İdarə olunma qabiliyyəti – sürücü tərəfində idarə olunan avt-in verilmiş yol iqlim
şəraitində hərəkət istiqamətini saxlamaq və ya sükan idarəsinə təsirə uyğun olaraq
hərəkət istiqamətini dəyişə bilmək xüsusiyətidir.Dəyanətlilik – hərəkət istiqamətini
dəyişməyə çalışan xarici qüvvələrin təsiri altında olan avt-lin hərəkət istiqamətini saxlaya
bilmək xüsusiyyətidir. İdarə olunma sürücünün təsiri ilə, dəyanətlilik isə sürücünün təsiri
olmadan avt-lin verilmiş trayektoriya üzrə hərəkət etmək imkanını təmin etmə
xüsusiyyətlər qrupudur.Trayektoriya kənara çıxması – avt-lin sürət vektorunun
verilmiş istiqamətdən kənara çıxmasıdır. Səmt kənara çıxması isə avt-lin uzununa
oxunun hərəkət trayektoriyası istiqamətindən kənara çıxmasıdır. Buna uyğun olaraq
trayektoriya idarə olunması və dəyanətliyinin şərti olaraq dinamik, ikinci halda isə statik
xüsusiyyətlər olduğu qəbul edilir.
Artan yan dəyanətlilik göstəriciləri
cədvəl
1.11
Avtomobilin tipi
𝜂
B
𝛽
o
dəng
Minik avt-ləri
0,9-1,2
42....50
Yük avt-ləri
0,55-0,8
29....40
Avtobuslar
0,50-0,65
27....72
ANV-in yana aşma şərtinə görə kritik sürəti aşağıdakı ifadə ilə hesablanır:
K
inu
= √
𝐵𝑅
ℎ𝑔
𝑔
+
ℎℎ𝑀𝑚𝑘
0,5𝐾𝑟𝑆𝑟𝐵𝑟2
+
ℎ2𝑠𝑚𝑘
0,5𝑆𝑟𝐵2
+
𝑚𝛿
𝑆ş𝛿
K
r
= rassorların yan istiqamətdə buzluması zaman şərtliyin artmasını nəzərə alan
əmsaldır.K
r
= 1,05....1,5 S
r
bir bortun ressorlarının sərtliyi.B
r
– bir oxun ressorları
arasındakı məsafə.S
s
– bir bortun şinlərinin cəm radial sərtliyi.m
k
– ressorüstü kütlədir.
m – qolunun azalması nəticəsində müasir ANV-in kritik sürəti 3.....10% azalır, dönmə
radiusu isə 5....10% artır.V
o
𝜑 = √𝑔𝑅𝜑 – kritik sürət.
|
