Joriy nazorat
yoki ertalab uyqudan keyin, yoki trenirovka
mashg‘ulotlarini boshlashdan oldin o‘tkazilishi lozim va
uning natijalari bo‘yicha mashg‘ulotlar
rejasini aniqlashtirish
(korreksiya qilish) kerak.
Joriy nazorat testlarining informativligi ulaming kundalik
dinamikasini taqqoslash asosida quyidagi mezonlarga ko‘ra
aniqlanadi:
1) testlar majmuasidagi yutuqlari;
2) bajariladigan trenirovka yuklamasining tavsiflari.
Birinchi holda, sportchining bir nechta test bo‘yicha
natijalari har kuni qayd etiladi. Bu natijalaming dinamikasi bir
yo‘nalishda b o iib qolishi mumkin.
Bunday holatda, qo‘llangan
testlar guruhidan bittasi tanlanishi va undan joriy nazorat uchun
foydalanilishi zarur.
Ikkinchi holda, test natijalari dinamikasi yuklama ko‘r-
satkichlari bilan taqqoslanadi. Trenirovka topshiriqlarini bajar-
gandan keyin natijalari eng katta darajada o‘zgaradigan testlar
eng yuqori informativ test deb hisoblanadi. Masalan:
tezlik-
kuch xarakterdagi (sakrash, yukni og‘irlashtirish yo ‘li bilan
tez bajariladigan mashqlar) yuklamalardan so‘ng bo‘shashgan
mushaklaming qattiqligi ortadi (demak, ushbu ko‘rsatkich joriy
nazorat uchun test bo‘lishi mumkin).
Nazoratning bunday turi uchun qo‘pol qurilmalar va murakkab
o‘lchash amallari talab qilinmaydigan testlardan foydalanish
maqsadga muvofiq.
Agar kunlaming birida o ‘tkazilgan takroriy o‘lchashlar
dispersiyasi har kungi o ‘lchash natijalari dispersiyasiga nisbatan
ancha kam bo‘lsa, u holda joriy nazorat testlarining ishonchliligi
yuqori boiadi. Masalan: agar takroriy o‘lchashlar (bir kunda)
tebranishi ±5
kg boisa, kundan-kunga kuchning tebranishi ±50
kg bo‘lsa, u holda, kuch testining ishonchliligi yuqori bo‘ladi.
Joriy nazorat testlarining har kunlik yuklama qiymatini test
natijalari dinamikasi bilan taqqoslash asosida tanlash maqsadga
muvofiq.
151
Mikrosiklning birinchi kunida sportchilar (futbol bo‘yicha
sport ustalari) bitta mashg‘ulot o ‘tkazganlar
va ertangi kunning
saharida o‘lchanganda, ulaming har birining qonidagi siydik
konsentratsiyasi me’yor chegarasida bo‘lgan. Siklning ikkinchi
kunidagi yuklama o ‘z qiymatiga ko‘ra oldingidan ancha sezilarli
bo‘lgan va u sportchilaming joriy holatlariga tezda ta’sir
o‘tkazgan.
Barcha sportchilarda
siydik konsentratsiyasi ortgan, ulaming
birida esa, u hatto-ki charchash uchun xarakterli bo‘lgan
chegaraga yaqinlashgan.
Uchinchi kundagi juda katta yuklama (ikkita mashg‘ulot) joriy
nazorat ko‘rsatkichlarida ancha sezilarli siljishlarga olib kelgan.
To‘rtinchi kuni bitta trenirovka mashg‘uloti o ‘tkazilgan va
beshinchi kunning saharida joriy holat ko‘rsatkichlari kamaygan.
Shunday qilib, kundan kunga yuklama qiymatining o ‘zgarishi
qondagi siydik konsentratsiyasi dinamikasini o‘zgarish sharti
bo‘lib xizmat qilgan. Demak, bu test joriy nazorat uchun yaroqli.
