Nazorat uchun savollar
1.
0 ‘quv-mashq jarayonini boshqarish nechta bosqichdan
tashkil topgan?
2. Bosqichli holatni ta’riflang.
3. Joriy holatni ta’riflang.
4. Tezkor holatni ta’riflang.
5. Sportchi ahvoli ustidan nazoratning asosiy turlarini ayting.
6. Musobaqa taktikasi hajmi haqida tushuncha bering.
7. Sportchining joriy holatini yaqin istiqboldagi yuklama
miqdori qanday aniqlanadi?
8. Bosqichli nazoratning asosiy maqsadini tushuntirib bering.
9. Bosqichli nazorat uchun testlami tanlash necha usulda olib
boriladi?
10. Joriy nazoratda yechilishi ko‘zlangan
asosiy masala
nimadan iborat?
11. Tezkor nazorat texnikasining asosiy rivojlanishi nimaga
yo‘naltirilgan?
156
X bob. SPORTCHILARNING TAKTIK
TAYYORGARLIGINI NAZORAT QILISH
Musobaqa faoliyati natijalarini
chuqur tahlil qilish -
sportchining taktik mohirligi, taktik tayyorgarligi ustidan nazorat
qilish bilan bog‘liq bo'ladi.
10.1. Asosiy tushunchalar
Taktika deb sport bellashuvi jarayonida qo‘llanadigan usullar
to‘plamiga aytiladi.
Quyidagi taktikaviy yurishlar: texnik -
taktik harakatlar, raqibga psixologik ta’sir o‘tkazish
usullari,
qulay vaziyatni tanlash va mo‘ljallanayotgan harakat amalini
«yashirish» (maskirovka) taktikaning elementlari hisoblanadi.
Taktik yurishlar va variantlar harakatlanish faoliyati vositasida
amalga oshiriladi, biroq ulaming tanlovi
sportchining fikrlash
faoliyati natijasi bo‘ladi. Shuning uchun taktik mahoratni testdan
o ‘tkazishda faqatgina harakatlarning texnik - taktik intensivligi
qayd etilib qolmay, balki taktik fikrlash ham tekshiriladi.
Taktik elementlarga - taktik yurishlar: texnik va taktik harakat,
raqibga psixologik ta’sir etish, pozitsiyani tanlash va yashirin
harakat qilish kiradi. Taktik
yurishlar kombinatsiyasi taktik
variantlar deyiladi.
Sportning har qanday turida taktik yurishlar va
taktik
variantlar bor. Misol uchun, futbolda texnik va taktik harakatlarga
uzun, o ‘rta va qisqa masofalarga koptokni uzatish, koptokni tepib
olib yurish, aldab o ‘tish, koptoksiz harakat qilish va hokazolar
kiradi. Taktik variantga koptok bilan darvoza oldida yon qanotlar
bo‘ylab o‘tishlar kiradi.
Taktik holat va variantni tanlash
- sportchining fikrlashi
va bajarish - harakat faoliyatiga bog‘liq.
Taktik harakat deb
157
sportchining o‘yindagi holatni tez baholash va tez qaror qabul
qilish jarayoniga aytiladi. Sportning barcha turlarida sport
taktikasiningmetrologikmasalalariharxilyechiladi.Bumusobaqa
strukturasining bir xil emasligi va optimal mezonlaming to‘g ‘ri
kelmasligiga bog‘liq.
