Tormoz termini yunan dilindən "tormos" sözundən yaranaraq,təkərin fırlanmasını
yavaşıdan mismar üçun deşik mənasını verir.Avt-bildə istifadə
olunan tormoz
sistemlərinin cəmi tormoz idarəsi adlandırılır.Totmoz sistemləri hərəkət edən
avt-
bilin sürətini arzu olunan intensivliklə azaltmaq və onu dayandırmaq (işçi tormoz
sistemi),həm də dayanmış avt-bili yerində tərpənməz saxlamaq (duracaq tormoz
sistemi) üçündür.Hər bir avt-bil işçi,ehtiyat,duracaq və köməkçi tormoz (kütləsi 16
tondan artıq avt-llərdə məcburidir) ilə təchuz olunmalıdır(şəkil 7.1).
İşçi tormoz avt-
bilin sürətini azaltmağı və onu dayandırmağı,
ehtiyat tormoz sistemi-işçi
tormoz
sistemi sıradan çıxdıqda avt-bilin dayandırmağı,
duracaq tormoz sistemi isə-
dayandırılmış avt-bilin vaxt məhdudiyyəti olmadan yerində saxlanmasını təmin edir.
Kütləsi 750kq-dan az olan qoşquların tormoz idarəsi ilə təmin olunmamasına icazə
verilir. Avt-bilin tormozlanması üçün əsasən təkər və yol arasında sürtünmə
qüvvəsindən istifadə erilir. Tormoz qüvvəsinin istiqaməti avt-bilin hərəkət istiqamətinin
əksinə yönəlir. Təkərin fırlanmasına müqaviməti təkər
tormoz mexanizmi,avt-bilin
mühərriki və ya transmissiyada evmatikabilər.Tormoz qüvvəsinin maksimal qiyməti
təkərin firlanmasına müqavimətin qiymətindən və təkərlərin yolla ilişməsindən
asılıdır.İşçi tormoz sistemi, adətən,sürücünün ayağının qüvvəsi ilə-avt-bilin salonunda
yerləşən tormoz pedalını sıxmaqla işə qoşulur.İşçi tormoz sisteminin effektivliyi tormoz
yolunun uzunluğu-avt-bilin üfüqi bərk örtüklü quru yolda,tormozlamanın başlanğıcından
avt-bilin tam dayanmasına qədər keçilən yolla qiymətləndirilir.
