Nazorat uchun savollar
1. Jismoniy tayyorgarlik nazoratini
baholash nima maqsadda
o‘tkaziladi?
2. Kuch sifatlarining nazorati qanday maqsadlarda amalga
oshiriladi?
3. Kuch sifatlarini o ‘lchash usullarini tushuntirib bering.
4. Egiluvchanlik nazoratidan maqsad nima?
5.
Egiluvchanlik
nazoratidagi o‘lchash usullari haqida
ma’lumot bering.
6. Tezlik qobiliyatining nazoratini tushuntirib bering.
7. Sport bellashuv faoliyatining ko‘rsatkichlari bilan bir qatorda
chidamkorlikni baholash uchun qanday testlar qo'llanilmoqda?
8. Nazoratni tashkil qilish
va tezlikni baholash uchun
ko‘rsatkichlar tanlashda qanday umumiy holatlami hisobga olish
kerak?
144
IX bob. BOSQICHLI, JORIY VA TEZKOR NAZORAT
9.1. Sportchi holati va nazorat turlari
0 ‘quv-mashq jarayonini boshqarish uch bosqichdan tashkil
topgan:
1. MaTumotlami to‘plash;
2. To‘plangan ma’lumotlami tahlil qilish;
3. Zarur qarorlar qabul qilish (rejalashtirish).
Odatda, m a’lumotlami to‘p!ash, quyida keltirilgan obyektlar
ustidan o‘tkaziladigan majmuaviy
nazorat paytida amalga
oshiriladi:
1) musobaqa faoliyati;
2) trenirovka yuklamalari;
3) sportchining ahvoli.
Bir holatdan ikkinchi holatga o ‘tish uchun zarur bo‘lgan vaqt
oralig‘ining kattaligiga bog‘liq holda sportchi holati quyidagi uch
turga bo‘linadi:
1. Bosqichli holat (yoki permanent
- lotincha permanent
so‘zidan olingan bo‘lib, doimiy, uzoq davom etadigan m a’nosini
anglatadi), ya’ni ancha uzoq - bir necha hafta yoki oylar
davom etadigan holat. Sportchining
sportdagi yutuqlarini
namoyon qilish imkoniyatlarini ifodalaydigan bosqichli (yoki
permanent) holatining majmuaviy tavsifi - uning tayyorgarligi
deb, sportchining (mazkur trenirovka sikli uchun)
optimal
tayyorgarligi esa - sport formasi deb aytiladi. Bir yoki bir necha
kun davomida yuqori sport formasiga erishish yoki uni yo‘qotish
mumkin emasligi tabiiy holdir.
2. Bir yoki bir nechta mashg‘ulot ta’siri natijasida o‘zgaradigan
joriy holat. K o‘p hollarda, musobaqalarda ishtirok etishning yoki
trenirovka mashg‘ulotlaridan birida bajarilgan ishning asorati bir
145
necha kun davom etishi mumkin. Bunday holatda sportchi, odatda,
o‘ziga ushbu holatni salbiy hodisa (masalan, mushaklaming
og‘rishi) deb ham, ijobiy hodisa (masalan,
yuqori ishlash
qobiliyati ahvoli) deb ham belgilaydi. Bunday o ‘zgarishlami
to‘xtatilgan trenirovka samarasi deb aytiladi.
Sportchining joriy holati yaqin istiqboldagi trenirovka
mashg‘ ulotlari xarakterini va ushbu trenirovka mashg1 ulotlaridagi
yuklama miqdorini belgilaydi. Musobaqa mashqlari yaqinlashgan
kunlarda maksimal natijaga yaqin bo‘lgan natija ko‘rsatishga
tayyorgarligini tavsiflaydigan joriy holatning xususiy holi
joriy
