Qoraqalpoq ruhoniylari, eshonlari va aholining nufiizli kishilari Xiva
xonlarining alohida homiyligida b o ‘lgan. Qoraqalpoqlar orasida sudlaming
ikki turi —
qozilar sudi
va
biylar sudi
mavjud edi.
O'zingizni sinang!
X IX asr boshlarida qoraqalpoqlar ... Q oraqalpoqlar ... yashaganlar
X IX asr o ‘rtalarida ...
Sudlarning ikki turi — ...
Qoraqalpoqlar XIX asrning ikkinchi yarm iga kelib
o‘troqlashib, dehqonchilik ular hayotida asosiy o ‘rinni
egallay boshladi. Ammo chorvachilik ham yetakchi so-
halardan biri bo‘lib qolaverdi. Dehqonchilik ishlari qizg‘in vaqtlarda qoraqal
poq oilalari ekinzor yerlam ing qulay bir joyiga o‘z o‘tovlarini qurib mehnat
qilganlar. Ana shunday tinch mehnat bilan band bo‘lgan paytlarda bosqinchi-
lik bilan boylik orttirishni kasb qilib olgan qaroqchi guruhlar qoraqalpoqlar
o ‘tovlariga to ‘satdan hujum qilar edi. Bu kutilmagan bosqin natijasida ular
ko‘plab mol-mulklaridan ajralardi. Bunday paytlarda yurt oqsoqollari Xiva
xonidan o‘zlarini himoya qilishni so‘rab choparlar y o ‘llardilar.
Qoraqalpoqlar hayotida baliqchilik va ovchilik ham muhim o‘rin egal-
lagan. Amudaiyoning bo‘ylarida va Orol dengizi atrofidagi ko‘llarda baliq-
lar serob bo‘lib, ular ko ‘plab oila hamda urug‘lar uchun asosiy tirikchilik
manbayi edi. Hatto sharqdan g ‘arbga borayotgan savdo karvonlari tuzlan-
gan baliqni ko ‘p miqdorda ana shu baliqchilik bilan shug‘ullanuvchi oilalar-
dan olib ketardilar. Qoraqalpoqlar, asosan, ro ‘zg‘or uchun zarur buyumlami
tayyorlash bilan shug‘ullanar edilar. Ehtiyojdan
ortgan buyumlar esa bozorga chiqarilgan. Ular
o ‘tovlam ing atrofini o ‘rash uchun matolar, tuya
junidan guldor namatlar to ‘qir edilar. Ulam ing
xalq amaliy san’atida o ‘tovlar uchun o ‘ymakor
eshiklar, uy-ro‘zg‘or buyumlari yasash, gilam
to ‘qish, kashtachilik yuqori darajada rivojlan
gan. Bu qoraqalpoqlarda xo‘jalik va turmush ta-
lablarini ta ’minlab tum vchi hunarmandchilik so-
halarining ham rivojlanganligini, ular, ayniqsa,
yog‘och va suyakka ishlov berish borasida qo‘li
gul usta bo ‘lishganligini ko ‘rsatadi.
