4. “Miokardiodistrofiya» tushunchasidan miokardning metabolizmi buzilishi tushuniladi va yurakni qisqaruvchi va boshqa funksiyasini buzilishi bilan kechadi. « Miokard distrofiyasi» tushunchasini G.F. Langom (1936 y.) kiritgan,qaysiki yurak mushaklari yallig‘lanish xarakteriga xam ega emas va koronarogen tabiatga xam ega emas toki shu kungacha turli terminlar bilan atalgan: kardiomiopatiya, «miokardoz», «yurak miodegeneratsiya» va b.
Kasallikni rivojlanishiga bog‘liq etiologik omillar :
-avitaminozlar (beri-beri, singa, raxit, pellagra),
-anemiyalar (o‘tkir va surunkali),
-endokrin almashinuv buzilishlari (qandli diabet, tireotoksikoz, gipotireoz, surunkali buyrak usti bezi yetishmovchiligi, feoxromotsitoma, semizlik, patologik klimaks), infeksiyalar,
-endogen intoksikatsiyalar (buyrak va jigar yetishmovchiligi, rakli intoksikatsiya, sur.yiringli jarayon),
-ekzogen intoksikatsiyalar:
a) o‘tkir (barbituratlar, yurak glikozidlari, amitriptilin, dixloretan.);
b) surunkali (nikotin, alkogol);
v) professional (qo‘rg‘oshin, benzol, oltingugurtuglerod);
-jismoniy zo‘riqish (o‘tkir va sur.); dismetabolik ta’sir (fermentopatiya, gemoxromatoz, ovqatlanish buzilishi);
-fizik omillar (ionli radiatsiya, vibratsiya, ko‘krak qafasi jaroxatlari, yuqori chastotali toklar va b.);
-nerv- mushak kasalliklari (miasteniya, distrofik miotoniya);
-neyrogen ta’sir (stress, simpatikotoniya);
-tug‘ruqdan keyingi ta’sir.
Miokardiodistrofiyani kechishiga ko‘ra bo‘linadi:o‘tkir,surunkali va miodistrofik kardioskleroz.
Miokard distrofiyasi diagnostikasi
Miokarditning klinik belgisi turlicha–yashirin kechishidan to og‘ir yurak yetishmovchiligigacha.
Miokardning o‘tkir distrofiyasi jismoniy zo‘riqish natijasida,katta va kichik qon aylanishida AQBni to‘satdan oshishidan rivojlanadi(gipertonik kriz, o‘tkir nefrit, TELA).
Miokardiodistrofiyaning surunkali kechishining erta bosqichiga yaqqol klinik belgilar xos emas.Faqatgina yurak yetishmovchiligi rivojlangandagina bemor xansirashga,jismoniy xarakatda yurak urib ketishiga,tez charchashga,mexnat qobiliyatini pasayishiga,yurak soxasida noxushlik xissi va og‘riqqa shikoyat qiladi.Biroq ba’zi miokardiodistrofiyalarda masalan stenokardiyaga xos davriy og‘riqda YuIK bilan qiyosiy tashxis o‘tkazishni talab etadi.
Miokardiodistrofiya yurak ritmi buzishini, yurak notekis urishini va yurak tez urishini sababi bo‘lishi mumkin. Shikoyatlar bilan bir vaqtda, gipertrofiya va dilatatsiya sababli yurak chegaralarning kengayishi, yurak tonlar, otchopar ritmi, yuqorigi qismida va Botkin nuqtasida sistolik shovqinlprining bo‘g‘iqlanishi, odatda sust eshitilishi, yumshoq va o‘zgaruvchan tembrda qayd qilingan. miokardiodistrofiya klinik xolati nospesifik, u ko‘proq xolatda miokardit va kardiosklerozning aterosklerotik va miokarditik ko‘rinishga o‘xshaydi. Shuning uchun ushbu kasalliklar uchun o‘zaro qiyosiy tashxis o‘tkaziladi.
Miokardiodistrofiyani klinik bosqichlarining tansifi (V.X. Vasilenko, S.B. Feldman, N.K. Xitrov, 1989 y.)
Bosqichlar
|
Klinik simptomlari
|
EKG o‘zgarishi
|
Sirkulyatsiya turi
|
I- neyrofunk-sional
|
Sub’ektiv: Yurak sohasida tranzitor, sabasiz, sanchiqlanuvchi yoki tortiqli og‘riqlar, yurak urib ketishi, havo yetishmaslik xissiyoti, holsizlik, bosh og‘riqlar, yomon uyqu, asabiylashish, ko‘p terlashlik.
Ob’ektiv : sovuq nam kaftlar, yurak chegaralari me’yorida, jarangdor tovushlar, kuchsizsistolik shovqin yurak chukkisida, taxikardiya, kon bosimining o‘rtacha ko‘tarilish.
|
R-Q intervalini kiskarishi, Q-T uzayishi, egri usuvchi ST segmenti, ostrokonechnыy zubes T tishi utkir kirrali
|
Giperdina
mik
|
II- aldamchi –strukturaviy (organik o‘zgarish bosqichlari)
|
YuE IIA boskichiga mos
|
Chap korinchani gipertrofiyasining belgilari, korincha ichi blokadasi,
|
Gipodinamik
|
Kompensatsiya davrlari
|
|
T tishchaning inversiyasi va tekislanishi, ST segmentining pasayishi, aritmiya.
|
|
Dekompensatsiya davri
|
YuE IIB boskichiga mos.
|
|
|
III- yurak yetishmovchiligi metabolik shakli
|
YuE distrofik boskichiga mos
|
II-bosqichdagi kabi va yakkol namayon bo‘lishi
|
Gipodinamik
|
Miokardiodistrofiyani asosiy tashxis usuli EKG tadqiqot. EKGda miokardiodistrofiya o‘ziga xos o‘zgarish kuzatiladi: digitalisdan zaharlanish sababli ST segmentini qayiqsimon depresiyasi, manfiy T tishcha va Q-T oraliq masofani kiskarilishi, sinusli bradikardiya, ritm va o‘tkazuvchanlik buzish bilan kechadi. Miokardiodistrofiyani ayrim shakllarda masalan feoxromatsitomada chuqur manfiy T tishcha paydo bo‘lishi mumkin.
Alkogol miokardiodistrofiya. Uzoq muddat katta miqdorda spirtli ichimliklarni iste’mol natijasida vujudga keladi:
1. Klassik shakl : surunkali alkogolizmni barcha ko‘rinishi, jigar kattalashishi, kardialgiya, ayniqsa kechalari, nafas qisish, yurak urishi, notekis urish, yomonlashish holati katta miqdor spirtni iste’molidan keyin 2-3 kundan kuzatiladi.
2. Psevdoishemik shakl : ko‘proq yurak soxasidagi og‘riqlar, subfebrilharorat, kardiomegaliya, ritm buzilish, YuE klinikasi.
3. Aritmik shakl MA belgilari, ekstrasistoliya, paroksizmal taxikardiya, nafas qisish va kardiomegaliya.
Alkogol miokardiodistrofiyani klinik bosqichlari (V.X.Vasilenko va bosh. 1989)
I bosqich. (boshlang‘ich ) 10 yil davom etadi NSD klinikasi eslatadi
II bosqich. Spirt bilan10 yildanortiqroq suiiste’mol qilayotganlarda rivojlanadi. Shikoyatlari: nafas qisish, yo‘tal, oyoqlarda shish.,akrotsianoz, yuz kerikishi, kichik kon doirasida kon tutilishi klinikasi. Yurak chegaralari kengaygan, tonlari bo‘g‘iq, aritmiya III bosqich YuE distrofik bosqichiga mos
Miokardiodistrofiyali bemorni davolash.
Davo miokardiodistrofiyaga olib kelgan assosiy kasallikni davolashdan boshlanadi. Olib kelgan sabablar bartaraf etiladi chekishdan va spirtli ichimliklardan vas kechish, jismoniy va ruxiy zo‘rikishdan etiyot bo‘lish. Bemorning kun tartibi YuE darajasiga karab belgilanadi. Davolanish mavjud bo‘lganelektrolit almashuvini korreksiyasiga o‘yllatiriladi. Yurakga adrenergik tasir kuchayish natijasida kelib chikan miokardiodistrofiyalarda, V- adrenoblokatorlar tavsiya etiladi. Yurakda metabolik jarayonini kuchaytirish uchun riboksin, inozin, V gr vitaminlar., anabolik steroidlar tavsiya qilinadi.
Miokardiodistrofiyani birlamchi profilaktikasi uz vaqtida davolnishi va kassalanishni oldini olishga o‘ylantiriladi. STT targ‘iboti.
Ikkilamchi profilaktika anemiyani, endokrin kasalliklarni, o‘tkir va surunkali infeksiyalarni, intoksikatsiyalarni o‘z vaqtida davolash. Surunkali infeksiya uchoqlarini o‘z vaqtida sanatsiyasi fakatkina oldini olish emas, balki distrofik o‘zgarishni orqaga kaytarishga olib keladi.
Zo‘riqish stenokardiyasi, NSD, miokardit va miokardiodistrofiyalarni
qiyosiy tashxisi
Kriteriyalar
|
Zo‘riqish stenokardiyasi
|
NSD
|
Miokardit
|
Miokardiodistrofiya
|
Sabablar
Klinika
|
koronar arteriyalarni aterosklerozi. bemor ko‘proq erkaklar, odatda 40 yoshdan keyin
Ko‘krak sahasidagi og‘riq kisuvchi, bosuvchi, xurujsimon (jismoniy zo‘riqish bilan bog‘lik),
chap yelka, qo‘liga, tarkaladi 15-20 dak. kamroq davom etishi, nitroglitserin qabuldan keyin og‘riqlar to‘xtatish, xurujvaqtida ni bemor kimirlashga qo‘rqadi, kuchli qo‘rquv.
|
aqliy va jismoniy zo‘riqish, BMSh, gormonal davrlar qayta qurishni va t. d. asosan bemor ayollar, yoshlikda
Juda kup shikoyat. Kardialgiya NSDga xos. Og‘riq turli xil simirlovchi, sanchiluvchi, kesuvchi, kemiruvchi. Ko‘proq yurak cho‘qisi sohasida bir nencha dakiqadan, bir necha soatgacha davom etadi. Og‘riq bezovtalanish, jismoniy va ruhiy zo‘rikish, va ob-havo o‘zgarishida kuzatiladi
|
Infeksiya kollagenozlar, vaskulitlar, Allergik reaksiyalar.
Yurak sohasidagi og‘riqlaro‘tqazilgan infeksiya bilan bog‘laydi og‘riq doimiy, simirlovchi, sanchiluvchi, kesuvchi, kemiruvchi davomli-lik bir necha dakika-dan bir necha kungacha. Og‘riqlar – yurak chuqisida, og‘riq nafas olganda kuchayadi, tarkalishi xos emas, nitratlar bilan ogriq kolmaydi. nafas qisish, yurak urishi, tana harorati ko‘tarilish bezovta kaladi
|
kamqonlik, semizlik, kam ovqatlantirish, endokrin sistema kasalliklari, intoksikatsiyalar.
Erta bosqichlarda tez charchashlik ishlash qobiliyatini, pasaytirish tashvishlantiradi Kardialgiya- ogrik yurak cho‘qisida, jismoniy zo‘riqish bilan bogliq emas, nitratlar bilan bartaraf etilmaydi. Og‘riqlar besabab lekin ko‘proq jismoniy va ruhiy zo‘riqishdan keyin bir qancha vaqt o‘tgach kuzatiladi. Kechki bosqichlarda nafas qisish, havo yetishmasligi, yurak urishi, bezovta qiladi
|
Ob’ektiv
|
Yuzida ko‘rkuv ifodasi, teri rangpar, YuIK hafv omillari aniqlanishi mumkun. Yurak tonlari bo‘g‘ik. Xuruj vaqtida II tovushni uch pallali marom, yorilishni eshitmoq mumkin
|
Giperkinetik tipda sistolik shovqin eshitiladi. Gorizontal va tik turgan vaziyatda puls farqi juda xos normo va bradikardiya v gorizontal, taxikardiya tik turgan vaziyatda
|
og‘ir shaklda tinch xolatda nafas qisish, majburiy holat( ortopnoe ), akrotsianoz, buyin venalar bo‘rtishi. Auskultativ -yurak tonlarini bug‘iqlashishi, ayniqsa I tovushni, upka arteriyasida II tovush aksenti
|
I tonni zaiflashi, taxikardiya, qisqa sistolik shovqin. keyinchalik ritm va o‘tkazuvchanlik, buzilishi shakllanadi YuE shakillanadi.
|
Laborator- instrumen
tal ko‘rsatkich
lar
|
Lipid spektr ahamiyatga ega (XSLPNP, umumiy xolesterinni oshishi, XSLPVPpasaishi ), koagulogrammadagi o‘zgarish - PTI, trombotest kutarilishi. EKG : segment S-T o‘ziga xos o‘zgarishi va T ( gorizontal yoki kosonisxodyaщee siljish S-T, salbiy va simmetrik T )
|
EKG : korincha majmuani oxirigi qismida o‘zgarish negativ T (nosimmetrik ), ayniqsa o‘ng tomondagi ko‘krak otvedeniyalarda, qorinchalarni ertagi repolyarizatsiya s-mi. Sinama o‘tkazilishda o‘ziga xos nost T va S-T labilligi
|
Og‘ir, o‘rta og‘ir shaklda OAK : leykotsitoz, SOE oshishi ; Bioxim. ma’lumotlar : LDG, KFK ko‘tarilish, o‘tkirfaza sinovlar ; R-gen : yurak chegaralarning kattalashtirish lar. EKG : turg‘unlik S-T va tekislangan yoki salbiy T vujudga kelish bir necha otvedeniyalarda, har xil ritm va o‘tkazuvchanlik buzilish va EKGvoltaji, pasaytirishi.
|
EKG : T voltaji pasaytirish va tekislanishi, o‘ng tomondagi ko‘krak otvedeniyalarda hammasidan ko‘ra ifodalangan, qorinchalararo o‘tkazuvchanligini buzilishi. Tashxisni aniqlash maqsada farmokologik sinovlar bajaradilar
|
Davolash
|
Antianginal vositalar (nitratlar , B-blokatorlar, kalsiy antogonistlari), antiagregantlar, gipolipidemik vositalar, Havf omilarni bartaraf etish
|
Havf omilarni bartaraf etish trankvilizatorlar, antidepressantlar, nootroplar, serebroangioprotektorlar.
|
Etiotrop: virusga karshi, antibakterial, zamburugga karshi.Sistem kasalliklarda: NPVS, GKS, sitostatiklar asoratlarni davolash: YuE, ritm va o‘tkazuvchanlik buzilish, tromboemboliya va boshqalar
|
Etiotrop - asosiy jarayonni bartaraf etish metaboliklar, mikrosirkulyatsiyani yaxshilash, elektrolit
balansni muvofiqlashtirish. Simptomatik davo
|
Yurak ishemik kassaliklari bor bemorlarni ishga layoqatligini ekspertizi.
Vaktinchalik ishga layyokatsizligini vaktini aniqlash:
1. I-II FS– 10-15 kun.
2. III FS – 20-30 kun, ish joyiga karab MSE yuborilishi mumkun.
3. IV FS( zo‘riqishsiz stenokardiya) – 40-60 kun, MSE.
Dispanserizatsiya
Bemor har 3 oy vrach ko‘rigiga borishi kerak, bunda UASh:
Kasallik zuraishi oldini olish maksadida anamnez va shikoyat yig‘ish va aniqlash
Bemorni fizikal tekshirish.
ChDD, ChSS, AD o‘lchash
davoni baholash va uni korreksiyalash.
laboratoriya ko‘rsatgichlarni baholash (gemoglobin, qondagi qand, lipid spektr).
Stabil stenokardiya bilan bemor kayta tashrifga kelganida beriladigan savollar:
1. Bemor oldingi tashrifga nisbatan o‘z jismoniy faolligini kamaytirdimi?
2. Oldingi tashrifga nisbatan xuruj soni yoki og‘irligi ko‘paydimi?
3. Bemor buyurulgan davoni kanday ko‘tarayapti?
4. Kanchalik bemorning YuIK hakida tushunchasi oshdi va kanchalik boshkariladigan havf omillarini boshkara olayapti?
5. Yondosh kasalliklarni xuruji stenokardiya xurujiga sabab bo‘lyaptimi?
Profilaktika
Profilaktik chora – tadbirlarga birinchi bo‘lib bemorning hayot tarzini optimizatsiyasi, jismoniy, ruhiy, sotsial reabilitatsiya, lipid almashuvini va boshka havf omillarini nomedikamentoz va medikamentoz korreksiyasi. Birlamchi va ikkilamchi profilaktikani ajratish zarur.
Birlamchi profilaktika vazifasi – yurak kasalliklarini oldini olish.
1. Chekishni tashlash.
2. YuIK mavjud bo‘lgan bemorlarda tana vaznini va dislipidemiyani pasaytirish.
3. KB kontroli.
4. Gipodinamiya bilan kurashish.
5. Soglom turmush tarzini targ‘ibot qilish.
Ikkilamchi profilaktika vazifasi – YuIK rivojlanishini oldini olish.
1. Ratsional aterosklerozga karshi davo o‘tkazish.
2. Og‘riq sindromini adkvat davosi.
3. Yurak ritmi va o‘tqazuvchanligini buzilishi adekvat davosi.
4. YuE adekvat davosi.
Kardiomiopatiyasi mavjud bemorlarni ishga layyoqatligini ekspertizasi
Kasallikni boshlanish bosqichida YuE belgilari mavjud bo‘lmasa bemor ishga to‘la loyiq ( agarda profissional omillari kasallikni zo‘riqitirish olib kelmasa) YuE belgilari kuchaygan holattida, uni FSga qarab taksimlanadi va nogironlik guruxi aniqlanadi.
Dispanserizatsiya
Bemorlar UASh tamonidan dispanser nazoratga olinadi va har 3 oyda EKG nazorat, 1 yilda – ExoKG, ritm buzilishi ehtimolida – EKG monitorirovanie o‘tqaziladi. Zarur bo‘lganida kardiolog ko‘rigiva keyingi davo taktikasi aniqlanadi, YuE belgilari oshib borganida, statsionar davo tafsiya etiladi. Shu narsani yodda tutish zarur: yundosh kasalliklar (gripp, pnevmoniya va boshqalar) ko‘shilganida YuE belgilari keskin oshib ketadi.
Yallig‘langan kardiomiopatiyasi mavjud bemorlarni ishga layyoqatligini ekspertizasi(miokardit)
Ishga layoqatsizlik dari individual aniqlanadi.
Yengil kechishi – 21 kun.
O‘rta og‘ir kechishi – 28-35 kun.
Og‘ir kechishi – 1,5-2 oy.
YuE belgilari saqlangan holda MSE qaroriga kura nogironlik guruhi aniqlanadi.
Dispanserizatsiya
Bemorlar UASh tamonidan dispanser nazoratga olinadi, 1 yilda – 2 marta kliniko-laborator tekshiruv o‘tqaziladi.
Profilaktika
Grippga, gepatitga karshi vaksinatsiya, surunkali infeksiya o‘choqlarini sanatsiyasi, infeksion kasalliklarini o‘z vaqtidava adekvat davolash.
«Ari uyasi» usulini qo‘llash
Maqsad: ishtiroqchilarga o‘z bilimini to‘la namayon qilishga imkon berish.Usulning assosiy ko‘rinishi: muammo taxlili kichik yoki katta guruhda o‘tqziladi. Topshiriq bitta katta yoki bir nechta mayda guruhlarga bo‘linishi mumkun. 10-15 daqiqa gruqlar muammoni muhokama qilib, uni yechimini kolganlarga bayon etadi. Eng yaxshi yechim tanlab olinadi.
Masalan: “YuIK” mavzuda topshiriq. Ikkita kichik gruhga YuIK xavf omillarini sanab uting topshiriq beriladi. Ushbu usulda talabalarni polemik kunikmasi oshadi va o‘z fikrini isbotlash ammaliyoti rivojlanadi.
Usulni kulashda ishlatiladigan savollar:
1. YuIK klassifikatsiyasi.
2. YuIK diagnostik mezonlari, zo‘riqish stenokardiya FS I-II
3. YuIK davolash standartlari, zo‘riqish stenokardiya FS I-II
4. Miokardit diagnostik mezonlari
5. Miokarditni davolash
6. Miokardiodistrofiya diagnostik mezonlari
7. Miokardiodistrofiiyani davolash.
8. NSD diagnostik mezonlari.
9. NSD davolash va UASh taktikasi
№
|
baho
|
a’lo
|
yaxshi
|
qoniqarli
|
qoniqarsiz
|
yomon
|
|
o‘zlashtirish %
|
100%-86%
|
85%-71%
|
70-55%
|
54%-37%
|
36% va past
|
1
|
Nazariy qism
|
20-17,2
Ball
|
17-14,2 ball
|
14-11 ball
|
10,8-7,4 ball
|
7,2 ball
|
4.2 Analitik qism
Vaziyatli masalalar: KVPga 35 yoshli ayol murojat qildi. Shikoyatlari: bir necha oydan beri bosh aylanish, xushdan ketish, yurak sohasidagi og‘riq.
Anamnezda: yurokida kursatilgan shikoyatlarni shammolash bilan bog‘layapti. 3 farzandi bor, dalada ishlaydi va uyda tikuvchilik qiladi.
Ob’ektiv: O‘rta og‘irlik xolatida, teri rangi rangpar. Yurak tonlari bo‘g‘iq, aritmik. YuUT dakikada 60-72 zarba QB 110/70 sm. ust. EKG: barcha tarmoqlarda RQ 0.24 sek. QRS kompleksni noregulyar tushib qolishi, yagona qorinchali ekstrasistolalar.
1
|
ShAM qo‘llagan xolda bemorni qabul qildi.
|
Salomlashdi, ro‘parasiga o‘tqazdi, pasport kismini yg‘di, bemorni ismini aytib murojat qildi, bemorga tushunarli iboralarbilan muloqatlashdi.
|
2
|
Asosiy va ikkilamchi shikoyatlarini aniqladi
|
Asosiy shikoyatlar: bosh aylanish, xushdan ketish, yurak sohasidagi og‘riq
Ikkilamchi shikoyatlar:
|
3
|
Anamnesis morbi
|
Bir necha oydan beri kasal, kasallik boshlanishini shammolash bilan bog‘layapti
|
4
|
Anamnesis vitae
|
3 farzandi bor, dalada ishlaydi va uyda tikuvchilik qiladi.
|
5
|
Havf omilarini aniqladi
|
Boshqarilmaydigan: jins,yosh.
Boshqariladigan: kasbi, shamollash
|
6
|
Bemorning muamosini aniqladi
|
Asosiy: bosh aylanish, xushdan ketish, yurak sohasidagi og‘riq
Ikkilamchi:
|
7
|
Ob’ektiv kuruv o‘tqazdi
|
O‘rta og‘irlik xolatida, teri rangi rangpar. Yurak tonlari bo‘g‘iq, aritmik. YuUT dakikada 60-72 zarba QB 110/70 sm. ust.
|
8
|
Tahminiy tashxisni toifa xizmatini aniqlab rasmiylashtirdi
|
Asos.: Infeksion miokardit, o‘rta og‘ir, o‘tkirosti kechishi. Ritm va utqazuvchanligi buzilishi
Toifa 2
|
9
|
Toifa xizmatini aniqlab tekshiruv rejasini tuzdi.
|
3.1.: UQT, UST, EKG.
3.2.: QBT (AST, mochevina, kreatinin, um.oqsil, fibrinogen, α2 i gamma-globulinlar), ko‘krak R-gen, ExoKS.
|
10
|
Mustakil ammaliy kunikmani bajardi
|
EKG
|
11
|
Laborator-instrumental tekshiruvlarni taxlil va interpretatsiya qildi
|
UQT: leykotsitoz, EChT oshishi.
UST: o‘zgarishsiz
QBT: fibrinogen mikdori oshishi
EKG: AV blokadasi 2st. Mobis 2, yagona qorinchali ekstrasistolalar
ExoKS: KDR-4,8 (N-3,8-5,6); KSR-3,5 (N-2,2-3,8);KDO-130 (N-110-145); KSO-60 (N-45-75), FV-60%. Yagona qorinchali ekstrasistolalar
|
12
|
Kiyosiy tashxis
|
YuIK, Ritm va o‘tqazuvchiligini buzilishi, Revmatik istma, DKMP, Ortostatik kollaps
|
13
|
Yakuniy tashxisni toifa xizmatini aniqlab rasmiylashtirdi
|
Asos.: Infeksion miokardit, o‘rta og‘ir, o‘tkirosti kechishi.
Asor.: Ritm va utqazuvchanligi buzilishi. Qorinchali ekstrasistolalar Laun buyicha 1 sinf. 2 darajali AV blokada, Mobis 2. MAS sindromi
Toifa 2
|
14
|
Profilaktikani qaysi turida muhtojligi aniqladi
|
Ikkilamchi - kasalliklarni samaradorligi isbotlangan dori vositalarni qo‘llash
Uchlamchi – asoratlarni davolash, reabilitatsiya, dispanserizatsiya
|
15
|
Nomedikamentoz davo
|
Yotoq rejim, ratsional ovkatlanish, dieta stol N10, yalig‘lanish belgilari kamayganiga qarab LFK, sanator-kurort davo.
|
16
|
Medikamentoz davo
|
Antibakterial terapiya - sefalosporinlar, polusintetik penitsillinlar.
NPVS
Antiagregantlar
Simptomatik davo (ritm va o‘tqazuvchanligi buzilishi)
|
17
|
Bemor tushunganligini aniqladi
|
Bemordan davolanish hakida tushunganligini, boshka savollar javobsiz qolmaganligini, buyurilgan nomedikamentoz va medikamentoz davo tushunganligini aniqladi. Keyingi ko‘ruv sanasini aniq belgiladi.
|
18
|
«D» nazorat guruhini aniqladi
|
D3 – davolanishda muhtoj, surunkali kasallikli bemorlar
a. – kompensatsiyalangan (kamdan-kam qo‘zg‘alishlar, ish faoliyatiga ta’sir qilmaydi)
b. – subkompensatsiyalangan (tez-tez qo‘zg‘alishlar, ish faoliyati susayishi)
v. – dekompensatsiyalangan (ishga layyoqatsiz)
|
19
|
Profilaktika hakida teoretik va ammaliy qadamlar hakida barcha bilimlar
|
1-chi prof-ka: STT, chiniqish,tug‘ri ovqatlanish, ish va dam olish tartibiga rioya qilish.
2-chi prof-ka: Kasallikni erta aniqlash (proftekshiruvlar, skrining). Nomedikamentoz va samaradorligi isbotlangan dori vositalar bilan medikamentoz davo.
3-chi prof-ka: bemorlarni o‘z vaqtida nazorat qiish, o‘tkir va surunkali asoratlarni oldini olish, lab-instrumental tekshiruvlarni monitoringi,mavjud bo‘lgan asoratlarni sifatli reabilitatsiyasi.
|
20
|
Dispanserizatsiya hakida teoretik va ammaliy qadamlar hakida barcha bilimlar
|
1-chi –kasallikni nozologik shaklni aniqladi va asoslab berdi nazorat guruxini aniqladi (D3)
2-chi – nazorat qilish vaqtini aniqladi (UASh ko‘rigi yilda 2-3 marta)
3-chi – tor mutaxassislarga o‘z vaktida yubordi
4-chi – lab.instrument tekshiruvlar vaktini anikladi.
|
Vaziyatli masalalar:
1. UASh qabulida 57-yoshli bemor bir yil davomida har oy 1-2 marta tonga yaqin ko‘krak sohasida siquvchi va kurak soxasiga o‘tuvchi , nitroglitsirin istemolidan keyin yarim soat ichida qoluvchi og‘riqlarga shikoyat qilib keldi. Ob’ektiv ko‘rikda ichki a’zolari tomonidan uzgarishlar aniqlanadi. Xolter monitorirovaniyasi natijasida xuruj vaqtida ST segmentni V 2-5 tarmoqlarda kutarilishi va V 3-4 tarmoqda maksimumga chiqanligi aniqlandi.Ertasi kunda ST segmenti izoelektrik chiziqda joylashib, dinamik nazoratda oldingi EKG solishtirganda farq aniqlanmadi.
1. Tahminiy tashxis;
2. Zarur bo‘lgan tekshiruvlar;
3. Bemorning kasalligi kaysi stenokardiya toifasiga kiradi;
4. Shu gruhga kiruvchi kamida to‘rtta stenokadiyanini boshka turlarini ko‘rsatib bering.
2. 21 yoshli ayol, 2 hafta oldin navbatdagi angina bilan og‘rib o‘tdi. UASh katta bo‘g‘imdagi og‘riqlar, tana harorati ko‘tarilishi, jismoniy zo‘riqishda nafas siqishi, umumiy holsizlik shikoyatlar bilan murojat qildi. Ob’ektiv: ahvoli o‘rta og‘ir. Teri qatlamlari rangpar. KB 100/60 mm sm.ust. Yurak cho‘qisida mayin sistolik shovqin, tonlari bo‘g‘iqlashgan, taxikardiya. Yurak chegaralari chap va o‘nga bir muncha. O‘pkada vezikulyar nafas
EKG: PQ intervalni uzayishi.
UQT: Nv-105 g/l., leyk- 9,0 x 10 9/l., SOE – 25 mm/ch., SRB +++
1. Tahminiy tashxis;
2. Zarur bo‘lgan tekshiruvlar;
3. Ushbu kasallikning 5 ta dan kam bulmagan ishonchli kreririylarini sanang;
4. Ushbu kasallikda ikkilamchi profilaktika kanday utkaziladi.
3. 42 let yoshli ayol, oyoklarida shish,jismoniy zurikishda xansirash, xolsizlikdan UASh ga shikoyat kilib keldi. Shamollash utkazganidan sung umumiy axvoli ogirlasha boshlagan. Revmatizm kasalligi bilan revmatolog xisobida turadi,muntazam bitsillinoterapiya olib turadi. Ob’ektiv: teri koplamlari okimtir,lablarida sianoz, akrotsianoz. AD 100/70 mm rt.st. Puls 92 marta/min. Yurak: chegaralari yukoriga va ungga kengaygan. Auskultatsiya: I tonkarsillovchi, chukkida sistolik va presistolik shovkin, ritm tugri. Upkada vezikulyar nafas. Korni yumshok, jigar +1,5 sm., urtacha kattiklikda. Oyoklarida shish.
UKT: Nv – 100 g/l., leyk- 9,5, EChT- 19 mm/ch., SRB + +.
1. Taxminiy tashxis;
2. Zaruriy tekshiruv usullari;
3. Ushbu bemorda EKG da kaysi tarmoklarda kanday uzgarishlar kuzatiladi. (anik kursating);
4. Taktika VOP taktikasi va davolash tamoyillari.
4. 45 yoshli erkak, xavo yetishmovchilik xissi, xansirash, yurak urib ketishi, tez charchashdan UASh ga shikoyat kilib keldi. Ogriganiga 1 oy bulgan, jismoniy zurikishdan (bogda ishlagan) sung axvoli yomonlashgan, bir necha sekundga xushini yukotgan. Anamnezida revmatizm va revmatiko poliartriti yuk. Ob’ektiv: Umumiy axvoli urtacha ogirlikda, teri koplamlari okimtir, lablari sianotik. AD 100/70 mm rt.st. Upkada vezikulyar nafas. Yurak chukkida I ton susaygan, Botkin nuktasida sistolik shovkin. YuKS 92 marta minutiga ritmik.
ExoKG: KAT 13 mm dan kuprok, chap korincha gipertrofiyasi.
1. Yukoridagi shikoyat va simptomlar kuzatiladigan 4 tadan kam bulmagan kasallikni sanang;
2. Taxminiy tashxis;
3. Ushbu kasallikni kamida 2ta formasini ayting;
4. UASh taktikasi va davo tamoyillari;
5. 30 yoshli bemor oilali, uy bekasi 1ta farzandi bor. Umumiy xolsizlik, doimiy uyuvchi xarakterdagi yurak soxasida yakkol rivojlangan ogrikdan,davriy ravishda yurak urib ketishi,ozgina jismoniy zurikishda xansirashdan shikoyat bilan UASh ga murojaat kildi. Barcha shikoyatlar gripp utkazilgandan sung 6 kun utib paydo buldi. Bezovta. Anamnezi1 yil oldin onasi miokard infarkti kasalligidan ulgan: Ob’ektiv: yurak chegaralari chapga biroz siljigan, chukkida I ton susaygan, pastrok sistolik shovkin. PS 92marta/min, AD 100/ 70 mm rt.st.
UKT: Nv-110 g/l., leyk.- 9,6* 109, EChT- 18 mm/ch. Kon bioximiyasi: AST mikdori oshgan, α va γ -globulin, gripp virusiga antitela titri birmuncha oshgan. EKG: barcha tarmoklarda T tishcha voltaji pasaygan, AV blokada I daraj.
1. Yukoridagi shikoyatlar kuzatiladigan 4 tadan kam bulmagan kasallikni sanang;
2. Taxminiy tashxis;
3.Etiologiyasi va kechishiga karab kasallik variantlarini kursating;
4. UASh taktikasi va davo tamoyillari.
6. 47 yoshli bemor, epigastriya soxasida kuydiruvchi xarakterdagi ogrik, kungil aynishi, kecha tunda kusish bezovta kilgani sabab UASh ga murojaat kilgan. Uyda bikarbonat natriy va no-shpa kabul kilgan lekin samarasa bermagan. Talabalik yillarida eroziv gastrit bilan ogrigan. Kuzgaluvchan. Ob’ektiv: okimtir, terlagan. Puls tez, 100 marta 1 min. AD 90/60 mm rt.st.
EKG: sinusli taxikardiya. II, III, AVF tarmoklarda ST segmenti2 mm ga kutarilgan.
1. Yukoridagi shikoyatlar kuzatiladigan 4 tadan kam bulmagan kasallikni sanang;
2. Taxminiy tashxis;
3.Ushbu kasallikni kechish davrlari va davomiyligini kursating;
4. UASh taktikasi va davo tamoyillari
7. 42 yoshli bemor, ozgina jismoniy zurikishda paydo buladigan pastki jagga tarkaladigan yurak soxasidagi bosuvchi ogriklar, xolsizlikdan UASh ga shikoyat kilib keldi. Yukoridagi shikoyatlar 2 xafta oldin boshlangan. Yurak: chegaralari me’yor atrofida, tonlaribugiklashgan. AD 130/80 mm rt.st. Puls ritmik, 90 marta/min. Upka: vezikulyar nafas. Jigar kattalashmagan.
EKG: Xuruj vaktida chap kukrak tarmoklarida gorizontal depressiya ST segmentining bolee 1 mm dan kuprok kutarilishi.
1. Yukoridagi shikoyatlar kuzatiladigan 4 tadan kam bulmagan kasallikni sanang;
2. Taxminiy tashxis;
3.MI bilan takkosiy tashxislash utkazilganda kaysi bioximik taxlil xal kiluvchi axamiyatga ega.
4. UASh taktikasi va davo tamoyillari
8. I ismli bemor, nafakaxur 60 yoshda, yolgiz. Bir xaftadan buyon kukrakning chap tomonida ogrik, sanchish, kuyishish xissi, ogrikning kukrakning orka tomoniga uzatilishidan shikoyat kilib UASh ga keldi. Terisida pufakchali toshmalar bor. Bemor suziga kura:kasallik boshlanishidan oldin kun davomida kir yuvgan. Bemor tanasiga xatto kiyimi tegganda xam kuchli ogrikdan kichkirib , yiglab yuboradi. Upkada vezikulyar nafas. Yurak tonlari bugik, ritmik. YuKS 76 ud/min, AD 130/80 mm rt.st. Jiga rva talok kattalashmagan.
1.KAysi kasalliklarda yukoridagi shikoyatlar uchraydi( kamida 5 tasini sanang);
2.Tashxis;
3.Zaruriy tekshiruv usullari;
4. UASh taktikasi va davo tamoyillari.
№
|
baho
|
a’lo
|
yaxshi
|
qoniqarli
|
qoniqarsiz
|
yomon
|
|
o‘zlashtirish %
|
100%-86%
|
85%-71%
|
70-55%
|
54%-37%
|
36% va past
|
1
|
Nazariy qism
|
20-17,2
Ball
|
17-14,2 ball
|
14-11 ball
|
10,8-7,4 ball
|
7,2 ball
|
|
