|
TerminologiyasiBog'liq H. Dadaboyev - O`zbek terminologiyasiq o ld i, b a ’z ila r i
o ‘zbek
tili
so‘z xazinasida mavjud muqobillari bilan al-
m a sh tir ild i,
salmoqli qismi esa o ‘zbek tili terminologiyasida faol qo‘llan-
ish d a
davom etdi.
Savol va topshiriqlar:
1.Bitiktoshlar matnida qanday mavzuiy guruhlarga oid terminlar qayd
etilgan?
2. Eski turkiy til terminologiyasining shakllanish manbalarini belgil-
ang.
3. Eski o ‘zbek tili terminologiyasi rivojiga bois bo‘lgan qanday
omillami bilasiz?
4.XIX asming ikkinchi yarmidan o ‘zbek terminologiyasi tizimi qan
day manbalar hisobiga rivojlandi?
5 .0 ‘zbek tili terminologiyasining shakllanishida o ‘z qatlamning o ‘mi
xususida bahs yuriting.
6.Eski o ‘zbek adabiy tili terminologiyasining yasalish yo‘llariga e ’ti-
bor qarating.
7.Mo‘g ‘ulcha o ‘zlashmalar eski o ‘zbek tilining qaysi fan sohasida
miqdoran aksariyatni tashkil qiladi?
8. Quyida “Gul-u Navruz” dostonidan olingan she’riy matndagi isti-
lohlami toping va ulami izohlashda aqliy hujum usuliga murojaat qiling:
Qaravulga kelib edi Gul dzi,
Hamin kim bu cerikka tiisti kozi.
Cinab tapti ki sardari zabundur,
Hec is bilmas yaragsiz befunundur.
Cerigi butrasib tunqal yasaq yoq,
Qosunlar bosalib hec bas ayaq yoq.
Test
1. Runik bitiklar janr jihatdan nechta guruhga boiinadi?
A) yetti
B) besh
S) to‘rt
D) olti
2. Qadimgi turkiy tilda “mis tanga” m a’nosini ifodalagan terminni
aniqlang.
A )aqcha
41
В) birinj
S) baqir
D) dirham
3. Rabjat termini eski turkiy tilda qanday m a’noni ifodalagan?
A) joriyalardan olinadigan soliq
B) savdogarlardan olinadigan soliq
S) qullardan olinadigan soliq
D) boylardan olinadigan soliq
4. Yatis tavaci's'i termini Alisher Navoiyning qaysi nasriy asarida aks
etgan?
A) “Muhokamat ul-lug‘atayn”
B) “Mahbub ul-qulub”
S) “Tarixi muluki ajam”
D) “Tarixi anbiyo va hukamo”
5.Volost, duma, uyezd, pristav terminlari o ‘zbek tiliga qachon o ‘zlash-
gan?
A) XIX asming 60-yillari
B) XIX asming 50-yillari
C) XIX asming 70-yillari
D) XX asr boshi
6. 0 ‘zbek terminologiyasi nechta manba asosida taraqqiy etdi?
A) ikki
B) to‘rt
S) besh
D) uch
7. Sajen o ‘zlashmasi qanday m a’noni anglatgan?
A) sudlov
B) fan-ta’lim
S) qishloq xo‘jaligi
D) o ‘lchov birligi
1
42
|
| |
