291
interaktiv audio va video trafiklarni. RTP protokoli foydali yuklama turini
identifikatsiyasini, paketlar
ketma-ketligini raqamlash, vaqt belgisini
qo‗yish va yetkazishni nazorat qilishni ta‘minlaydi. Protokolda quyidagi
vazifalar ko‗rib chiqilgan:
- xatolarni aniqlash;
- axborotni himoyalash;
- tarmoqda paketni kelish vaqtini nazorat qilish;
- kodlash sxemasini identifikatsiyalash;
- yetkazishni nazorat qilish.
4.3-rasm. TCP/IP protokollar stekining tuzilishi
RTP protokoli, RTCP (RTP Control Protocol)
boshqarish protokoli
bilan birga ishlaydi. RTCP protokoli VoIP seansi ishtirokchilariga
boshqarish paketlarini uzatishni ta‘minlaydi. Protokolning asosiy vazifasi
shundan iboratki, RTP protokoli bilan taqdim etiladigan xizmat ko‗rsatish
sifati sathi haqida ishtirokchilarni xabardor qiladi. RTCP protokoli
uzatilgan va yo‗qolgan paketlar soni, kechikish va djitter qiymati haqidagi
axborotni yig‗adi.
Turli arxitekturaga ega tarmoqlar orasida
paketlarni uzatishni IP
stekining asosiy protokoli ta‘minlaydi. IP datagrammali protokol
292
paketlarni ishonchli uzatishni kafolatlamaydi. Biroq ko‗pgina tarmoqlar
orqali ma‘lumotlar uzatishda o‗tkazish qobiliyatini oshiradi.
Shuningdek tarmoq sathida quyidagi protokollar qo‗llaniladi:
- ICMP (Internet Control Message Protocol) boshqarish protokoli,
xatoliklar va uzatishdagi uzilishlar haqida
tarmoq uzellariga axborot
uzatadi;
- adreslar muammolarini yechish protokollari: ARP (Address
Resolution Protocol) tarmoq uzelining fizik adresiga (MAC –stansiya
adresi) IP adresni o‗zgartiradi; RARP (Reverse Address Resolution
Protocol) teskari funksiyani bajaradi, ya‘ni MAC adres yordamida IP
adresni aniqlaydi.
