s) ravish +ot (harakat nomi) -texnika terminlari sirasida oz bo‘lsa-da
qayd etiladi:
о 'ta qizish, о 'ta to ‘yinish, qisqa tutashuv va sh.k.
Qo‘shma terminlaming leksik-morfologik nuqtayi nazardan quyidagi
qoliplari ham bor:
a
.) ot+ot modelli aniqlovchi qo‘shma terminlar -
issiqbardosh, yerosti
(boyliklar),
tillarang (hashorot),
kulrang (cho‘yan) va sh.k.;
h) ravish+sifat
modelli qo‘shma terminlar -
o'taqattiq (qotishma),
о ‘tasezgir (apparat),
о ‘taingichka (sim) va sh.k.;
v)
ravish + fe’l (sifatdosh) tipli qo‘shma terminlar-
tezuchar (samol-
yotj, о ‘tato ‘yingan (eritma),
tezyurar (poyezd) va sh.k.;
g)
olmosh +fe 7 tipli qo‘shma terminlar -
о ‘ziuchar (apparat),
о ‘ziyurar
(tank),
о ‘ziyozar (asbob),
о ‘ziag'darar (mashina),
о 'zisiljir (to‘p) va sh.k.
Ikkinchi tip qo‘shma terminlar sirasiga turli tillarga xos (mscha-bay-
nalmilal) so‘zlaming birikuvidan hosil b o igan, ya’ni gibrid qo‘shma
terminlar kiradi. A.Madvaliyevning fikriga ko‘ra, o'zbekcha so‘zlar bi
lan arabcha yoxud forscha-tojikcha leksik birliklar qo‘shilishidan yu
zaga chiqqan gibrid qo‘shma terminlar tayyor
holda umumadabiy tildan
o ‘zlashtirilgan. Ruscha-baynalmilal terminelementlar bilan o ‘zbekcha,
arabcha yoki forscha-tojikcha so‘zlaming birikuvidan yasalgan gibrid
qo‘shma terminlar esa, aksincha, terminologik sistemalardan umumad
abiy tilga o ‘zlashib, uni boyitadi, umumadabiy
til uchun neologizm his-
oblangan leksik bazani voqelantiradi (Madvaliyev, 2017, 66-67).
Gibrid terminlar o ‘zbek terminologiyasi tizimida so‘nggi yilllarda yu
zaga chiqqani bilan xarakterlanadi.
XX asming o ‘rtalarida o ‘zbek adabiy tilining taraqqiyoti negizida vo-
qelangan gibrid qo‘shma terminlar hozirgi paytda deyarli barcha termi
nologik sistemalarda faolligi bilan ajralib turadi.
Avia-, avto-, agro-, geo-, gidro-, giper-, infra-, mikro-, makro-, moto-
, radio-, tele-, ultra-, foto- va sh.k.terminelementlar ishtirokida yasalgan
qo‘shma terminlar sanoat, ilm-fan va texnika, harb ishi va boshqa soha-
larga doir tushunchalami ifodalaydi:
aviapurkagich, avtosanoat, avtoyo'l,
agrosanoat, agroqoidalar;
geosiyosat, gidromarkaz, gipertovush, infraqi-
zil, mikrokredit, mikroto'lqin, makroiqtisodiyot, makromatn, motopoyga,
radiourush, radioportlatgich, teleboshqarish, ultratovush, fotohujjat, foto-
ma ’lumot va sh.k. Keltirilgan faktik misollar o‘zbekcha gibrid terminlam
ing aynan ruscha terminlardan nusxa olish asosida voqelanganidan dalolat
bermoqda. Baynalmilal elementlar ishtirokida bunday terminlami yasash
