin berib turiladi va to‘lqinsimon ko‘rinishni
hosil qilish
to‘xtovsiz amalga oshiriladi.
