bildə transmissiya duracaq tormozu kimi istifadə edilir. Servotormozun
dayaq diski
ötürmələr qutusuna bərkidilir,onun üzərində iki qəlib,sıxıcı və nizamlayıcı mexanizm
yerləşdirilir.Qəliblər dartıcı yaylarla sıxıcı mexanizmin ayırıcı mexanizminə sıxılır.Sol
qəlibin dartıcı yayının qüvvəsi sağ qəlibinkindən az olur.Tormozlama zamanı ilk olaraq
dartıcı yayı zəif olan sol qəlib barabana sıxılır,tormozlama avt-bilin qabağa hərəkəti
zamanı baş verərsə bu qəlib baraban tərəfindən tutulur və onun aşağı ucu sağ qəlibi
hərəkət etdirir.Hər iki qəlib aktiv qəlib kimi işləyir,həm də sağ qəlib üçün sıxıcı qüvvə sol
qəlibdən ötürülən sürtünmə qüvvələri olur.Transmissiya duracaq tormozunun yaratdığı
tormoz momenti baş ötürücü tərəfindən artırıldığı üçün 1902
(şəkil 7.4.d)qəliblər ayırıcı
yumruqla hərəkət etdirilir.Yumruğun profili elə hazırlanır ki,qəliblərin uclarının
yerdəyişməsi eyni olsun.Tormoz mexanizminin tarazlaşması təmin edilir. tormoz
momentləri və üstlüklərin yeyilməsi eyni olur.Şəkil 7.5-də tətbiq qüvvələri bərabər
olan,dayaqları bir tərəfdə yerləşmiş barabanlı tormoz mexanizmi göstərilmışdir. Tormoz
sipəri avt-bilin arxa körpüsünün tirinə sərt bərkidilir, işçi tormoz silindri,qəliblərin
dayaqları isə öz növbəsində sipərə bərkidulir.Tormoz pedalını sıxdıqda,silinfrdə porşenlər
aralanmağa və tormoz qəliblərinin yuxarı uclarına təsir etməyə başlayır. Yarımhalqa
formasında olan qəliblər öz üstlükləri ilə dairəvi tormoz barabanının daxili səthinə sıxılır.
Fırlanan barabanla fırlanmaya qəliblər arasında yaranan sürtünmə qüvvələri barabanı
tormozlayır.Tormoz barabanı təkərin topuna bərkidildiyinə görə barabanın
tormozlanması avt-bilin tormozlanmasını yaradır. Tormoz pedalına təsir kəsildikdə,
qaytarıcı yaylar qəlibləri başlanğıc vəziyyətə qaytarır. Tormoz mexanizmində baraban
saat əqrəbinin əksi istiqmətdə fırlandıqda tormozlama aparılarsa 2 mövqeyi ilə işarə
olunan qəlib baraban tərəfindən tutulur və öz dayağına sıxılır,nəticədə bu qəlib
tərəfindən yaranan tormoz mimenti artır,bu qəlib aktiv və ya öz-özünə sıxılan qəlib
adlanır.Digər qəlib isə öz dayağından aralanmağa çalışlır,yaranan tormoz momenti
azalır,bu qəlib passiv və ya öz-özünə aralanan qəlib adlandırılır.
Diskli tormoz ilk dəfə
1902-ci ildə İngiltərədə doktor F.V.Lançestr tərəfindən patentləşdirilib.Hazırda müasir
minik avt-llərinin işçi tormozunda barabanlı tormozlar praktiki olaraq çox az istifadə
olunur,onlar diskli tormoz mexanizmləri ilə əvəz edilib.