|
-mavzu :“Assalom , Yangi yil.”
|
| bet | 3/42 | | Sana | 10.04.2017 | | Hajmi | 1,69 Mb. | | #3805 |
11-mavzu :“Assalom , Yangi yil.”
I.Kirish:
Tarbiyaviy mashg‘ulotning maqsadi: : Yangi yil qanday bayram? O’zbekistonda va boshqa davlatlarda qanday kutib olinishi haqida ma’lumot berish . Yangi yil tantanalarida ishtirok etish.
Tarbiyaviy mashg‘ulotning jihozi : : Archa bezaklari va ertak qahramonlari rasmlari.
Tashkiliy qism : O’quvchilarni mashg’ulot maqsadi bilan tanishtirish,
II.Asosiy qism :Xonaga birin -ketin musiqa sadolari ostida yapon, shotland, koreys ,hind va o’zbek bolalari kirib keladilar.
Yapon:Bizda yangi yil kechasida 108 marta qo’ng’iroqlar chalinadi . Chunki Yaponiyada 100 va 8 raqamlari baxtli hisoblangan .Yaponiya (yaponcha 日本 Nippon, Nihon) - Sharqiy Osiyoda, Tinch okeandagi orollarda joylashgan davlat. Yaponiya hududida 6,8 mingga yaqin orol boʻlib, shim.sharqdan jan.gʻarbga qariyb 9.13ming km ga choʻzilgan; eng yirik orollari: Hokkaydo, Honshu, Sekoku va Kyushu. Yangi yil quyosh chiqishi bilan kutib olinadi.
Shotland:Shotlandiyada Yangi yilda istagan kishi istagan honadoniga kirib mehmon bo’lishi mumkin. Mehmon kelishi shu xonadonga baxt keltiradi degan ma’noni bildiradi.
Koreyalik: Bizda Yangi yilda ommaviy sayl boshlanadi va qizlar o’rtasida balandlikka sakrash musobaqalari o’tkaziladi.
Hind: Hindistonda dag’al odamlar ham eng shirinso’z, nazokatli, mayin bo’lib, bir- birlari bilan xushmuomala bo’lishadi.Hindiston (hindcha Bharat), Hindiston Respublikasi - Jan. Osiyolagi davlat. Hududi shim.dan jan.ga 3214 km, garbdan sharqqa 2933 km ga choʻzilgan. Shim.da Himolay togʻlari, garbda Arabiston dengizi, sharqda Bengaliya qoʻltig'i bilan oʻralgan. H. Bu, yil bo’yi baxt hamroh bo’ladi , deganidir.
O’zbek: O’zbekistonda ham yangi yil xursandchilik bilan kutib olinadi. Yangi yil kirib kelishiga yaqin dasturxon turli noz- he’matlarga to’ldiriladi va hamma dasturxon atrofida yig’ilib, bir- birlariga yaxshi tilaklar bildiradilar.
Hamma joyda Qorbobo bolalarga shirinliklar , o’yonchoqlar va turli sovg’alar ulashadi. Rossiyada bu bayram ayniqsa bolalar uchun taassurotga boy bo’ladi.Rossiya (ruscha. Россия), Rossiya Federatsiyasi (ruscha. Российская Федерация) - Yevropaning sharqida, Osiyoning shimolida joylashgan mamlakat. Maydoni jihatidan dunyoda eng katta mamlakat. Quruqlikdagi chegarasi 22125,3 km, dengiz chegarasi 38807,5 km. R. Ulkan archa atrofiga yig’ilgan bolalar ertak qahramonlari bilan birgalikda yovuzlikka qarshi kurashib , yaxshilik doimo g’alaba qozonishini isbotlab beradilar.Qarshi (1926 37 yillarda Behbudiy) - Qashqadaryo viloyatidagi shahar (1926 yildan), viloyat markazi (1943 yildan). Qashqadaryo vohasining markazida, Qashqadaryo boʻyida, xalqaro t. yil va avtomobil yoʻllari kesishgan joyda.
Yangi yilda , yangi xilda, Har yurakda orzu katta,
Yuraklarning ovozi. U pokiza ,beg’ubor.
Qaynab chiqar, yayrab chiqar , Eng mustahkam , eng muhtasham ,
Tilaklarning eng sozi. Poydevordir- poydevor.
Всем нам весело сегодня Этот день мы ждали долго
Нынче день особый. Не видились мы целый год.
Потому что к нам пришёл Запевай звени под ёлкой
Праздник Новогодний. Новогодний хоровод.
“Qorparchalari ” raqsi ijro etiladi .
III.Yakuniy qism: O’qituvchi : Demak bolalar Yangi yil yer yuzinig turli yerlarida turlicha nishonlanar ekan . O’zbekistonda biz aslida yangi yilni 21- martda nishonlaymiz . Shu kundan boshlab dehqonlarimiz yerga baraka urug’larini sepa boshlaydilar. 21 – Mart tengkunlik yani, kun va tunning tenglashishi bilan ifodalanadi. Yangi yil hisobi bo’yicha esa 31- dekabrdan 1- yanvarga o’tar kechasi yangi yilni kutib olinadi va taqvim bo’yicha yangi yil hisobi boshlanadi.
12-mavzu :“Vatanparvar ajdodlarmiz.” (14- yanvar Vatan himoyachilari kuni.Yanvar (lot.; Jānuārius mēnsis 'Yanus oyi' rimliklar xudosi Yanus nomidan) - Grigoriy kalendari boʻyicha yilning birinchi oyi. Yanvar 31 kundan iborat (yana q. Kalendar). )
I.Kirish:
Tarbiyaviy mashg‘ulotning maqsadi : Vatanning jasur va mard o’g’lonlari, qo’rqmas himoyachilari qilib tarbiyalash. Vatanni sevib, asrashga o’rgatish.
Tarbiyaviy mashg‘ulotning jihozi. Vatan himoyachilari, harbiylar va harbiy xizmatga chaqirilgan o’zbek yigitlari suratlari
Tashkiliy qism : Mashg’ulot maqsadi bilan tanishtirish. O’zbekiston harbiylari va ularning faoliyati aks ettirilgan videolavha namoyish etiladi.
II.Asosiy qism : Vatan haqidagi qo’shiq bilan mashg’ulot maqsadi bayon etiladi.
O’quvchilar harbiylar kiyimida kirib kelishadi.
Ey, muqaddas gul diyorim, Sen bilan o’tmoqda shodon,
Gulshanim, jonim mening . Har kun, har onim mening,
Men seninng bag’ringda o’sdim, Jon fido bo’lsin senga,
Yo’qdir armonim mening. Ey, O’zbekistonim mening.
Ona yurtim, oltin beshigim.
Yurt tinch- sen tinch.
O’zga yurtda shoh bo’lguncha , oz yurtingda gado bol.
Begona tuproq- devona tuproq.
Ona yurting omon bo’lsa, rangu- ro’ying somon bo’lmas.
Yeridan ayrilgan yetti yil yig’lar, elidan ayrilgan o’lguncha yig’lar.
Hur Vatan farzandlari El- yurtga chin posbonlar,
O’zbegim askarlari. Ko’ksi baland osmonlar.
kuch-qudrat ahillikda, Ular borki, kirolmas,
Metinday zo’r saflari. Yurtga yovlar, yomonlar!
O’qchi askar: Chegarachi askar:
Bir, ikki ,uch, Sarhadlarda sergakmiz,
Bir, ikki ,uch, Botirmiz, sheryurakmiz.
Tomirlarda toshar kuch. Biz mustahkaa himoya,
Saflar to’lib, askar bo’lib, O’tolmas hatto soya.
Xizmat qilmoq oliy burch.
Tankchi askar: Uchuvchi askar:
Yurar qo’rg’on- tanimiz, Musaffo osmonimiz,
Temir qoplon- tankimiz. Biz uning posbonimiz.
Yelday kezar dala-dasht, Yuksaklarda uchgaymiz,
Cho’lu- o’rmon –tankimiz. Yurt ko’kini quchgaymiz.
Boshlovchi:
Mardlar elga qalqondir, Armiya zo’r maktabdir,
Kuchi qaynar vulqondir. Mardlar yurtga madaddir.
Ular borki , zamon tinch, Shu bois el xotirjam,
Hayot dorilomondir. Mustaqillik abaddir.
-
Yakuniy qism: Bugun biz izlar bilan Vatan himoyachilari haqida suhbatlashdik. Vatanni kimlardan himoya qilish kerak? degan savolga o’quvchilar o’z so’zlari bilan javob beradilar. Yurtimiz tinchligini, go’zalligini va boyliklarini ko’ra olmaydigan , hasadgo’y yovuz kuchlardan himoya qilishimiz kerak ekan . Buning uchun har bir o’g’il- qiz ehg avvalo o’zi Vatanni sevishi va uni doimo asrab – avaylashga harakat qilishi kerak.Harakat - borliqnint ajralmas xususiyati boʻlgan oʻzgaruvchanlikni (q. Barqarorlik va oʻzgaruvchanlik) ifodalovchi falsafiy kategoriya. H. tushunchasi imkoniyatlarning voqelikka aylanishini, roʻy berayotgan hodisalarni, olamning betoʻxtov yangilanib borishini aks ettiradi. Kelajakda esa, harbiy ilm sirlarini egallab,yurtimiz chegaralarini yerda, suvda ,havoda mustahkam qo’riqlay oladigan botir va mard o’g’il –qizlar bo’lib yetishasizlar.
13-mavzu: Tirnoqlarni toza tutish gigiyenasi
I.Kirish:
Tarbiyaviy mashg‘ulotning maqsadi : : Insonning tashqi a’zolari. Tirnoqlarni parvarishlash haqida ma’lumotlar berish.Tirnoqlarga qarab insonning xarakter xususiyatlarini aniqlash haqida qisqacha ma’lumotlar berish.
Tarbiyaviy mashg‘ulotning jihozi. Tirnoqlarning turlari aks ettirilgan rasmlar va tirnoq olish uchun mo’ljallangan qaychi.
Tashkiliy qism
Mashg’ulot maqsadi bilan tanishtirish.
II. Asosiy qism O’qituvchi :Bolalar bugun biz sizlar bilan insonning tashqi a’zolari haqida suhbatlashamiz. Avvalgi mashg’ulotimizning birida tiz sizlar bilan tishlarimiz va ularni parvarishlash haqida suhbatlashgan edik. Bugungi suhbatimiz tirnoqlar haqida bo’ladi . Qani hamma stol ustiga qo’llarini qo’ysin-chi. Hamma o’quvchilarning qollari birma –bir ko’zdan kechirib chiqiladi. Bu bilan bolalarning barmoqlari qanchalik tozaligi va tirnoqlarning shakllari o’rganib chiqiladi.
Tirnoq –bu barmoqlarni himoya qiluvchi vosita. Odamlar va hayvonlarning barmoqlari uchlarida hosil bo’ladi. U barmoq bolishi ustidan chiqqan erkin qism , tana va ildizdan iborat bo’ladi. Odamda oyiga o’rtacha 3 mm ga o’sadi, 96-115 kunda to’liq yangilanadi. Ularning shakllari dumaloq, uzunchoq, ingichka , tortburchakcimoh bo’ladi. Ularni to’g’ri parvarishlashimiz kerak, aks holda ular kasallanishi va salomatligimizga ham ziyon yetkazishi mumkin. O’sib ketgan tirnoqlar orasida ko’zga ko’rinmas darajada mikroblar yig’ilabi. Bu mikroblar og’iz orqali ichimizga tishsa, tirli hil yuqumli kasalliklar orttiramiz . Tirnoqni o’z vaqtida qaychi yordamida yoki maxsus tirnoq oluvchi vosita yordamida tozalab turish kerak. Tirnoqni chetlari bilan olinsa, ular chiroyli ko’rinishga ega bo’ladi.Tirnoqlar shakliga qarab insonning xarakterini aniqlash mumkin.
Tirnoqlar hayvonlarda tayanch vazifasi sifatida ham foydalaniladi. Masalan, ayiqlar tirnorlari bilan daraxt shoxlarini quchoqlab, daraxtga chiqib oladilar, yoki yumronqoziqlar tirnoqlari yordamida yerni qazib,o’zlariga uy tayyorlaydilar.Ayiqlar (Ursidae) - yirtqichlar turkumiga mansub sut emizuvchilar oilasi. Eng yirik yirtqichlar, boshi katta, bo‘yni qisqa va yo‘g‘on. Panjalari kuchli rivojlangan, tovonida yuradi. Dumi kalta, kalin juni orasida deyarli sezilmaydi. Ba’zi yirtqich hayvonlar bir- birlariga tirnorlari bilan ziyon yetkazabilar . Va bu xususiyat faqat hayvonlarga xosdir.
III. Yakuniy qism Uyga borib qo’l va oyoq tirnoqlarini ko’zdan kechirish va o’sib ifloslangan tirnoqlarni tozalash vazufasi beriladi.
14-mavzu “Kiyinish odobi”
I.Kirish:
Tarbiyaviy mashg‘ulotning maqsadi :. O’quvchilarga kiyimlar va ularning turlari haqida ma’lumot berish va kiyinish qoidalarini eslatib o’tish. Dizaynerlik , tikuvchilik kasblari haqida boshlang’ich ma’lumotlar berish.
Tarbiyaviy mashg‘ulotning jihozi. Spot kiyimlari, tantanalarda kiyiladigan kiyimlar, o’quvchilar kiyimi, uy kiyimi turlari rasmlarda yoki aynan o’zini tabiiy holda ko’rsatish.
Tashkiliy qism. Mashg‘ulot maqsadi bilan tanishtirish.
I.Asosiy qism: Zamira shoshganicha uyga kirdi-yu, nimanidir shkafidan qidira boshladi. Onasi uyda yo’q edi. Qizil gulli ko’ylagini topguncha ancha ovora bo’ldi.Oxiri qidira- qidira uni kravati ostidan topdi . Shosha- pisha oynaga ham qaramasdan kiydi-da, ko’co’haga yana yugurib chiqib ketdi. Bugun sinfdoshi Nargizaning tug’ilgan kuni edi. Dugonalari hammasi u yerga yig’ilishgan edi.Nargiza dugonalarini juda yaxshi kutib oldi.Onasi sovg’a qilgan ko’ylak unga juda yarashgan, hammaning unga havasi kelardi . Dugonalarining unga hayratomuz qarashayotganini sezib qoldi va ozining kiyimiga ahamiyat berib qaradi va negadir yuzlari qizarib, o’zini noqulay seza boshladi…
Hikoyani o’qituvchi sozlab bergach, o’quvchilar uni yakunlash uchun o’z fikrlarini bildiradilar.
Turli hil kiyimlar kiygan o’g’il va qiz bolalarning tasvirlari namoyish etish bilan mavzu yoritib boriladi.
Kiyimlar nimalardan tikiladi?
Ular bizga yetib kelguncha qanday bosqichlarni bosib o’tadi?
Qizlar kiyimlari , o’g’il bolalar kiyimlari qanday boladi ?
Qizlarning shim kiyishlari to’g’rimi ? degan savollarga javoblar olinadi.
Kiyimni yuvish, dazmollash, saqlash qoidalari amaliy tarzda ko’rsatib berish mumkin.
III. Yakuniy qism: Demak biz sizlar bilan kiyinish odobi haqida suhbatlashdi. Zamiraga o’hshab kiyimlarini har yerga tashlab ketish, dazmollanmagan, iflos holda kiyib yurish juda noqulay ahvolga solib qo’yishini bilib oldik. Maktabga doimo o’quvchilar kiyimida, mehmonga borganda mehmon kiyimida, sport to’garaklariga borganda sport kiyimida , xatto suzish kiyimisiz hovuzlarda chomilish mumkin emasligini ham bilib oldik. Haddan tashqari uzun,yoki juda
kalta ,yoshlariga mos bo’lmagan bichimdagi kiyimni kiyish ham xunuk ko’rinishini yodda tutishimiz kerak . Kiyim tanlash va kiyishda albatta birinchi bo’lib onajonimizning maslahatlariga quloq tutishimiz kerakligi aytilib, mashg’ulot yakunlanadi.
15-mavzu :“Buyuk ajdodlarimiz.”(Alisher Navoiy va Bobur tavallud kunlariga bag’ishlanadi .)
I.Kirish:
Tarbiyaviy mashg‘ulotning maqsad: Alisher Navoiy va Boburning hayoti va ijodi haqida ma’lumotlar berish ,adabiyot va san’atga mehr uyg’otish.
Tarbiyaviy mashg‘ulotning jihozi: Alisher Navoiy va Boburning hayoti ijodini aks ettiruvchi lavhalar. Asarlaridan namunalar.
Tashkiliy qism : Mashg’ulot maqsadi bilan tanishtirish.
II.Asosiy qism :O’qituvchi:
Jahonki, muqaddas neni ko’ribdi, Shu buyuk o’g’lingni ardoqlab dildan
Bariga onasan, ey qodir hayot. Xalqim, ta’zim etsang arzigay tamom.
Asrlar qa’ridan boqib turibdi, Uning nomi bilan birga bitilgan
Nurli bu yuzlarga nuroniy bir zot. Dunyo daftariga o’zbek degan nom.
Aziz bolalar , bu misralar orqali kimni yodga olyapmiz? Bobomiz Alisher Navoiy va Zahiriddin Muhammad Boburni.
“Navoiy va bulbul ”hikoyasini bolalar sahna ko’rinishida ijro etishadi va Navoiy tahallusi qanday qo’yilgani eslatiladi.
Alisher Navoiyning ulug’ligi yozib qoldirgan asarlarida, betakror obidalarida oz aksini topgan .Turli sohadagi iste’dodli kishilarga o’z shaxsiy jamg’armasidan homiylik qilib, o’nlab san’at asarlarini yaratishga o’z hissasini qo’shgan.Pay - biriktiruvchi toʻqimadan iborat pishiq tuzilma. Shakli va uzunligi (lenta yoki plastinka) har xil; muskullar P. yordamida suyaklarga birikadi. P.ning pishiq yoki choʻziluvchanligi, qayishqokligi u paydo boʻlgan biriktiruvchi toʻqimaga bogʻliq. P. Shulardan biri odamlarning uzog’ini yaqin qilayotgan qo’shni Afg’oniston viloyatidagi Saripul ko’prigidir .Ko’prik bunyodkori bilan teng umr ko’rib, 5 asrdan beri odamlarga xizmat qilib kelmoqda.Alisher Navoiy qay manzilda yashab ijod qilmasin, adabiyotga, el-yurt obodligi yo’lida xayrli va savobli ishlarga o’z hissasini qo’shgan. Uning oqil va donoligiga Husayn Boyqaro va butun saroy ahli lol qolgan “Non isi ” hikoyasi o’qib beriladi.
Har bir insonning bolaligidan mehr qo’ygan jonivori bo’ladi. Ularga shunchalik bog’lanib qolishadiki, undan ayrilib qolish juda og’ir bo’ladi.
Shoh va soir Zahiriddin Muhammad Bobur Temuriylar avlodining vakili bo’lib,bolaligidan ot bilan sirlashib katta bo’lgan.Husayn Boyqaro (Husayniy) (1438-yil, Hirot-1506-yil, 4-may, Bobo-Ilohi, Hirot yaqinida) - taniqli shoir va davlat arbobi. Hirot yaqinida tugʻilgan. 1469-yildan umrining oxirigacha Xuroson podshohi. Uning hukmdorligi yillarida iqtisodiy va madaniy hayot yaxshilangan. Bobur (taxallusi; toʻliq ismi Zahiriddin Muhammad ibn Umarshayx Mirzo) (1483.14.2, Andijon 1530.26.12, Agra) - oʻzbek mumtoz adabiyotining yirik vakili: buyuk shoir; tarixchi, geograf; davlat arbobi, isteʼdodli sarkarda; boburiylar sulolasi asoschisi, temuriy shahzoda. Bu haqda “Boburnoma”asarida yozib qoldirgan. Unga ko’ra Bobur 10 yoshida yurib ketayotgan ot ustida turib raqsga tusha olgan, tengqurlari bilan ot sportiga oid barcha o’yinlarda qatnashgan.
Bobur Samarqand uchun olib borilgan kurashlarda oz askarlari bilan qurshovda qolishadi. Uzoq kunlik qamalda otlarni yo’qotmaslik chorasini o’ylab topadi. Suvga yog’ochlarni ivitib, uning qipig’I bilan otlarni oziqlantirishadi. Uzoq safarga chiqqanda otlarni toliqtirib qo’ymaslik uchun ot qadamlarini sanaydigan kishilarni tayinlab qo’yadi . Ma’lum masofani bosib o’tgach, ularni oziqlantirishgan,dam berishgan. Chunki,ko’p yurgan otlar tashnalikdan, yoki tez chopganidan og’izlari ko’pirib, nobud bo’lishi mumkin edi.
Bobur Samarqandda bir necha yil yashab ijod qildi, Xalqning farovonligi uchun bor kuchini ayamadi. Uning hayoti xavf ostida qolganda ham o’z yurtini tasglab ketish oson bo’lmagan . Hayotining so’nggi yillari Hindistonda o’tgan , hind xalqi shoirning san’atiga, uning asarlariga hurmat bilan qarashgan, unga yordam berishgan . Hindistonda Bobur tomonidan qurilgan Tojmahal saroyi yer yuzining tirli yerlaridan borgan sayyohlarning muqaddas qadamjolariga aylangan.
Bobur mehribon ota sifatida ham tan olingan. O’g’li Humoyun mirzo qattiq betobligida ollohdan yolvorib” unung dardini menga ber-u, bolamni darddan xalos qil,” degan nolalari tufayli balki Humoyun mirzo darddan xalos bo’lgandir.
III.Yakuniy qism: Navoiy oz she’larida Vatan madhini jo’sh urib kuylagan bo’lsa, Bobur asarlarida Vatanga sog’inch tuyg’ulari ifoda etilgan . Hayotinihg songgi damlari vatandan uzoqda – quvg’inlikda o’tgani o’z she’rlarida yaqqol ifoda etilgan .O’zbek xalqining , o’bek adabiyotining sevimli adiblari asarlari va ishlari davomchilari bo’lib, yurtimizga munosib farzand bo’lish bizning vazifamizdir.
16-mavzu: Do’stlik bebaho boylik.
I.Kirish:
Tarbiyaviy mashg‘ulotning maqsad: Bolalarga do’stlik haqida tushuncha berish . Do’st va o’rtoq tushunchalarining farqini anglash.
Tarbiyaviy mashg‘ulotning jihozi ::Mavzuga oid rasmlar
Tashkiliy qism. Mashgulot maqsadi bilan tanishtirish.
II. Asosiy qism Ilyos Muslimning “Do’stlik” she’ri o’qib beriladi va mazmuni ustida ishlanadi.
Yer yuzidagi amakijonlar, Bizlar urishib , yirtmaymiz yoqa,
Shunday iltimos bordir sizlarga: O’ynaymiz doim biz musobaqa.
-Chiqarmang qurol, oqmasin qonlar, Turmushimiz shod o’tadi shunda,
Kitob, o’yinchoq bering bizlarga Yog’liq patirlar yopilar kunda.
Bog’larimizda yayraymiz har dam,
Bilim olamiz, kuylaymiz bardam.
Dunyoda xalqrlar kun kechirsa tinch,
Ota- onalar tashvish tortmas hech.
Bizlar bir sinfda o’qiymiz .Hammamiz bir- birimiz bilan ahil- inoq bir oila farzandlaidek bo’lmog’imiz kerak.
O’rtoq kim, do’st kim buning farqini tushunib olishimiz kerak.O’rtoqlar birga o’ynashadi, birga o’qishadi, birga dam olishadi. Bir –birlariga o’rishda, ishda va boshqa yumushlarida yordam berishadi. Ular do’stlardan qanday farqlanadi?
Do’stlar ham shunday , faqat chin do’st bitta yoki ikkita bo’ladi. Nima uchun deysizmi? Do’stlar har doim birga bo’lishga harakat qiladilar . Bir –birlarini ko’rmasalar darrov sog’inadilar, nima yesalar ham , nima yangi narsa kiysalar ham, uzoq safarga ketsalar ham iloji boricha bu ishlarni birgalikda amalga oshirishga harakat qiladilar. Do’stlar ayniqsa boshga biror kulfat tushganda bilinadi. Shunday paytlarda do’stlar bir-birlarini har qanday holatda ham yolg’izlatib qo’ymaydilar.Do’stlik rishtalari yanada mustahkamlanadi.
Bolalar o’zlarining do’stlari va o’rtoqlari haqida so’zlab berishadi.
Do’stlik faqat insonlar o’rtasida emas, balki davlatlar o’rtasida ham bo’ladi.O’zbekiston Respublikasi Prezidenti
|
| |
