|
TA’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «Fizika – matematika» fakul’teti
|
| bet | 18/23 | | Sana | 18.05.2021 | | Hajmi | 9.74 Mb. | | #14520 |
Mustaqil ishlash uchun masalalar.
Ikkita elektron 1 m masofada o’zaro qancha kuch bilan ta’sirlashadi. Masofa 1 mikron bo’lsachi?
Vodorod atomida elektron bilan proton orasi 10-8 sm deb olib ularning ta’sir kuchini hisoblang. Elektron bilan protonni massasi teng.
Zaryadlari 1 C dan bo’lgan ikkita zaryadlar orasi 1 m bo’lsa ular qanday kuch bilan o’zaro ta’sirlashadi? Bu kuchni 2-masaladagi kuch bilan solishtiring.
Vodorod atomida elektron bilan proton orasidagi masofani deb olib elektronning proton atrofida aylanish tezligini hisoblang.
Bir-biridan 6 sm masofada 0,1 mkC dan bo’lgan zaryadlar joylashgan. har qaysi zaryaddan 5 sm uzoqda yotgan nuqtadagi kuchlanganlikni hisoblang.
15-mustaqil ish. O’zgarmas elektr toki. Om qonunlari, qarshiliklarni ulash usullari.
Mustaqil ishlash uchun masalalar.
Qarshiligi 84 Om bo’lgan reostat cho’lg’ami ko’ndalang kesim yuzi 1 mm2 bo’lgan nikelin simidan qilingan. Shu simning uzunligini toping.
Agar o’tkazgizni ikkiga bo’lsak va ikkalasidan bir bo’lak qilsak qarshiligi necha marta o’zgaradi ?
a) 30 om, 5 A b) 2000 om, 0,2 A deb yozilgan potensiometrni 220 V kuchlanishli tarmoqqa ulash mumkin.
30 V kuchlanishga mo’ljallangan qarshiligi 20 Om bo’lgan qizdirgich spiralni 45 V kuchlanishli manbaga ulash lozim. Quyidagilar yozilgan 3 ta reostat bor: a) 6 Om 2 A; b) 30 Om 4 A; c) 800 Om, 0,6 A. bu reostatlardan qaysi birini olish lozim?
16-mustaqil ish. Magnit maydonining fizik asoslari.
Mustaqil ishlash uchun masalalar.
Magnit singdiruvchanligi bo’lgan muhitda magnit maydonning kuchlanganligi ga teng bo’lsa, maydon kuchlanganligini aniqlang.
Uzunligi 1,5 sm bo’lgan o’tkazgichdan 5 A tok o’tayotgan bo’lib, mahnit maydon induksiyasi 0,5 T ga teng. O’tkazgich bilan magnit maydon orasidagi burchak 30° ga teng deb hisoblab o’tkazgichga ta’sir etayotgan kuchni hisoblang.
O’tkazgichdan 5 A tok o’tayotgan bo’lsa, o’tkazgichdan 50 sm masofadagi magnit maydonining kuchlanganligini toping.
Magnit singdiruvchanligi 2,5 bo’lgan muhitda magnit maydoni induksiyasi 0,3 T ga teng. Shu magnit maydonining kuchlanganligi qanchaga teng?
Agar magnit maydon bir tekis kamayib t = 0,1 s ichida E.Yu.K hosil qilsa, o’tkazgichning qanday magnit oqim kesib o’tadi?
17-mustaqil ish. O’zgaruvchan tok.
Mustaqil ishlash uchun masalalar.
Sim ramka bir jinsli magnit maydonida aylantirilganda kesib o’tuvchi induksiya oqimi vaqt o’tishi bilan qonunga asosan o’zgaradi. Hosila ni husoblab E.Yu.K ning vaqt o’tishi bilan o’zgarishini ifodalovchi formulani yozing. Vaqt hisoblana boshlaganda ramka qanday vaziyatda bo’lgan? Ramkaning aylanish chastotasi qanchaga teng?
Agar yuzi 500 sm2 bo’lgan ramka induksiyasi 0,1 T bo’lgan bir jinsli maydonda 20-1 chastota bilan aylanganda unda hosil bo’ladigan E.Yu.K ning amplituda qiymati 63 V bo’lsa, shu ramkaning nechta cho’lg’ami bor?
Tokning vaqt o’tishi bilan o’zgarishi tenglama bilan berilgan tebranish chastotasini va davrini, tok kuchini amplitudasini, shuningdek, tok kuchining fazadagi qiymatini toping.
Zanjirda sig’imi 4 mkF bo’lgan kondensator va induktivligi 0,2 H bo’lgan o’tkazgich bor. Tokning chastotasi 50 Hz va 400 Hz bo’lganda zanjirdagi qarshilik qanday o’zgaradi?
Chastotasi 400 Hz bo’lgan o’zgaruvchan tok zanjiriga induktivligi 0,1 H bo’lgan g’altak ulangan. Rezonans ro’y berishi uchun bu zanjirga qanday sig’imli kondensator ulash kerak?
18-mustaqil ish. Linzalar. Linza turlari
Mustaqil ishlash uchun masalalar.
Fikus masofasi 20 sm bo’lgan linzaning optik kuchi qancha ?
Optik kuchi +20 D bo’lgan linzaning fokus masofasi qancha bo’ladi.
Talaba tajriba o’tkazib, ekranda yonib turgan shamning aniq tasvirini xosil qildi. Agar shamdan linzagacha bo’lgan masofa 40 sm, ekrandan linzagacha bo’lgan masofa 30 sm bo’lsa, linzaning focus masofasi qancha?
Fokus masofasi 20 sm bo’lgan linza yordamida undan 1 m narida joylashgan ekranda buyumning tasviri xosil qilindi. Buyum linzadan qancha masofada joylashgan? Tasvir qanday bo’ladi?
Avtomashina farasidan chiqqan nurlar parallel tarqalishi uchun chirog’ining tuzilishi qanday bo’lishi kerak? Yorituvchi chiroqcha fara ichiga qanday joylashtirilishi kerak?
19-mustaqil ish. Yorug’likning kvantlari. Fotoeffekt.
Mustaqil ishlash uchun masalalar
Qizil rang to’lqin uzunligi binafsha rang to’lqin uzunligi ga teng bo’lsa, ranglarga to’g’ri keluvchi nurlarning energiyasini hisoblang.
Manbaning quvvati 50 Vt bo’lib o’rtacha to’lqin uzunligi li nurlar taratayotgan bo’lsa, manba 1 s da vechta nur taratadi.
Fotonlarning energiyasi ga teng bo’lgan nurlar qaysi turga tegishli? Nurlar to’lqin uzunligini aniqlab hisoblang.
|
| |
