|
IV-siyoS) uyushma, birlashma;
assotsiatsiyaBog'liq H. Dadaboyev - O`zbek terminologiyasi IV-siyoS) uyushma, birlashma;
assotsiatsiya
V -til. til
birliklarining shakli yoki mantiqiy-semantik belgisiga k o ‘ra o ‘zaro bir
lashishi va sh.k. Shunga o ‘xshash holat tibbiyot, tilshunoslik va boshqa
sohalarda qo‘llanayotgan
konversiya, substansiya, substitutsiya, trans-
formatsiya
kabi omonimlar qatorida ham aksini topgan.
0 ‘zbek terminologiyasi sistemasida paradigmatik munosabatlar ham
yaqqol ko‘zga tashlanadi. Turli soha terminologiyasi tilning leksik qatlam-
lari singari ochiq sistema hisoblanib, unda giper-giponimik, partonimik,
graduonimik munosabatlar aksini topgan.
Giper-giponimik munosabatlar deyarli barcha terminologik sistemalar-
da mavjud bo‘lib, tabiat va jamiyatdagi o ‘ta murakkab munosabatlami
ifodalovchi o ‘ziga xos xususiyatga egaligi bilan xarakterlanadi. Chunon
chi, “qon aylanish sistemasining markaziy a ’zosi ” semamali
yurak
giper-
onimining
aortal yurak, astenik yurak, atletikyurak, buqoq yurak, limfatik
yurak, litral yurak, yo'lbars yurak(RLO'TTIL,1999)
; “yiring hosil qilu-
vchi jarayonlarda ajralib chiqadigan moddalardan zaharlanish” sememali
93
sepsis
giperonimining
ginekologik sepsis, kiprik sepsisi, kriptogen sepsis,
kindik sepsisi, odontogen sepsis, og'iz sepsisi, tonzillogen sepsis, xirurgik
sepsis, chilla sepsisi, yara sepsisi, quloq sepsis i(RLO‘TTlL,1999)
kabi gi-
ponimlari tibbiyotda faol qo‘llanadi.
Aviatsiya
giperonimining
qirg'oq mudofaa aviatsiyasi, yaqinga uch-
adigan aviatsiya, hamkorlik aviatsiyasi, harbiy-dengiz floti aviatsiyasi,
yordamchi aviatsiya, uzoqqa uchuvchi aviatsiya, fuqarolik aviatsiyasi,
bevosita pana qiluvchi aviatsiya, harbiy havo mudofaasi (HHM) aviat
siyasi, madadchi aviatsiya, aloqa aviatsiyasi, maxsus topshiriqlar aviat
siyasi, bosh qo ‘mondonlik zahira aviatsiyasi
singari giponimik qatorlari
harbiy terminologiyadan keng o ‘rin olgan.
Shunga o ‘xshash munosabatlaming huquqshunoslik terminologiyasi
da ham bot-bot namoyon b o iish in i ko‘rish mumkin. М.,
sir
giperonimi
asosida
advokat siri, aloqa siri, davlat siri, kasb siri, maslahatxona siri,
muassasa siri, omonat siri, yozishmalar siri,tashkilot siri, farzandlikka ol-
ish siri, xavfsizlik siri
|
| |
