|
Termiz davlat universiteti toshaliyeva s. T., A. M. Abdurahmonov iqtisodiyotga oid
|
| bet | 260/485 | | Sana | 10.07.2024 | | Hajmi | 0,64 Mb. | | #267286 |
Bog'liq TOSHALIYEVA S.T. IZOXLI LUG\'AT (2)FRANKO-VAGON (ital.) — yetkazib berish bazis sharti (bazis yetkazib berish). “Franko-vagon...” keyin temir yo‘l stantsiyasi nomi ko‘rsatiladi, unda tovarga bo‘lgan barcha huquq va barcha xarajatlarni qo‘shgan holda uning keyingi xarajati uchun javobgarlik sotuvchidan sotib oluvchiga o‘tadi.
FRANKO ZAVOD — sotuvchining sotilgan mahsulotlarni o‘z hisobidan zavodga yetkazib berish majburiyatini zimmasiga olishini ko‘zda tutuvchi shart.
FRANKO CHEGARA — sotuvchining sotilgan mahsulotlarni o‘z hisobidan chegaraga yetkazib berish majburiyatini zimmasiga olishini ko‘zda tutuvchi shart.
FRANSIYA FOND BIRJALARI — Fransiyaning eng yirik fond birjasi bu Parij birjasidir. Uning tarixi XVIII asr boshlaridan boshlanadi. Hozirgi kunda Fransiyada qimmatli qog‘ozlar bilan olib borilayotgan oparatsiyalarining 97 % Parij fond birjasiga to‘g‘ri kaladi. 1988 yilgacha amal qilgan birja to‘g‘risidagi qonunlarda maklarlar monopoliyasi (ular davlat agantlari hisoblanardi) katta rol o‘ynardi. Barcha maklarlar SAS dagan tashkilotga a’zo bo‘lib, o‘z mijozlari oldida birgalikda javob barardilar. 1988 yil yanvar oyida amalga oshirilgan birja raformalari, SASni tarqatib yubordi va qimmatli qog‘ozlar muomalasi borasida bir qator damokratik sharoitlarni yaratdi. Birjada qo‘yilgan qimmatli qog‘ozlar uch turli bozorda sotilishi mumkin: rasmiy bozor; birjadan tashqari erkin bozor; ikkilamchi bozor. Rasmiy bozorda yirik korxonalar qimmatli qog‘ozlari savdoga qo‘yiladi. Uning asosiy shartlaridan biri korxona eng kamida uch yil foyda bilan yakunlashi karak. Chunki bu holdagina u dvidand to‘la oladi. Yana qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha birgina Kangashining barcha tavsiyalarini bajarishi shart. Ikkilamchi bozorda – (bu 1983 yilda tashkil topgan) kichik va o‘rta korxonalarning qimmatli qog‘ozlari savdosi amalga oshirladi va faqat kassa adalkasi shaklida bo‘ladi. Rasmiy va ikkilamchi bozorda joylashtirilishiga ruxsat barilmagan qimmatli qog‘ozlar birjadan tashqari erkin bozorda faqat kassa adalkasi orqali oldi-sotdi qilinadi.
FRANSIZA – bu sug‘urtalovchi uchun imtiyoz bo‘lib, ushbu imtiyoz sug‘urtalanuvchi bilan kalishilgan holda qo‘llaniladi. Shartnomada balgilangan fransiza sug‘urtalovchini ushbu fransiza summasi miqdoridagi sug‘urta hodisasi yuz barganda qoplamani to‘lashdan ozod qiladi. Fransizani qo‘llashdan maqsad kichik hajmdagi sug‘urta hodisalari uchun to‘lovni amalga oshirish bilan bog‘liq tashkiliy jarayonlardan xoli bo‘lishdan iborat.
FRANSHIZA (fr.) — 1. Oldindan kelishilib o‘rnatilgan qoida va normalarga binoan ma’lum savdo markasidan yaxshi foydalangan holda ma’lum turdagi xo‘jalik faoliyatini amalga oshirish huquqi. Firma tomonidan F. olish oborotdan tegishli ajratmani to‘lashni ko‘zda tutadi. O‘rnatilgan talablardan chekinish F. ni bekor qilishga olib keladi; 2. Sug‘urta shartlariga mos holda sug‘urta qiluvchi tomonidan qoplashga tegishli bo‘lmagan sug‘urtachilar zararlarining ma’lum qismi F. sug‘urta qilingan mulk qiymati yoki ma’lum summasidan ma’lum foiz tarzida o‘rnatilishi mumkin. Shartli va shartsiz F. farq qiladi.
FRANCHAYZA – 1) foydalanish uchun tayyor korxona, firma yoki mashxur firma mahsulotining savdo markasidan foydalanilgan holda amalga oshiriluvchi biznas yuritish usuli; 2) sug‘urta shartlariga ko‘ra sug‘urtalanuvchi ko‘rgan zararning sug‘urtalovchi o‘rnini qoplaydigan qismi.
|
| |
