O’zbekiston Respublikasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA

MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

«MA’NAVIYAT ASOSLARI»

fani bo’yicha

ISHCHI O’QUV DASTURI

Toshkent-2011

“Ma’naviyat asoslari” fanning ushbu ishchi o’quv dasturi Toshkent Moliya institutining barcha bakalavriat yo’nalishlari uchun o’quv rejasi va dasturiga muvofiq ishlab chiqildi.

Tuzuvchilar: t.f.n, dots. F.Ziyayev

t.f.n, dots. B.Karimov
Taqrizchilar: kat.o`q. Z.Bozorov

kat.o`q. S.To`laganova

“Ma’naviyat asoslari” fanidan ishchi o’quv dasturi Moliya-iqtisod fakulteti Ilmiy-uslubiy Kengashining 2011 yil 9-iyundagi 10-sonli majlisida muhokama etildi va ma’qullandi.

“Ma’naviyat asoslari” fanidan ishchi o’quv dasturi Toshkent Moliya instituti Ilmiy-uslubiy Kengashining 2011 yil 24-uyundagi 5- sonli majlisida muhokoma etildi va ma’qullandi.

KIRISH
Respublikamiz Oliy ta’lim muassasalarida “Ma’naviyat asoslari” fanining o’qitila boshlanishi mustaqillikning ma’naviyat sohasidagi muhim qadami bo’ldi. Zero, yurtimizning mustaqil taraqqiyot yo’liga o’tishi, mamlakat iqtisodiyotini yangi tamoyillar asosida boshqarishga o’tilishi, milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida demokratik, huquqiy davlat ba adolatli fuqarolik jamiyatining barpo etishga yo’l tutganligi mantiqiy tarzda madaniyat, ma’naviyat muammolariga yangicha yondashish zaruratini kun tartibiga qo’ydi. Bu, shubxasiz, obyektiv jarayon. Modomiki, milliy, tarixiy tajribalar asosida yangi jamiyat barpo etar ekanmiz, bu jarayon jamiyatning barcha jabhalarini(iqtisodiy, siyosiy-huquqiy, ijtimoiy,ma’naviy) makon va zamonda bir butun tizim tarzida yangilanishini talab etadi. Bu, avvalo, ma’naviyatga yangicha munosabat, ajdodlar merosini e’zozlash, uni asrab-avaylash, o’rganish va boyitish asnosida komil inson shaxsini shakllantirib borish demakdir.

Fanni o’qitishning maqsadi va vazifalari - bakalavriyat yo’nalishi talabalarini jahon, birinchi navbatda, Sharq ma’naviyati, xususan, Markaziy Osiyo xalqlarining boy ma’naviy merosi, betakror urf-odatlari, qadriyatlari, buyuk mutafakkirlar asarlarida jamlangan ma’naviy merosni, barhayot udumlar, an’analari, turmush va fikr tarzi ifodalovchi ilmiy ma’lumotlar bilan tanishishga qaratilgan. Ikkinchidan, esa tarixiy haqiqatni qaror toptirish, o’tmishdosh ajdodlar ma’naviy merosini bakalavriyat bosqichi talabalariga o’rgatish asnosida ularni otashin vatanparvarlik va fidoyilik ruhida tarbiyalash, ularda o’zlikni anglash, vatan tuyg’usi, ona yurt g’ururi, sharqona qadriyatlar asosida milliy mafkurani shakllantirishdir. “Ma’naviyat asoslari” fanini o’qitishning yana bir maqsadi yoshlarni ilmiy-amaliy faollikka, komillikka davat etish bo’lib, u jamiyatda ma’naviyat va ma’rifatga astoydil e’tibor berishni talab qiladi. Jamiyatimizda ta’lim-tarbiya tizimini sog’lom insonparvarlik yo’nalishida qayta tashkil etish,uni zamon talablari darajasiga ko’tarish, barkamol, ma’naviy dunyosi boy, axloqiy pok, komil insonlarni tarbiyalash kechiktirib bo’lmaydigan, davlat ahamiyatiga, millat kelajagiga molik vazifa bo’lib turibdi.

“Ma’naviyat asoslari” fani mavzulari va ular bo’yicha mashg’ulot turlariga ajratilgan yuklama hajmining taqsimoti

ASOSIY QISM

1. 
   “Ma’naviyat asoslari” fanining predmeti, uning tariflari hamda maqsad, vazifalari.
   
2. 
   “Ma’naviyat asoslari” fanining asosiy tamoyillari, uni o’rganish uslublari va boshqa fanlar bilan o’zaro bog’liqligi.
   
3. 
   “Ma’naviyat asoslari” fanining komil inson shaxsini shakllantirishdagi alohida o’rni.
   

1. 
   Karimov I.A. O`zbekistonning o`z istiqlol va taraqqiyot yo`li. T.: “O`zbekiston”, 1992.
   
2. 
   Karimov I.A. O’zbekiston bozor munosabatlariga o`tishning o`ziga xos yo`li. T.: “O`zbekiston, 1996. 274-360-betlar.
   
3. 
   Karimov I.A O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xavfsizlikka taxdid, barqarorlik shartlari, taraqqiyot kafolatlari. T.: “O`zbekiston”, 1997.
   
4. 
   M.Sharifxo`jayev, Z.Davronov. “Ma`naviyat asoslari” Darslik. T.: “Iqtisod
   

5. S.Otamurodov va boshqalar. “Ma`naviyat asoslari” T.: “Meros”, 2002.

2-Mavzu. I.A.Karimovning Milliy-ma’naviy tiklanish konsetsiyasi va uning milliy mustaqillikni mustahkamlashdagi ahamiyati

1. 
   Milliy –ma`naviy tiklanish konsepsiyasining ishlab chiqilishi va uning nazariy
   

2. 
   Islom Karimovning ma`naviyat tushunchasiga ta`rifi, unig nazariy va metodologik ahamiyati
   
3. 
   Milliy ma`naviyatning tiklanishi va rivojlanishida Islom Karimovning xizmatlari
   

Adabiyotlar:

1. 
   Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch. –T.: Ma’naviyat. 2008.
   
2. 
   Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. Asarlar 7-tom O’zbekiston, 1999
   
3. 
   I.Karimov. O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xafsizlikka taxdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. Asarlar 6-jild. T. O`zbekiston 1998..
   
4. 
   I.Karimov. Barkamol avlod –O`zbekiston taraqqiyotining poydevori. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi IX sessiyasida so`zlangan nutq. 1997 yil 29-avgust. Asarlar 6-jild. T., ”O`zbekiston” 1998.
   
5. 
   Jamiyatimiz mafkurasi xalqni-xalq, millatni-millat qilishga xizmat etsin: (I.Karimovning “Tafakkur” jurnali Bosh muxarrirning savollariga javoblari). Asarlar 7-jild, -T.: “O`zbekiston” 1999.
   
6. 
   Sharifxo’jaev M., Davronov Z. Ma’naviyat asoslari. T.: 2005.
   
7. 
   S.Otamurodov va boshqalar. “Ma`naviyat asoslari” T.: “Meros”, 2002.
   

3-Mavzu. Milliy ma`naviayat nazariyasini shakillantirilishining

umummetodologik asoslari
Reja:

1. 
   Milliy g`oya, mafkura va ma`naviy uyg`unlik.
   
2. 
   Milliy taraqqiyotning ma`naviy –axloqiy negizlari.
   
3. 
   Ijtimoiy fanlar metodologiyasi va milliy ma`naviy meros.
   

Adabiyotlar:

1. 
   Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. Asarlar, 7-tom O’zbekiston, 1999.
   
2. 
   Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch. –T.: Ma’naviyat. 2008.
   
3. 
   Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. Asarlar 7-tom O’zbekiston, 1999.
   
4. 
   I.Karimov. O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xafsizlikka taxdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari. Asarlar 6-jild. T. O`zbekiston 1998.
   
5. 
   Jamiyatimiz mafkurasi xalqni-xalq, millatni-millat qilishga xizmat etsin: (I.Karimovning “Tafakkur” jurnali Bosh muxarrirning savollariga javoblari). Asarlar 7-jild, -T.: “O`zbekiston” 1999.
   
6. 
   Sharifxo’jaev M., Davronov Z. Ma’naviyat asoslari. T.: 2005.
   
7. 
   S.Otamurodov va boshqalar. “Ma`naviyat asoslari” T.: “Meros”, 2002.
   

4-Mavzu. Qadimgi va O’rta asrlar davrida Osiyo xalqlari ma`naviyatining

shakllanish jarayonlari
Reja:

1. 
   Ma`naviyat va ma`rifatning qadimiyligiMa’naviyat va ma’rifatning qadimiyligi
   
2. 
   Ma`naviyatning shakllanish jarayonlari va bosqichlari
   
3. 
   O`rta Osiyo – Sharqning yuksak ma`naviyat va tafakkur markazi
   

Adabiyotlar:

1. 
   Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q. Asarlar, 7-tom O’zbekiston, 1999.
   
2. 
   Karimov I.A.Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch. Ma’naviyat, 2008. 91-110 betlar.
   
3. 
   Sharifxo’jaev M.,Davronov Z. Ma’naviyat asoslari. T.: 2005.
   
4. 
   Manaviyat yulduzlari. T.: Meros, 2001. 5-37 betlar.
   
5. 
   Yuksak ma’naviyat yo’lida. T.: Ma’naviyat 2008.
   
6. 
   S.Otamurodov va boshqalar. “Ma`naviyat asoslari” T.: “Meros”, 2002.
   

5-Mavzu. Islom dinida ma`naviyat va shaxs ma`naviy qiyofasining talqini

1. 
   Islom dinida inson ma`naviyati va ma`rifati masalalari
   
2. 
   Tasavvuf va uning ma`naviy jihatlari
   
3. 
   Islom dini va islomiy qadriyatlarning tiklanishi
   

Adabiyotlar:

1. 
   Karimov I.A. Istiqlol va ma’naviyat. T.: “O’zbekiston” 1994.
   
2. 
   Milliy istiqlol g’oyasi: Asosiy tushuncha va tamoyillar. T.: Yangi asr avlodi, 2001
   
3. 
   Aliev A. Ma’naviyat,qadriyat,badiyat. T.: Akademiya, 2000. 2-bob.
   
4. 
   Ma’naviyat yulduzlari. T.: Meros, 2000 . 372-384, 388-399 betlar.
   
5. 
   Sharifxo’jaev M., Davronov Z. Ma’naviyat asoslari. T.: 2005. 133-152 betlar
   
6. 
   A.Bobomurodov. Islom Odobi va madaniyati. T. : “Chulpon” 1995
   
7. 
   Sh. Zunnun.Donishmandlar odob-axloq to`g`risida. T.: “O`qituvchi”, 1996
   

6-Mavzu. Amir Temur va Temuriylar sulolasi davrida ma`naviy yuksalish

2. Temuriylar sulolasi davrida ma`naviyat va ma`rifat ruvoji

3. Amir Temur va Temuriylar davrida yaratilgan ma`naviy merosini ma`naviy

tiklanishida tutgan o`rni

Adabiyotlar:

1. 
   Karimov I.A. Amir Temur-faxrimiz, g’ururimiz. Asarlar, 5-tom. T.: ”O’zbekiston”. 1997.
   
2. 
   Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch T. “Ma’naviyat”, 2008.
   
3. 
   Amir Temur dunyo tarixida. T, Sharq, 1996.
   
4. 
   Mo’minov I. Amir Temurning O’rta Osiyo tarixida tutgan o’rni va roli. T.: 1978
   
5. 
   Temur va Ulug’bek davri tarixi. T.: 1996.
   
6. 
   Mo’minov I. Amir Temurning O’rta Osiyo tarixida tutgan o’rni va roli. T.: “Fan” 1978
   
7. 
   Temur va Ulug’bek davri tarixi. T.: “Qomuslar taxririyati” 1996.
   
8. 
   Qayumov A. Alisher Navoiy. T.: Fan. 1994.
   

7-Mavzu. Jadidchilarning ma`rifatparvarlik harakatlari va ularning xalq ma`naviyatini ko`tarishda tutgan o`rni.

1. 
   Jadidchilik harakatining mazmuni va unig umumxalq ma`naviyatini ko`tarishdagi ro`li
   
2. 
   Jadidchilarning amaliy harakatlari va tarixiy taqdiri
   

Adabiyotlar:

1. 
   Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch T. “Ma’naviyat”, 2008.
   
2. 
   Karimov I.A. Istiqlol va ma’naviyat. T.: O’zbekiston 1994.
   
3. 
   Milliy istiqlol g’oyasi: Asosiy tushuncha va tamoyillar. T.: Yangi asr avlodi, 2001
   
4. 
   Sharifxo’jaev M., Davronov Z. Ma’naviyat asoslari. T.: 2005.
   
5. 
   Otamurodov va boshqalar. “Ma`naviyat asoslari” T.: “Meros”, 2002.
   
6. 
   Aliev A. Ma’naviyat,qadriyat,badiyat. T.: Akademiya, 2000. 2-bob.
   
7. 
   Ma’naviyat yulduzlari. T.: Meros, 2001.
   
8. 
   A.Abdulayev. Ma`naviyat va iqtisodiy tafakkur: T: “Ma`naviyat”, 1999
   
9. 
   “Ma`naviyat yulduzlari” T.: “Meros”, 2002.
   

8-Mavzu. Ma`naviyatda milliylik va umuminsoniylik.

2. Umuminsoniy ma`navioy va uning zaminlari

3. Bozor iqtisodiyoti sharoitida millatlararo madaniy-ma`naviy munosabatlarning kengayishi va chuqurlashuvi