|
TA’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «Fizika – matematika» fakul’teti
|
| bet | 15/23 | | Sana | 18.05.2021 | | Hajmi | 9.74 Mb. | | #14520 |
Mustaqil ishlash uchun masalalar.
Har birining massasi 20 tonnadan bo’lgan 2 ta yuk vagonining massasi markazlari orasi 5 m. Shu vagonlar bir-birini qanday kuch bila tortadi?
5 N kuch ta’sirida 2 sm ga uzaygan prujinaning bikirligini toping.
a) Liftdagi odamning massasi o’rtacha 80 kg. Odamni lift 3 m/s2 tezlanish bilan ko’tara boshlagandagi og’irligini toping.
Gorizontal yo’lda 12 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan yengil avtomashinaning motori o’chrildi. Agar ishqalanish koeffitsiyenti 0,05 ga teng bo’lsa mashina qancha yo’lni bosib to’xtaydi? g = 10 m/s2 deb oling.
Massasi 800 g bo’lgan jism harakatga keltirilganida 7,5 m/s tezlik oladi. Harakatga keltirish 0,02 s davom etsa, harakatga keltiruvchi kuchni aniqlang.
Disk gorizontal tekislikda 30 ayl/min tezlik bilan aylanadi. Diskda aylanish o’qidan 20 sm uzoqlikda yotgan jism uloqtirib tashlanmasligi uchun ishqalanish koefitsenti qancha bo’lishi kerak?
m massali yuk osilgan ip vertikal vaziyatdan gorizontal vaziyatga keltirib, keyin qo’yib yuboruladi. Uning muvozanat vaziyatidan o’tish paytidagi tarnglik kuchini toping.
Dinamometr prujinasi 40 N kuch ta’sirida 5,0 mm cho’zildi. Prujinani 16 mm cho’zadigan yukning og’irligini aniqlang.
5-mustaqil ish. Harakat miqdori va kuch impulsining saqlanish qonuni.
Ko’rsatma: m1v1 = m1v2 formuladan foydalaning.
Mustaqil ishlash uchun masalalar.
Massasi 100 g bo’lgan jism 1 m/s2 tezlanish bilan 10 s harakat qildi. Shu vaqtda uninig impulsi qancha o`zgaradi.
Massasi 400 g bo`lgan koptokni futbolchi zarb bilan tepib 10 m/s tezlik berdi. Topning impulsini toping.
1,5 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan vagon o’z yo’lida tinch turgan massi 10 t bo’lgan ikkinchi vagonga urilib, ular birgalikda 1 m/s tezlik bilan harakatni davom ettirdi. Birinchi vagonni massasini toping.
Meteorit Yer sirtiga yetmasdan atmosferada yonib ketdi. Unda uning harakat miqdori qaerga ketdi.
Yuqoriga tik uchirilgan raketa (mushak) eng yuqri ko’tarilgan nuqtasida portlab 3 bo’lakka ajraladi. Uchchala bo’lakning boshlang’ich tezliklarining vektorlari bir tekkislikda yotishini isbotlang.
Markazlari bitta to’g’ri chiziqda yotgan beshta bir xil po’lat sharchalar bir-biridan uncha katta bo’lmagan masofada joylashgan. Chetdagi sharga sharlarning sharlarning markazlarini birlashtiruvchi chiziq bo’ylab yo’nalgan tezlikka ega bo’lgan huddi shunday shar urildi. Sharlarning urilishini absolyut elastik deb hisoblab, oxirgi sharning tezligini toping.
6-mustaqil ish. Mexanik energiyaning saqlanishga qonuni.
Ko’rsatma: Kinetik energiya va potensial energiya ko’rinishlardan va yana bajarilgan ish formulasidan foydalanamiz.
Mustaqil ishlash uchun masalalar.
Jism 20 N kuch ta’siri ostida o’sha kuch yo’nalishida 10 m yo’l bosib o’tganm bo’lsa, jismni ko’chirishda bajarilgan ishni toping.
Jismga garizontga nisbatan 60° ostida 600 N kuch ta’sir etib, uni gorizontal yo’nalishda 10 m ga siljitdi. Bajarilgan ishni hisoblang.
Massasi 120 kg bo’lgan jismni Yerdan 2 m balandlikka ko’tarilganda uning potensial energiyasi qanchaga o’zgaradi?
1500 N kuch ta’sirida 10,5 mm ga siqilgan prujinaning potensial energiyasini toping.
Rezina ipga 1,8 J potensial energiya berilganda u 6 sm ga cho’zildi. Rezina shnurning bikirlik koefitsentini toping.
8,1 kJ energiyaga ega bo’lgan 7,2 t massali avtomobil qanday tezlikka ega?
7-mustaqil ish. Ish va quvvat.
|
| |
