“Tarmoq texnologiyalari” fani haqida tushuncha

18 
va ularning tuzilmasini oʻrganish hamda ulardan maʻlumotlar olish 
muhim ahamiyat kasb etadi. 
Tarmoq texnologiyalari bu - (ingl: network technologies, rus: 
сетевые технологии) tarmoq rejimida muloqotda boʻlish imkonini 
beruvchi texnologiyalar[4]. 
Tarmoq texnologiyalari – bu kompyuter tarmoqlarini tashkil etish, 
muvofiqlashtirishda ularning dasuriy-qurilmaviy tarkibini minimal 
darajasini aniqlovshi standartlar to`plami. Qoida sifatida tarmoq 
texnologiyalari tarmoq topologiyasini, shuningdek, kanallar darajasining 
protokolini aniqlaydi va belgilaydi. 
Tarmoq texnologiyalari dasturiy taʻminot, apparat va protokol 
shaklida maʻlumotlarni uzatish va yetkazib berishning yaxlit qoidalar 
toʻplamidir. 
Maʻlumot 
almashishlar 
tarmoq 
adapterlari 
bilan, 
shuningdek turli konnektor va kabellar orqali amalga oshiriladi. 
Tarmoq 
texnologiyalari 
axborot 
– 
kommunikatsiya 
texnologiyalarining asosini tashkil etib, ularning sohalarga qoʻllanilishi 
quyidagi imkoniyatlarni beradi: 
- Tarmoqdagi 
bir 
nechta 
kompyuterlarning 
bitta 
printer, 
nushalovchi va boshqa qurilmalardan oʻzaro foydalanishi; 
- VPN (Virtual Private Networks — virtual shaxsiy tarmoqlar) 
orqali keng maydonda biznes va boshqa sohalarda hamkorlikni yuritish; 
- mijoz-server modelida bir kompyutyerdan axborotlarni zahira 
saqlovchisi sifatida umumiy foydalanish va bir necha kompyuterlarni 
boshqarish; 
- IP – telefoniya, yaʻni ikki abonent oʻrtasida tovush trafigi (nutqi) 
uzatiladi yoki VoIP (Voice over IP – tarmoqda qabul qilingan 
paketlardan va diskret signaldan analog signalga qayta tiklash yoki 
aksincha) texnologiyalari yordamida telefonli xizmatlardan foydalanish; 
- e - commerce modelida elektron tijorat ishlarini onlayn yuritish;
- elektron jurnal va gazetalardan umumiy foydalanish; 
- IPTV (IPTeleVision - internet televidenie) texnologiyalari; 
- Wiki, e-mail va internet ijtimoiy tarmoqlari 
− Keng polosali tarmoq xizmatlari va uning koʻplab imkoniyatlar. 
Keng polosali tarmoq atamasi internetga doimiy va katta tezlikda 
ulanishni bildiradi. Biroq bu nafakat ma’lumot uzatish tezligi balki 
butun jahon tarmog‘idan foydalanishning maxsus usuli hamdir.
Keng polosali tarmoq mijozi istalgan vaqtda katta xajmdagi o‘zida 
rangli tasvir, audio va video kliplar, animatsiya, televideniya kontinenti 
va boshqalardan iborat bo‘lgan ma’lumotlarni uzatish va qabul qilish 

19 
imkoniga ega bo‘ladi. Keng polosali tarmoq mijozga u qaerda 
ulanganidan qat’iy nazar eng zamonaviy xizmatlarni yetkazib beradi. 
Mijoz multimedia va biznesini ma’lumot bilan ta’minlashda ko‘proq 
imkoniyatlarga ega bo‘ladi, bular fayllar almashinuvi, telefon va bank 
xizmatlari va boshqalar.
Keng polosali tarmoq yangi sohalar ochilishi va mavjudlarini 
rivojlantirishga imkon beradi. U iqtisodiy o‘sish va investissiya, ishga 
joylashishda yangi imkoniyatlar ochadi. Uzoqda joylashgan turar-
joylarni rivojlantirishda, mahalliy hokimyat organlariga tijorat uchun 
qulay sharoitlar yaratishda, yuqori malakali tibbiy xizmat yetkazib 
berish, masofadan ishlash, yuqori tezlikdagi ma’lumot olish va davlat 
boshqaruvida qatnashish imkonini beradi.
Keng 
polosali 
tarmoq 
texnologiyalaridan 
biri 
FTTx 
texnologiyasidir. FTTx-nomi inglizcha Fiber to the x- optik tola x 
nuqtagacha ma’nosini beruvchi so‘zlar bosh harflaridan olingan. Fiber to 
the Home/ Building “optika har bir uygacha” manosini beradi. Bu atama 
aloqa tugunidan ma’lum masofagacha (x- nuqta) optik kabel 
qo‘llaniluvchi barcha kompyuter tarmoqlari uchun qo‘llaniladi. FTTx 
tizimining keng polosali abonentlarga yangi xizmatlarning katta 
imkoniyatlarini ochadi[8]. 

Download 7,35 Mb.