savollar deb aytiladi.
Masalan, «Siz qaysi faoliyat sohasi
bo‘yicha ixtisoslikni tanlagan bo‘lardingiz?», «Sport to‘g‘risida
sizning fikringiz?», «So‘nggi futbol o‘yini to‘g‘risida sizning
fikringiz?» va shu kabilar. Yopiq savol esa, aksincha, oldindan
belgilangan javob variantlarini nazarda tutadi. Masalan, «Insti-
tutni bitirgandan keyin Siz qaysi lavozimda ishlashni xohlaysiz?
a) murabbiy;
b) o ‘qituvchi;
d) ilmiy xodim;
e) tashkiliy
ish-lar bo‘yicha mas’ul xodim»; «Sportning qaysi turi sizga
106
ko‘proq yoqadi: futbol, suzish, yengil atletika», «Siz sportdagi
qanday ishlar bilan shug‘ullangan bo‘lardingiz. Sport o‘yinlari,
trenajyorlardagi mashg‘ulotlar, yakkakurash sport turlari»,
«Sport bilan quyidagilardan qay biri ko‘rinishida shug‘ullanishni
yoqtirasiz: individual, kichik guruhda, jamoada» va shu singarilar.
To‘g‘ridan to‘g‘ri (bevosita) anketa o ‘tkazish javoblari res-
pondentdan tadqiqot obyekti to‘g‘risidagi bevosita ma’lumotlarni
beradigan savollardan tashkil topgan hamda bu savollar bevosita
tadqiqot masalalarini yechishga yo‘naltirilgan bo‘ladi. Masalan:
«400 metr masofaga yuguruvchilar mashg‘ ulotida tezkorlik -
kuch tayyorgarligini roli qanday?», «Siz mashg‘ulotlar o'tkazish
usullari to‘g‘risida qanday fikrdasiz?», «Sizga mashg‘ulotlarimiz
dasturi yoqadi-mi?», «Basketbol o‘yinini yaxshi ko‘rasiz-mi?»,
«Futbol o‘yiniga qiziqasiz-mi?» va shu kabilar.
Yuqoridagi birinchi (yuguruvchi) holda bilvosita anketa savoli,
masalan, quyidagicha qo‘yilishi mumkin: «400 metr masofaga
yuguruvchilar tayyorgarligi tizimida chidamkorlikni va tezkorlik
- kuch sifatlarini tarbiyalashning qiyosiy muhimligi to‘g‘risida
Sizning fikringiz?», «Yangi mashqlami qo‘shish dasturning
yaxshilanishiga olib keladi-mi yoki yomonlanish tomoniga-mi?»,
«Sizning fikringiz-cha, yuklama hajmining ortishi qanday: ijobiy
yoki salbiy samaraga olib keladi?», «Yangi mashqlar kompleksini
qanday baholaysiz? a) samarali, b) samarasiz yoki d) kichik
samara bilan» va shu singarilar.
S h a r t s i z so‘ r o v - anketa o‘tkazish hech qanday shartlar
qo‘yilmagan holda javob beriladigan savollardan tashkil
topgan bo‘ladi, masalan: «SIZ o‘z o‘quvchilaringizni testdan
o‘tkazganmisiz?», «
0
‘z xususiy dasturingiz bo‘yicha ishlayapsiz-
mi?», «Ertalabki badan tarbiya bilan shug‘ullanasiz-mi?» va shu
kabilar.
Shartli
savollar
shartsiz
savollardan
farqli
o‘laroq,
respondentning
ma’lum
shart-sharoitlarda
sodir
bo'lishi
muumkin bo‘lgan hodisalar to‘g‘risida o‘z fikrini bayon etishini
nazarda tutadi. Shartli anketa o‘tkazish respondentning ma’lum
bir shartlarga rioya qilgan holda javob beriladigan savollarni
107
o‘z ichiga oladi, masalan: «Agar o‘tkazilgan test natijalari
chidamkorlik
darajasining
keskin
o‘zgarishini
ko‘rsatsa,
mashg‘ulotlar xarakterini o‘zgartirish kerak-mi?», «Agar
o‘quvchilar hali sport seksiyalarida shug‘ullanmagan bo‘lsalar,
o ‘quv yilining boshida musobaqa o‘tkazish kerak-mi?», «Agar
jamoa bugungi o‘yinda g‘alaba qozonsa, keyingi o‘yinda jamoa
qanday tarkib bilan maydonga tushadi?» va shu singarilar.
Yuzma-yuz so‘rov (anketa) o‘tkazish - bu tadqiqotchi
ishtirokida anketani to‘ldirish usuli. Bu holda respondent
anketa to‘ldirish savollari bo‘yicha maslahatlar olish, boshqa
respondentlar fikrlarini bilib olish imkoniyatiga va shu kabilarga
ega boMadi.
Sirtdan anketa o‘tkazish - respondentning xohishiga ko‘ra
anketa to‘ldirish. Anketa pochta orqali jo ‘natilishi ham mumkin.
Individual anketa o‘tkazish - anketa bitta shaxs tomonidan
to‘ldiriladigan respondentning ishlash usuli.
Anonim anketa o ‘tkazish respondentga har qanday savolga
to‘lig‘icha ochiq-oydinlik bilan javob berish imkonini beradigan
ishlash usuli, chunki respondentning pasport va boshqa
ma’lumotlari qayd etilmaydi.
Anketa o ‘tkazilgandan keyin respondentlaming ovozlari
hisoblab chiqiladi, ya’ni anketa natijalari umumlashtiriladi,
olingan natijalar yakunlanadi va uning bazasida o‘rganilayotgan
obyekt to‘g‘risida xulosa chiqariladi. Hisoblangan ovozlar
maxsus jadvalga, ya’ni matritsaga kiritilishi kerak, uning hajmi
so‘rovnomaning demografik va asosiy qismlariga bog‘liq.
Anketa tuzuvchidan yuksak kasbiy kompetentlik, har
tomonlama bilimdonlik talab qilinadi. Anketa savollari qisqa
va aniq bo‘lishi hamda respondentlaming bilim (ma’lumot)
darajasiga mos kelishi kerak. Anketaning boshlang‘ich qismida
uncha qiyin bo‘lmagan va respondentlami qiziqtirishi mumkin
bo‘lgan savollar, anketaning o‘rtasida esa «o‘z mohiyatiga» ko‘ra
savollaming asosiy qismini joylashtirish maqsadga muvofiq.
Agar so‘rov o ‘tkazishni boshlanishidan oldin ishlab chiqilgan
108
anketani ekspert baholash va ekspertlarning fikrlarini inobatga
olgan holda uni takomillashtirish amalga oshirilsa, u holda
anketaning sifati ortadi.
|
