D) a-2,1,7,6,11,10,5; b-3,4,8,9,12

27. Pubertat davrida o’troq hayit kechiradigan organizmlarni aniqlang.

1.podaloriy; 2.yomg’ir chuvalchangi; 3.zirhlilar; 4.bulutlar; 5.lansetnik; 6.aktiniya; 7.korallpoliplar; 8.ko’ptukli halqalichuvalchanglar; 9.qizilchuvalchang; 10.bit

A) 1,3,5,9; B) 8,4,6,7

C) 1,3,5,7,8 D) 3,4,7,6,10

28. Qaysi organizmda voyaga yetish jarayonida regressiv metamorfoz ro’y beradi?

A) lansetnik B) gidra

C) assidiya D) oxinokokk

29. O’simlilar ontogonezining yoshlik(a) va ko’payish(b) davri kuzatiladigan jarayonlar to’g’ri berilgan javobni aniqlang.

1.o’simlik qurildi; 2.gul hosil bo’ladi; 3.urug’ hosil bo’ladi; 4.urug’ unib chiqadi; 5.ildiz shakllanadi; 6.gul kurtagi hosil bo’ladi. 7.barg shaklladi; 8. Meva hosil bo’ladi; 9.ontonogenez yakunlanadi; 10.poya shakllanadi.

A) a-4,5,7,6,10; b-2,8,3

B) a-2,3,8; b-4,5,6,7,10

C) a-2,5,7,8; b-4,7,10,1

D) a-4,8,5,6,7,10; b-2,3

30. Organizmlarning morfologik, anatomic, fiziologik xususiyatlari doimiy saqlanishini nima ta’minlaydi?

A) shikastlangan hujayralarning qayta tiklanishi

B) yashash muddati tugagan to’qimalarning qayta tiklanishi;

C) immunitetni ta’minlovchi tizimlar

D) barchasi

2-variant

1. Organizmdagi qaysi fiologik jarayonlar sutka davomida ritmik ravishda o’zgarib turadi?

1.tana harorati; 2.mitoz bo’linish tezligi; 3. Fotoperiodizm; 4.hayvonlarning tullashi; 5.qon shaklli elementlarining miqdori; 6. arterial bosim.

C) 1,2,6,3 D) 1,2,3,4,5,6

2. Odamda qon guruhi nechta allelga ega gen bilan belgilanadi?

A) 2 B) 3 C) 4 ta D) 5 ta

3. Belgilarning mustaqil holda kombinatsiyalanishi qancha kuzatiladi?

A) genlar gomologik xromosamalar joylashsa

B) ikkitadan ortiq alternative belgilari bo’lgan gomozigota organizmlar o’zaro chatishtirilganda.

C) noallel genlar nogomolog xromosomalarda joylashsa

D) bir juft belgisi bilan farq qiladigan gomozigota organizmlar chatishtirilganda.

4. Shaftoli mevasining tuklar bilan qoplanganligi silliqligi ustidan, meva eti oq rangda bo’lishi sariqligi ustidan dominantlik qiladi. Tajribada ikkala belgi bo’yicha geterozigotali o’simliklar chatishtirilgan. Natijada 720 ta o’simlik olingan bo’lib, ularning 560 tasi genotio jihatdan ota-onaga o’xshamaydigan o’simlik bo’lsa, genotip jihatdan ota-onaga o’xshaydigan(a) va o’xshamaydigan(b) o’simliklar nazariy jihatdan qanchaga farq qiladi?

A) a-20ta ko’p, b-20 ta kam

B) a-18 ta ko’p, b-18 ta kam

C) a-20ta kam , b-20 ta ko’p

D) a-18 ta kam, b-18 ta ko’p

5. To’g’ri fekr berilgan javobni toping.

A) Gametalar sofligi gipotezasi sitologik jarayonlarga asoslangan.

B) jinsiy hujayra ko’pgina irsiy omillar ega bo’ladi.

C) No’xat o’simligida poya uchida gul bo’lishiga nisbatan dominant

D) Sariq dukkakli no’xatni fenotipiga qarab genotipini aniqlab bo’lmaydi.

6. Duragaylarda irsiy omilllar aralashmasligini Mendel qanday tushuntirdi?

A) Organizmlarda irsiy omillar juft holda bo’lishi bilan.

C) Ko’p allellik hodisasi bilan

D) Somatik hujayralarda ikkitadan allel genlar bo’lishi bilan

7. Tetrageterozigota genotipga ega organizmlar chatishtirilsa (dastlab ikkita juft belgili oraliq irsiylanadi) hosil bo’lgan organizmlarning fenotip va genotip xolini aniqlang.

C) a-81; b-81 D) a-81, b-16

8. Pisum Saturn o’simligining dominanat(a) hamda retressiv (b) belgilari to’g’ri berilgan javobni toping.

1.donning yashil bo’lishi; 2. donning sariq bo’lishi

3. donning silliq bo’lishi. 4. gulning qizil bo’lishi; 5.poya uchidagi gul; 6.poyaning kalta bo’lishi; 7. poyaning uzun bo’lishi; 8. dukkakning sariq rangi; 9 dukkakning yashil rangi; 10.donning burishgan shakli; 11.barg qo’ltig’idagi gul.

A) a-2,3,4,5,7,8; b-1,6,9,10,11

B) a-1,5,6,8,10, b-2,3,4,7,9,11

C) a-1,6,9,10,11; b-2,3,4,5,7,8

9. Embrion uzoq vaqt tuxum ichida rivojlanadigan(a), lichinkalari ko’payishi xususiyatiga ega(b), yetuk formalardan o’z tuzilishi bilan farq qiladigan lichinka rivojlanadigan(c) organizmlarni xos ravishda juftlang.

1.gatteriya; 2.ko’rgalak; 3.jigar qurti; 4.kengru; 5.triton; 6.sariq ilon; 7.podoliya; 8.qurbaqa; 9.exinokokk; 10.o’rdakburun; 11.qizilto’sh; 12.geklon; 13.olma mevaxo’ri; 14.xumbosh; 15.yexidna

A) a-1,2,6,4,11,12; b-3,9; c-5,7,8,10,14

B) a-2,3,4,6,12,15; b-3,5; c-5,13,14

C) a-1,2,6,10,11,12,15, b-3,9; c-5,7,8,13,14

D) a-3,9,10,11,12,15; b-1,6; c-5,13,7,8

10. Mendel kashfiyotining yaratilishidan oldin ……. kashf etilgan

1. gibridologik analiz takomillashtirilgan;

2.sun’iy duragaylash usuli qo’llanila boshlangan

3. irsiyat qonunlari yaratilgan

4. belgilarning dominantlik xususiyatlari kashf etilagn

5. gen tushunchasi aniqlangan

A)1,2 B) 2,4 C) 3,5 D) 1,3

11. Anabioz holatida sista hosil qiladigan, eng sodda organizm bilan oziqlanadigan eng murakkab organizmning ko’payish usullariga tegishli to’g’ri fikrni belgilang.

1.hujayra o’rtasida botiqlik hosil bo’lib ikkiga bo’linadi. 2.bo’linish yo’nalishi ko’lmak suv va hovuzda uchraydigan organizm bilan bir xil.

3. regeneratsiya jarayoniga asoslangan;

4. jinssiz ko’payish usuli xlorella bilan bir xil

5. gametalar ona hujayraning ko’p marta bo’linishi natijasida hosil bo’ladi;

6. rekombinatsiya hosil bo’ladi;

7. gaploid yadrolar hosil bo’ladi

8. maxsus jiniy hujayralar hosil bo’lmaydi

A) 8,6,1,7 B) 2,3,5,6

C) 2,3,7,8 D) 4,1,6,3

12. Qo’ng’ir tolali va oq tolali go’za navlari chatishtirilganda F1 da 180 ta, F2 da esa 2400 ta o’simlik olindi. F2 da hosil bo’lgan o’simliklarning 540 tasi qo’ng’ir tolali o’simliklar bo’lsa, tajribada olingan natija nazariydan qanchaga farq qiladi?

A) 40 ta kam B) 40 ta ko’p

13. Ikkita har xil belgilarning bir-birini inkor etuvchi varintlari mustaqil kombinatsiyalangan tajriba natijasida olingan keyingi naslida ajralish hosil qiladigan organizmlarning necha %i faqat birinchi juft belgisi bo’yicha ajralish hosil qiladi?

A) 25 % B) 33,3% C) 12,5 % D) 37,5%

14. Birinchi juft belgisi oraliq irsiylanadigan tetrageterozigota organizmlar o’zaro chatishtirilsa hosil bo’ladigan genotip sinflar va fenotip sinflar orasidagi farqni aniqlang.

15. Odamlarda polidaktiliya va o’nagaylik dominanat belgilardir. Sochning jingalak bo’lishi silliq bo’lishi ustidan to’liqsiz dominant. Onasi dastlabki ikkita belgiga nisbatan sog’lom, jingalak sochli otasi 6 barmoqli, chapaqay va silliq sochli bo’lsa farzandlarning necha %i normal barmoqli va chapaqay bo’ladi?

16. Qora va oq patli tovuqzotlarini chatishtirib, havorangli tovuq zotlarini hosil bo’lishini qaysi olim tajribasida kuzatilgan?

A) G.Mendel B) U.Betson

C) T.Morgan D) De-Friz

17. Irsiyat qonuniyatlarini o’rganishni G.Mendel nimadan boshladi?

A) dominantlik hodisasini o’rganishdan

C) gibrodologik usulni tahlil qilishdan

D) Sun’iy duragaylash usulini takomillashtirishdan

18. To’g’ri fikrni aniqlang.

A) Tirik organizmlarning hayotiy faoliyati ritmik o’zgarishlarga bog’liq emas

B) Yoshlik davri gul kurtaklarining hosil bo’lishidan boshlanadi.

D) Assidiya lichinkasida ko’z rivojlanmagan

19. Ontogenezning uchinchi davri qaysi organizmlarda ko’p marta takrorlanadi?

1.gulsafsar; 2.shirach; 3.machin; 4.baliqko’z; 5. jo’ka; 6.albitsiya; 7.achombiti; 8.sigirquyruq; 9.lavlagi

C) 6,7,8,9 D) 1,2,3,5,8

20. Yirik, harakatsiz urg’ochi gameta va harkatcha, mayda erkaka gametalar hisobiga nasl gallanadigan organizmlarni aniqlang.

1.semga; 2.zuhrasoch; 3. kojan; 4.sershox qirqbo’g’im; 5.xlomidomonada; 6.quyonsuyak; 7.achitqi; 8.ullotriks; 9.spirogira

A) 2,4,6,9 B) 1,3,5,8

C) 1,6,8,9 D) 1,2,3,4,6

21. Zog’ora baliqning embrional rivojlanish jarayonida zigota 4 marta meridian yo’nalishida bo’lingan bo’lsa, hosil bo’lgan blastomenlardagi umumiy xromasomalar sonini aniqlang

A) 3328 B) 6656

C) 9984 D) 3264

22. Megasporaning hosil bo’lishi (a) va megasporaning bo’linish(b) usuli berilgan javobni toping.

A) a-mitoz; b- mitoz B) a-meyoz; b-mitoz

C) a- mitoz; b-meyoz D) a-meyoz; b- meyoz

23. Tuxum hujayraning hosil bo’lishi mitoz(a) va meyoz(b) bo’linish natijasi bo’lgan organizmlarni belgilang.

1. korall poliplar; 2.semga; 3.glekonius; 4.albitsiya; 5.fikus; 6.eman; 7.yo’ng’ichqa; 8.ko’lbuqa; 9.triton; 10.gambuziya

B) a-1,3,5,7,8,10; b-2,4,6,9

C) a-2,3,5,8,9; b-1,4,6,7,10

D) a-2,4,5,6,7,8; b-1,3,9,10

24. Yashil dukkakli no’xatlar bilan sariq dukkakli no’xatlar chatishtirilgan va F1 organizmlarnng hammasi bir xil belgiga ega bo’lgan. F1 organizmlar o’zaro chatishtirilganda 480 ta o’simlik olingan bo’lsa, ular orasida nechtasi sariq dukkakli bo’lishi mumkin?

A) barchasi B) 320 C) 240 D) 120

25. Metamorfozida a’zolar sistemasining murakkablashuvi kuzatiladigan organizmlarni belgilang.

A) gatteriya, kvaksha B) triton, salamandra

C) sariq ilon, baqa D) ko’lbuqa, ko’l baqasi

26. Mavsumiy bioritmlarni aniqlang.

1.arterial bosim; 2.xazorezgelik; 3.hayvonlarning tullashi; 4.mitoz bo’linish tezligi; 5.bo’rsiqning qishki uyquga ketishi; 6.leykotsitlarning miqdori.

A) 1,4,6 B) 2,4,6

27. Uch juft belgisi bilan farq qiluvchi-trigeteroziya organizmga bekkros chatishtirish o’tkazilsa necha xil genotip sinf hosil bo’ladi.

A) 4 xil B) 9 xil C) 8 xil D) 3 xil

28. Eritrotsitlarda faqat aglyutinogen B bo’lgan erkak va plazmasida aglyutininlar bo’lmaydigan qiz va yigit nikohidan qanday qon guruhga ega bo’lgan farzandlar tug’ilishi mumkin?

A) I,II, III, IV B) II, III, IV

C) III va IV D) I, II, III

29. Polidaktiliya bilan kasallangan (otasi sog’lom, onasi 6 barmoqli bo’lgan), chapaqay, to’lqinsimon sochli ayolning genotipini belgilang.

A) AA, Bb, DD B) Aa, Bb, D,d

C) Aa, bb,dd D) Aa, bb, Dd

30. Noto’g’ri fikrni belgilang.

A) Jinsiy hujayra irsiy omillardan faqat bittasiga ega bo’ladi

B) Organizmlarda irsiy omillar juft bo’ladi va duragaylarda ota-onaning irsiy omillari aralashadi

C) Bir tur individlari o’rtasidagi tafovutlar irsiyatning moddiy asoslari o’zgarishiga bog’liq

D) O’zgaruvchanlik natijalarini mustahkamlaydi
1-variant

1.Maydalanish bosqichida hujayralar o'lchami nima uchun maydalashib boraveradi?

C) sariq kamligi uchun D) organizm qariydi

2. Zigotaning maydalanishi nimaga bog'liq?

A) hujayraning bo'linishiga B) hujayraning tiklanishiga

D) zigotaning hosil bolishiga

3. Qaysi organizmning zigotasi to'liq bir tekis maydalanadi?

A) qizilto‘sh B) timsoh C) tufelka D)lansetnek

4. Maydalanish bosqichiga xos bo‘lgan xususiyatlarni ajrating.

1.Ildam kaltakesakda bir tekis bo‘ladi, 2.Sariqlik moddasi halaqit beradi, 3.Blastula hosil bo‘lishi bilan tugallanadi, 4.zigota meyoz usuli bilan bo‘linadi, 5.zigota hosil bo‘lganidan bir necha soatdan so‘ng boshlanadi, 6.dastlab ekvator tekisligi bo‘ylab bo‘linadi, 7.dastlab meridian tekisligi bo‘ylab bo‘linadi.

A)1, 2, 5, 7 B)2, 3, 5, 7 C)7, 2, 3, 4 D)7, 5, 4, 3

5. Gastrulyatsiya bosqichiga xos bo‘lmagan xususiyatlar qaysilar?

a)birlamchi ichak hosil bo‘ladi, b)gastrula birlamchi og‘iz orqali tashqariga ochiladi, c)gidrada mezoderma qavati hosil bo‘ladi, d)homila varaqlari kaputsinda 3ta bo‘ladi, e)gastrulyatsiya natijasida ektoderma, entoderma qavatlari hosil bo‘ladi.

A)a, b, d, e B)e, d, a C)e, b, a D)b, d, a

6.Metamarfoz jarayonida it baliqning dumi yo'qolib qaysi a'zosi paydo bo'ladi.

A) oyoq B) o'pka C) yurak D) yon chiziq

7.Tuxumdan chiqqan amfibiya lichinkasida qaysi a'zolar bo‘ladi?

1. jabra yoriqlari 2. o'pka 3. dum 4. ikki kamerali yurak 5.yon chiziq 6. to'rt kamerali yurak 7. bir doirali qon aylanish

A) 1,4,5,6 B)1,3,5,7 C)2,4,6,7 D)3,5,6,7

8.Gomeostaz bu....

A) tashqi muhit omillarning o'zgarmas holati

B) ichki muhit omillarning o'zgarmas holati

C) organizmlarning o'z tuzilishi va ichki muhitini o'zgarmasdan saqlay olish xususiyati

D) A va C

9.Regeneratsiya bu....

A) ichki muhit doimiyligini saqlash mexanizmi

B) to'qima va azolarning tiklanishi

C) hujayralar va shikastlangan azolarning qayta tiklanishi D) b.j.t

10.Anabioz holatidagi organizmlarda qanday jarayonlar kuzatiladi.

A) tana harorati ko'tariladi

C)moddalar almashinuvi tezlashadi D)t.j.y

11.Genotipda allel juftlar soni qancha ko'p bo'lsa...

1)ajralish sinflar soni kam bo'ladi 2)gametalarning kombinatsiyalanish imkoniyati ko'p bo'ladi 3)fenotipik guruhlar soni kam bo'ladi 4)genotipik guruhlar soni ko'p bo'ladi 5)genotipik va fenotipik guruhlar soni ko'p bo'ladi

A)1,3 B)2,4 C)3,5 D)2,3

12.Homo sapiensning somatik hujayralaridagi xromasomalar soni Zea maysning markaziy hujayralaridagi xromasomalardan necha % ga ortiq?

A)65 B)230 C)2 D)130

13. Genotipda allel juftlar soni qancha kam bo'lsa.....

1)ajralish sinflar soni kam bo'ladi 2)gametalarning kombinatsiyalanish imkoniyati ko'p bo'ladi 3)fenotipik guruhlar soni kam bo'ladi 4)genotipik guruhlar soni ko'p bo'ladi 5)genotipik va fenotipik guruhlar soni ko'p bo'ladi

A)1,3 B)2,4 C)3,5 D)2,3

14.Quyidagi genotipga ega bo'lgan organizm gametalarining kombinatsiyalanish soni(a) va genotipik sinflar(b) sonini aniqlang? AaBbCcDd 1)64 2)128 3)27 4)54 5)81 6)256

A)a2; b3 B)a1; b4 C)a6; b5 D)a2; b4

15.Pisum sativumning dominant belgilarini ajrating?

1)gulining qizilligi 2)donining silliqligi 3)yashil rangli,silliq don 4)gulning poya uchida joylashishi 5)poyaning uzun bo'lishi 6)yashil rangli, bo'g'imsiz dukkak 7)sariq rangli bo'g'imli bo'g'imsiz dukkak 8)gulning barg qo'ltig'ida joylashishi

A)2,5,6 B)1,2,4 C)3,7,8 D)3,6,8

16.Ikkinchi(a) va uchinchi(b) qon guruhlari genotipini ajrating?

1)00 2)AA 3)BB 4)A0 5)B0 6)AB

A)a1, b3 B)a4, b5 C)a6, b3 D)a2, b4

17.Organizmdagi biror belgining dominant va retsessiv deb atash mumkin bo'lmagan belgiga nima deb ataladi?

A)kodominantlik B)ko'p allellik

C)alternativ belgi D)singam

18.Har xil azolar va sistemalarda o'zgarishlar paydo bo'lib ularning faoliyati qaysi davrda kuzatiladi.

A) embrional B) yuvenil C) yetuklik D) qarilik

20.Post embrional rivojlanish davrlarini ketma ket jaylashtiring

1 . bilvosita 2. yuvinel 3. qarilik 4. bivosita

5. yetuklik

A) 2,5,3 B) 1,2,4 C)3,2,5 D) 4,5,2

21.Tuxum qobiqlaridan chiqqan yoki tug'ilgan organizmlar kichik bo'lsa ham o'z a'zolarining tuzilishi jihatidan asosan voyaga yetgan organizmlarga o'xshaydi, bu...

22.Metamarfozning biologik ahamiyati.

A) lichinkalar va yirik organizmlar har xil sharoitda yashaydi

B) lichinkalar va yirik organizmlar o'rtasida yashash muhiti va oziq manbai uchun raqobat kuzatilmaydi

C) parazit yoki o'troq organizmlarning harakatchan lichinkalari ularning tarqalish arealini kengaytiradi

D) b.j.t

23.Ektodermadan rivojlanadigan organla

A) hazm bezlari, teri hosilalari

B) opka, sezgi organlari

C) orta ichak epitelisi, hazm bezlari, opka, jabra

D) nerv sestimasi, sezgi organlari , teri hosilalari

24.Tuban xordalilar ..

B) yassi , halqali chuvalchang

C) g'ovak tanlilar, kovakichlilar

D) to'garak og'izlilar

25.Akseleratsiya bu.

A) tashqi muhit omillarining o'zgarishi

C) azolarning tiklanishi

D) to'qimalar hosil bo'lishi

26.Jins aniqlanishining progam tipiga tegishli xususiyatlarni aniqlang? 1)jins urug'lanish vaqtida ma'lum bo'ladi 2)tuxum hujayra sitoplazmaga boy bo'lsa urg'ochi organizm rivojlanadi 3)tuxum hujayrada sitoplazma kam bo'lsagina urg'ochi organizm rivojlanadi 4)Kolovratkalarda kuzatiladi 5)halqali chuvalchanglarda kuzatilmaydi 6)zigota mustaqil hayot kechirsa erkak, parazitlik qilsa urg'ochi organizm rivojlanadi

27.Organizmdagi genlar kelgusi avlodlarga.. orqali beriladi.

A) bo'linish B) ko'payish

C) tuxum hujayra D) urug' hujayra

28.Pleyotrop (I) va letal (II) genga ega organizmlarni to‘g‘ri juftlang

1) qoramollarda oq va qora yungning turli miqdorda irsiylanishi; 2) gomozigota sariq sichqonlarning o‘limi; 3) to‘q qizil rangni ta’minlovchi pigmentga ega o‘simliklarda poya va shoxlarning qizil bo‘lishi

29.Bilvosita (a) va bevosita (b) rivojlanuvchi

umurtqali organizmlarni aniqlang.

1) urchuqsimon kaltakesak; 2) qichitqio’t kapalagi;

3) planariya; 4) kvaksha; 5) chuchuk suv

gidrasi; 6) midiya; 7) povituxa; 8) chug’irchiq

A) a-2, 6; b-3, 5 B) a-4, 6; b-2, 5

C) a-2, 5; b-3, 6 D) a-4, 7; b-1, 8

30.AaBb genotipli organizmlar o'zaro

chatishtirilishidan olingan avlodda 2 ta

retsessiv genli va 3 ta dominant genli individlar

nisbatini aniqlang.

A) 1:1 B) 2:3 C) 3:4 D) 3:2
2-variant

1. AaBBCcDDEe va AABbDdEE gametalar soni

nisbtini aniqlang.

A)3:2 B)3:1 C)2:1 D)1:1

2.Jins aniqlanishining epigam(I) va singam(II) tiplariga xos bo‘lgan xususiyatlarni juftlang.

1.zigota sitoplazmaga boy bo'lsa urg'ochi organizm rivojlanadi. 2.Kolovratkalarda kuzatiladi. 3.zigotada sitoplazma kam bo'lsagina urg'ochi organizm rivojlanadi. 4.zigota mustaqil hayot kechirsa erkak, parazitlik qilsa urg'ochi organizm rivojlanadi. 5.halqali chuvalchanglarda kuzatilmaydi. 6.jins urug'lanish vaqtida ma'lum bo'ladi. 7.jins tashqi muhitga bog‘liq bo‘ladi. 8.keng tarqalgan tip.

C)I-5,8 II-6, 4 D)I-4,5 II-6, 2

3.Embrional rivojlanishda ektodermadan(a), mezodermadan(b) va endodermadan(c) xosil bo’ladigan organlarni aniqlang.

1) buyrak; 2) oshqozon; 3) muskul; 4) sezgi organlari; 5) tish emali; 6) ingichka ichak

4.Belgiga bevosita ta'sir ko'rsatmay, balki belgiga ta'sir etuvchi gen faoliyatini kuchaytiradigan genga kirmaydigan genlar qaysilar?

1.ingibitor gen 2. modifikator gen 3.dominat gen 4.retsesssiv gen

A)1,2 B)1,4 C)2,3 D)3,4

5.Postembranal davri to`gri kechmaydigan organizmlarni ko`rsating.

1.tovushqonni yozda bir, qishda ikkichi xil rangda uchrashi 2.suqsunni tuxum qo`yishi

3.olmamevaxo`rini daraxt po`stlog`ida g`umbakka aylanishi 4.miqqiyni jish jo`ja ochishi

5.kapalakni qurtida 5 juft soxta oyoqlarni bo`lishi 6.kolorada qo`ng`izini qurti tuproqda g`umbakka aylanishi

A)1,2,4 B)4, 3, 1 C)3,5,6 D)6,2,1

6.Jinsga bilan bog‘liq holda irsiylanshga tegishli ma'lumotlarni ajrating.

a.drosophila melanogasterda o‘rganilgan. b.drosophila melanogasterda ko‘zning rangini irsiylanishi. d.londonlik T.Morgan va uning shogirdlari tomonidan o‘rganilgan. c.genlar autosomaga bog‘liq holda irsiylanadi. g.qizil ko‘zli erkak pashsha bilan oq ko‘zli urg‘ochi pashshadan F2 da erkak pashshalarning yarmi oq ko‘zli bo‘ladi.

f.qizil ko‘zli erkak pashsha bilan oq ko‘zli urg‘ochi pashshadan F1 da erkak pashshalarning yarmi oq ko‘zli bo‘ladi

A)f, d, a, B)g,b,a C)d,c,a D) b,f,g

7.Komplementar irsiylanishga xos bo‘lmagan xususiyatlarni aniqlang.

1.inglizcha"complement" -to‘ldirish ma'nosini bildiradi. 2.F2 avlodda belgilarning ajralishi 9:3:3:1 nisbatta bo‘ladi. 3.F2 avlodda belgilarning ajralishi 12:3:1 nisbatta bo‘ladi. 4.Xoldor to‘tilarda pat rangining irsiylanishi misol bo‘ladi. 5.Xoldor to‘tilarda pat rangi sariq, qora, yashil, oq bo‘lishi misol bo‘ladi. 6.AABb qovoqning sharsimon shaklini ifodalaydi.

A)6,4, 5 B)5, 3, 4 C)1, 2, 4 D) 6, 5, 3

8.Pisum sativumga xos xususiyatni ko`rsating.

1.gulining rangi mustaqil taqsimlanmasligi o`rganildi 2.besh juft belgisi mustaqil taqsimlanishi o`rganildi 3.hujayra profaza bosqichida 14 ta autosoma xromasomasi bor

4.doninig burishgan shakli dominat holda irsiylanadi

A)1,2 B)3,4 C)2,4 D)1,3

9.Epistaz irsiylanishga xos bo`lmagan belgilarni aniqlang.

1.fenotipik jihatdan ajralish 9:7, 9:3:3:1, 13:3 nisbatda bo`ladi. 2.ota-onada yo`q belgini avlodlarda namoyon bo`lishi 3.tovuq tojlarini shaklini irsiylanishi 4.tovuq patining ranggini irsiylanishi 5.to`ti patining ranggini irsiylanishi 6.belgini rivojlanishiga bevosita emas, balki bilvosita ta`sir etuvchi genni ishtrok etishi

A)1,6 B)3,5 C)4,6 D)5,6

10.Quyidagi belgilarning qaysilari polimer tipda tipda irsiylanadi?

1.tovuq patining jingalakligi 2.tovuqlarning tuxum qilishi 3.qoramol sutining miqdori 4.drozofila ko`zida pigment bo`lmasligi 5.bug`doy doning ranggi 6.no`xat donining ranggi

A)1,3 B)5,6 C)2,3 D)1,4

11.Krossingover bu...

a.gomologik xromosomalarning konyugatsiyalanib allel genlarning almashuvi. b.meyoz 1ning profazasida bo‘ladi. c.profaza 2da bo‘ladi. d.Krossingover natijasida nokrossoverlar hosil bo‘ladi. g.Krossingover natijasida chala birikish kelib chiqadi.f.Qora tanali, kalta qanotli drozofilalar F1 8,5%ni tashkil etadi.

A)g, a, b B)f, a, c C)d, g, f D)c, d, g

12.Drozofila melanagasterning qaysi dominat belgilari har xil gomologik xromasomalarda joylashgan?

B)kulurang tana-uzun qanot

C)qora tana oq ko`zli, kalta qanot oq ko`zli

D)qora tana-kalta qanot

13.Oq piyoz boshli o`simliklar o`zaro chatishtirilganda F1 da digeterozigota oq piyozboshli F2 da esa rangli va oq piyozboshli o`simliklar olingan bo`lsa, F2 da olingan rangli piyozboshli o`simliklarning necha foizi taxliliy chatishtirilganda ajralish ro`y bermaydi?

A)66,6 B)25 C)75 D)33,3

14.AaBbddJjKkrr va AaBbDdjjKKRr quyidagi genotipli organizmlar chatishtirilganda 2ta organizm uchun umumiy bo`lgan gametalarni aniqlang.

1.abdjkr 2.abdjKr 3.ABdjKr 4.ABDjkR 5.aBdJKr

15. To‘g‘ri ma'lumotlarni ajrating.

1. 1morganida 1%krossingover kuztiladigan genlar orasidagi masofaga teng. 2. bitta xromosomada joylashgan genlar birikish guruhlarini hosil qilmaydi. 3. genlar orasidagi masofa morganida deyiladi. 4. genlar xromosomalarda bir chiziqli ketma-ketlikda

joylashmaydi. 5.allel genlar gomologik xromosomalarning bir xil lokuslarida joylashadi.

A)1, 3, 4 B)2, 3, 4 C)1, 3, 5 D)5, 3, 2

16. Jins bu...

a.irsiy axborot berilishi. b.erkak va urg‘ochi organizmlarni farqlash imkoni. c.birlamchi va ikkilamchi bo‘ladi. d.erkak va urg‘ochi organizmlarni farqlamaslik. e. irsiy axborot berilmasligi.

A)a, d B)c, e C)a, c D)b, e

17. Urg‘ochilari(I) va erkaklari(II) geterogametali organizmlarni juftlang.

1.chigirtka 2.drosophila melanogaster 3.protenor 4.homo sapiens 5.qizilto‘sh 6.appolon 7.xasva 8.qirg‘iy 9.zorka 10. kobra

B)I-3, 8, 9, 10, 1, 7, 6 II-4, 2, 5

C)I-3, 8, 9, 10, 5, 4, 6 II-1, 2, 5

D)I-3, 8, 2, 10, 5, 7, 6 II-1, 9, 5

18.Braxidaktiliya kasalligi qanday genlar yordamida irsiylanadi?

A)Ingibitor B)polimer C)modifikator D)pleyotrop

19.Noma`lum hayvon 3 marta meridian bo`linish bilan 4 marta ekvatrial bo`linishi natijasida blastamerlardagi xromasomalar farqi 15872 ni tashkil qilsa tuxum hujayrasida nechta xromasoma bo`ladi?

A)64 B)16 C)30 D)128

20.Shimpanzeda blastamerlar soni, undagi xromasomalar sonidan 6016 martag farq qilsa, necha marta meridian(a) va necha marta ekvatrial(b) bo`linganligini aniqlang.

A)a-4 b-2 B)a-4 b-4 C)a-4 b-3 D)a-5 b-4

21.Xoldor to`tilarda pat ranggi irsiylanishi havorang, yashil, sariq va oq ranglarda kechadi.Sariq va havorang patli to`tilar avlodida yashil to`tilar olindi. Qanday genotipli organizmlar o`zaro chatishtirilsa hosil bo`lgan avlodda yashil va havorang patli 75% va sariq va oq patli 25% tashkil etadi.

1.Aabb 2.AaBb 3.aaBb 4.aabb 5.aaBB 6.Aabb

22.Homilaning bir qavatli bosqichi .....

A) interfaza B) gastrula

C) blastula D) ektoderma

23.Genitikaning amaliy muammolari.

A) Madaniy osimliklarning yangi navlari uy hayvonlarning yangi zotlari foydali mikroorganizmlarning yangi shtamlarini yaratishning samarali metodlari ustida ish olib boorish

B) Odamlarda turli irsiy kasalliklarning paydo bolishini organish, ularni oldini olish va samarali metodlarini yaratish

C) Ekologik muhit sharoitini soglomlashtrish uning irsiyatga salbiy tasir etuvchi omillardan, organizmlar genofondini asrab qolishning genetic metodlarini yaratish

D) barcha javoblar

24.Polimer irsiylanishga tegishli ma'lumotlarni aniqlang.

1.F2 da fenotip bo‘yicha nisbat 15:1, 2.Jag‘-jag‘ o‘simligining qo‘zoqchasi shaklining irsiylanishida kuzatiladi. 3.dominant allellar belgining yuzaga chiqish darajasiga ta'sir ko‘rsatmaydi. 4.dominant allellar belgining yuzaga chiqish darajasiga ta'sir ko‘rsatadi. 5.odamda teri rangining irsiylanishi nokumulyativ polimeriya bo‘ladi. 6.bir-biriga allel genlar bir yo‘nalishda belgini rivojlantiradi. 7.F2 da nisbat 1:4:5:4:1 bo‘ladi.

A)3, 1, 4 B)7, 2, 5, C)6, 4, 1 D)2, 4, 5

25.Dominant (I) va retsessiv (II) belgilarni juftlang.

1)tovuqlarda pat rangi qora bo‘lishi, 2)drozofilada ko‘zning qizil bo‘lishi, 3)g‘oza tolasinig novotrang bo‘lishi, 4)odamda sochning jingalak bo‘lishi, 5)yashil dukkak, 6)bo‘g‘imli dukkak, 7)uzun poyali no‘xat, 8)no‘xatda poya uchida gul bo‘lishi

A)I-2, 4, 5, 6 II-1, 3, 7, 8 B)I-2, 4, 5, 8 II-1, 6, 8

C)I-2, 8, 5, 6 II-1, 3, 7, 4 D)I-2, 4, 5, 7 II-1, 6, 8

26.Postembranal davri to`gri kechuvchi organizmlarni ko`rsating.

1.pashsha lichinkasida boshi va oyoqlarini bo`lmasligi 2.chayonni tuxum qo`yishi

3.bronza qo`ng`izini qurti chirigan yog`och qoldiqlari bilan oziqlanishi 4.kulbuqani patlarini rangi qamishlarni rangiga o`xshashligi 5.kapalakni qurtida 5 juft soxta oyoqlarni bo`lishi 6.kakkuni boshqa qushla uyasiga tuxum qo`yishi

A)1,2,3 B)1,3,5 C)2,4,6 D)6,2,1

27.Organogenez jarayoniga xos bo`lmagan xususiyatlarni tanlang.

1.kazuvarda endodermani hosil bo`lishi qat-qat bo`lib joylashish orqali amalga oshadi 2.murtak varaqalarini biogenetik qonunga asosan ro`y berishi 3.endodermadan jabralani hosil bo`lishi 4.lansetnikda xorda endodermani yelka qismidan hosil bo`ladi 5.gastrasel bo`shlig`idan hosil bo`lgan qavatdan ayirish sistemasini hosil bo`lishi 6.o`zak organlarni hosil bo`lishi 7.maydalanishdan oldingi bosqich

A)5,7 B)3,4 C)2,4 D)3,7

28.Oshqovoq mevasining og`irligi ikki juft kumulativ polimer genlar ta`sirida irsiylanadi. Agar 2 juft dominat gendan iborat bo`lsa 4,8kg, agar 2 juft retsissev gendan iborat bo`lsa 1,6kg bo`lsa, A1A1A2a2 va a1a1a2a2 chatishtirilganda olingan mevalar og`irliklari to`gri ko`rsatilgan javobni aniqlang.(gramm birlikda)

A)2400;1600 B)3200;2400

C)3200;1200 D)3600;2400

29.Quyidagi belgilardan qaysilarini genotipni fenotipga qarab aniqlab bo`lmaydi?

1.uzun poyali doni yashil no`xat 2.kalta qanotli qizil ko`zli erkak drozafila 3.yashil patli xoldor to`ti 4.jigarrang yungli it 5.qora tanali, qizil ko`zli urg`ochi drozafila

A)2,4 B)1,3 C)2,5 D)1,4

30.G`oza tolasining malla rangi, oq rang ustidan poyasining uzunligi kaltaligi ustidan dominatlik qilib birikkan holda irsiylanadi. Digeterozigota tolasi mallarang poya uzun g`oza bilan tolasi oq poyasi kalta g`oza chatishtirilganda 1200 ta avlodning 216 tasini genotipi ota-onasinikidan farq qilsa, hosil bo`lgan avlodning nechtasi 2 belgi bo`yicha retsessiv genga ega bo`ladi?

1) Fenotipik o’zgaruvchanlik har doim ham tashqi muhitga bog’liq, 2) irsiy o’zgaruvchanlik har doim ham irsiylanavermaydi, 3) Suv yong’oqining patsimon qirqilgan bargi va yaxlit bargi har hil genotip orqali yuzaga chiqadi, 4) Daun aneplodiyaga misol bo’la oladi, 5) Karpachenko yaratgan getrozis o’simlikda 18 xramasomali formasida kanyugatsiya kuzatilmaydi, 6) ilkbor sun’iy usulda hosil qilingan mutatsiyalar kimyoviy mutagenlar ta’sirida hosil qilingan

A) 2,4,5 B) 1,4,6 C) 5,2,4 D) 3,2,4
2. Xramasomada genlar ABCDEFGHIJK shu tartibda joylashgan. Shu ketma ketligida dastlab deletsiya,so’ngra inversuya yuz bersa shu xromasomaning metafa davridagi holati mos keladigan javobni toping.

A) dastlabkiga nisbatan kam genga ega bo’ladi

B) dastlabkiga nisbatan genlar soni o’zgarmaydi

B) dastabkiga nisbatn ikki barobar ko’p genga ega bo’ladi

B) TASTSSGAAGSSAAATGG

C) ATGAGGSATSGGTTTASG

D) ATGAGGSATSGGTATASG

A) ikki xil fenotipik sinf hosil bo’ladi,olingan organizmlarning barchasi taxlil qilinuvchilar hisoblanadi.

B) jag’-jag’ mevasining tuxumsimon shakli misol bo’lib taxliliy chatishtirish orqali genotipi aniqlanadi

C) jag’jag’ning uchburchak meva shakli misol bo’ladi va 8 xil genotipik sinf hosil qiladi

D) barcha javoblar to’g’ri

A) Bir nechta genning bir belgiga ta’siri ko’rinishida,namoyon bo’ladi genlarning ko’p tomonlama ta’siri

B) G. Mendel tomonidan aniqlangan, bunda u to‘q qizil gulli o‘simliklarning

barg qo‘ltig‘ida qizil dog‘larni, hujayra qobig’ida esa kulrang yoki qo‘ng‘ir rangda

bo‘lishini kuzatgan

C) O’rsoqsimonanemiyamisolbo’ladivasog’lomotaonadatug’ilganfarzandlarnisbati 2:1 nisbatdabo’ladi

AGTSAGTSTAGSTAGGSTA mutatsiyadan keyin

AGSSAGTSGATSTAGASTA nechta tranzitsiya (a) va transinversiya (b) sodir bo’ldi

C) a-2 b-2 C) a-3 b-3

A) a- radioaktiv nurlar, rentgen nurlari, b- organik,anorganik moddalar va harorat

C) a- organik,anorganik moddalar va harorat, b- radioaktiv nurlar, rentgen nurlari,

D) b- radioaktiv nurlar, rentgen nurlari,toksinlar a- organik,anorganik moddalar
8. Karam va Turpni chatishtirishda olingan pushtsiz duragayning barg og’izchasidagi xramasomalarning pushtli duragayning endospermidagi (a) yetilgan chang donasidagi (b) va murtak haltasining mikrofil tomonidagi (c) xramasomalaridan farqini toping

A) a-18,b-18,c-18 B) a-18,b-0,c-18

C) a-9,b-9,c-9 D) a-9,b-0,c-9

o‘zgaruvchanlik – mutatsiyalarning ko‘p uchrashi aniqlangan

A) 60-70 % B) 70 % C) 80 % D) 60 %
10. Odamlarda ko‘rish nervi atrofi yasiga tegishli javobni toping.

A) nasldan naslga o’tishi polidaktiliya singari

C) faqat onadan o’g’il bollarga o’tadi

D) ota onadan farzandlarga o’tish ehtimoli bir hil
11. Qaysi metod yordamida

populatsiyaning genetik strukturasi aniqlanadi (a) va odamda

uchraydigan irsiy kasalliklarning sabablarini tushunib olish uchun ko‘pgina materiallar beradi(b) mos ravishda juftlang.

A) a-paulyatsion b-ontagenatik

B) a-immunalagik b-biokimyoviy

C) a-geniyalagik b-sitokimyoviy

B) Daun sindromi,X-trisomiya

C) Daun, Shersevskiy terner

D) Daun,Klaynfelter

1) anafaza davrida tayoqchasimon jinsiy xromasomalar soni 2 ta, 2) meyoz kuzatilmasligi, 3) profaza davrida 3 ta tayoqchasimon jinsiy xromasomani bo’lishi, 4) diploid to’plam 47 ta bo’lishi, 5) autasomalar soni 45 ta bo’lishi, 6) anafaza davrida tayoqchasimon jinsiy xromasomalar soni 6 ta bo’lishi, 7) faqat ayollarda uchraydi, 8) faqat erkaklarda uchraydi

1) Ester Lederberg, 2) Paster, 3) D’Errel, 4) Joshua, 5) Tuort, 6) F. Lederberg, 7) N. Jinder

A) a-4,6 b-2 c-3,4

B) a-3,5 b-2 c-1,4

C) a-3,5 b-2 c-6,4

D) a-6,7 b-2 c-4,1
15. Bakteriyalarda jinsiy ko’payish mavjudligini aniqlagan olimlar yurtdoshi bo’lgan olimlar ishi to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping.

A) transfarmatsiya jarayonini birinchi bo’lib aniqladi

B) litik reaksiyani aniqladi

C) 16 yil izlanishi natijasida bitta nazariya va qonun yaratgan

isbotlab berildi

A) 40 B) 45 C) 50 D) 35

1) Transduksiya jarayoni, 2 ) O. Eyveri, K. Makleod va M. Makkarti Griffi ts tajribasini qaytadan takrorladilar, 3) Pnevmokokklardagi transformatsiya hodisasi, 4) bakteriyalarda jinsiy jarayonlar sodir bo‘lishi, 5) Ko‘chib yuruvchi genetic elementlar, 6) genetik kod, 7) litik reaksiya, 8)

B) a-3,6,7 b-1,2,4

C) a-7,5,3 b-1,2,4,6

D) a-3 b-1,2,4,6,7

A) Ko’chib yuruvchi genetic elementlar har gal ko’chganda irsiyatni va DNK miqdorini o’zgartiravermaydi

B) yashash muhiti keskin o‘zgarganda transpozonlarning ko‘chib

yurishi ortadi.

C) Ko‘chib yuruvchi elementlarning uch xil tipi mavjud va ular birbiridan

tuzilishi, ko‘chib yurish tipi va viruslarga o‘xshash yoki o‘xshashmasligi bilan farqlanadi

donlarida antotsian (qizil) pigmentning paydo bo‘lib yo‘qolishi antotsian rangni

beruvchi gen ichidagi retrotranspozonning ko‘chishi bilan izohlanadi.
19. 1950–1970-yillarda yaratilgan biotexnologiyalar

1) monoklonal antitanani ishlab chiqaruvchi gibridoma

Yaratilgan, 2) DNKni klonlash texnologiyasi, 3) laboratoriya sharoitida gen sintez qilingan,4) genetik kod va uning oqsilni sintez

qilishdagi ahamiyati o‘rganilgan, 5) rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi marotaba somatostatin gormoni olingan, 6) DNKning ma’lum

qismini kesuvchi restriktaza fermenti, 7) transgen o‘simlik yaratilgan,8) DNKning qo‘sh zanjir ekanligi

A) 6,4,3,8 B) 2,7,5,1 C) 2,6,4,3 D) 7,5,6,1
20. 1970–1990-yillarda yaratilgan biotexnologiyalar

1) monoklonal antitanani ishlab chiqaruvchi gibridoma

Yaratilgan, 2) DNKni klonlash texnologiyasi, 3) laboratoriya sharoitida gen sintez qilingan,4) genetik kod va uning oqsilni sintez

qilishdagi ahamiyati o‘rganilgan, 5) rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi marotaba somatostatin gormoni olingan, 6) DNKning ma’lum

qismini kesuvchi restriktaza fermenti, 7) transgen o‘simlik yaratilgan,8) DNKning qo‘sh zanjir ekanligi

A) 6,4,3,8 B) 2,7,5,1 C) 2,6,4,3 D) 7,5,6,1

C) 5,1,4,2,6,3 D) 5,2,1,6,4,3

A) avtonom plazmid - asosiy xromosomaga birika oladigan va asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o’z-o’zidan replikatsiya qila olmaydigan halqasimon DNK molekulasi

B) transpozaza - genomdan o’zini qirqib genomning boshqa joyiga ko’chib o’tadigan genetik tuzilma

C) transpozon - genetik elementlarning ko’chib o’tishini ta’minlaydigan ferment

D) teskari transkripsiya - bir zanjirli RNK molekulasidan qo’shaloq zanjirli DNK molekulasining sintezlanishi
23. Quyidagi odamning jinsiy xramasomalarining sonining o’zgarishi bilan boradigan mutatsiyalarning mutatsiya spermatagenezda (a) va ovagenezda (b) bo’lgandagi holatlarini mos ravishda juftlang.

1) XXX, 2) XXY, 3) XO, 4) YO

A) a-1,2,3,4 b-1,2,3

B) a-2,3,4 b-1,2,3,4

D) a-1,4,2 b-2,3

A) UUU,GUC,AUC

B) UUU,GAC,AUC

C) UUU,GUC,AUG

B) Nomuayyan o’zgaruvchanlik

C) hosil bo’lgan yangi belgilar turg’unligi

D) yo’nalishi bir xil nomoyon bo’lishi har hil

1) Brassia oleraceae bilan Raphanus sativusni chatishtirib olingan pushtli duragay misol bo’ladi, 2) muozanatli, 3) muozanatsiz, 4) bir hil turlar orasida kuzatiladi, 5) triticale misol bo’ladi, 6) pushtsiz olxo’ri misol bo’ladi, 7) oktaploid navli karam misol bo’ladi, 8) 5n,7n holatlar kuzatiladi, 9) Xirzutimning hosil bo’lishi misol bo’la olmaydi

B) I-2,3,4 II-1,9,8

C) I-1,2,3 II-7,9

D) I-2,3,7 II-1,7,9

1.xromasomaning o`rta qismini ortishi 2.xromasomaning ayrim qismini ortishi 3.DNK bo`lagini ikki hissa ortishi 4.xromasomaning bir qismini boshqa nogomologik xromasomaga qo`shilishi

A)a-2 b-3 B)a-3 b-2 C)a-4 b-1 D)a-2 b-4

28. To’g’ri javoblar sonini aniqlang.

1) albinizm umurtqali

hayvonlarning barcha sinfl arida uchraydi, 2) O‘simlik

yorug‘lik ko’p tushadigan joyda o‘stirilsa, uning barg plastinkalari kattalashadi, 3) Organizmlarning Nokumulyativ genlar ostidagi belgilari tashqi muhitning sharoiti ta’sirida nisbatan kuchli o‘zgaradi, 4) Dengiz sathidan yuqoriga ko‘tarilgan sari 1mm³ qondagi xromasomalar soni ham ko’payaveradi, 5) Barglar shakli yorug‘likka bog‘liq, 6) gamazigota sariq sichqon, kalta oyoqli qo‘ylar va tovuqlarniletal mutatsiyalarga kiradi, 7) yuzaga chiqish xususiyati bo’yicha generativ mutatsiyalarning somatik mutatsiyalardan farqi yo‘q

A) 2 B) 3 C) 4 D) 1
29. Polimer irsiylanishga xos bo`lgan belgilarni aniqlang.

1.belgi asosiy, to`ldiruvchi gen alleli ta`sirida paydo bo`ladi 2.nokumulyativ polimeriyada genotipi 4,3,2,1 dominat genlardan iborat bo`lgan indivitlar fenotipik jihatdan o`zaro o`xshash bo`ladi 3.allel bo`lmagan genlarning o`zaro ta`siri 4. genotipik nisbat 1:4:6:4:1 hosil bo`ladi 5.odam bo`yini irsiylanishi misol bo`ladi 6.polimer irsiylanishda fenotipik jihatdan 13:3 nisbatda ajralish kuzatiladi

A)2,3,5 B)1,4,6 C)2,4,6 D)1,3,5
30. Suli xromasomasida segmentlar tartibi quidagicha ABCDEFJKLM mutatsiyadan keyin

ABCDLKJFEMOPQ (I) va ABCDLKFEMOPQ (II) holatlar yuzaga keldi deb tasavvur qilsak quyidagi qaysi javoblar o’rinli hisiblanadi.

1) duplikatsiya, 2) inversiya, 3) translokatsiya, 4) Deletsiya

A) I-2,3 II-2,3,4

B) I-1,2,3 II-2,3

C) I-3,4 II-1,2,3

D) I-2,3 II-2,3

A) Kalxitsin moddasi o’simliklarda hujayra markaziga ta’sir qilib bo’linish urchug’ini hosil bo’lishiga to’sqinlik qiladi.

B) bitta ortiqcha bo‘lsa tetrasomik, bir juft kam bo‘lsa

nullisomik deb ataladi

C) Muvozanatli avtopoliploidlar xromosomasi Muozanatsiz avtopoliploidlar

bo‘lgan organizmlarga qaraganda poya, barg, gul, meva urug‘lari yirik bo‘ladi

probanddagi belgining irsiylanish tipini

ham aniqlasa bo‘ladi
2. Quyidagilardan nechtasi noaniq genotiplarni aniqlang.

1) gipertrixoz, 2) qandsiz diabetli erkak, 3) normal ko’radigan ayol, 4) miopiyaga chalingan erkak, 5) fenelketanuriya, 6) ikkinchi kurak tishi

yo‘q erkak, 7) Miopiyaga chalingan ayol 8) ikkinchi qon guruhli ayol, 9) na moz shomko‘rlik, 10) Rezus musbat erkak

A) 4 B) 5 C) 6 D) 7

A) I- Qandsiz diabet II-gemofiliya

B) I- odamlarda ko‘rish nervi atrofi yasi II- mitoxondrial

Sitopatiya

C) I- ikkinchi kurak tishi yo‘qligi II- tish emali qo‘ng‘ir bo‘lishi

D) I-odamlarda ko‘rish nervi atrofi yasi II- na moz shomko‘rlik

1) Lizogen reaksiya yoki litik reaksiya kuzatilishi, 2) zararsiz patogen va nopatogen shtamm birga ta`sir ettirganda sichqon o`lmasligi, 3) streptomitsinga chidamli shtamm ta’sir ettirilganda o’lishi, 4) Donordan retsipiyentga DNK ning bir ipi o’tadi, 5) Donor DNK sida 200 ta fosfodiefir bog’ bo’lsa retsipiyentga 100 ta nukleotid o’tadi, 6) mureinli shtamm ta`sir ettirganda sichqon o`lmasligi

1) Tarkibi bo‘ yicha maksimal oziq muhitda o’stiriladi, 2) harakteriga ko’ra gen mutatsiyasiga uchragan, 3) Laktozani parchalashga javobgar geni mutatsiyaga uchragan, 4) nukleotid sintezlaydi, 5) Ishlab chiqargan fermenti laktozani parchalamaydi.6) Tarkibi bo‘ yicha oddiy oziq muhitda o ‘ stiriladi, 7) tarkibi bo’yicha murakkab oziq muhitda o’stirilmaydi

1) hujayra asosiy xromosomasining maxsus DNK izchilligini kesib rekombinatsiya bo`ladigan, 2) nasldan- naslga o`tadigan, 3) asosiy xromosomaga birika olmaydi, 4) asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z mustaqilligini yo`qotadi, 5) asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o`z-o`zini replikatsiya qila olmaydi, 6) asosiy xromosomalardan mustaqil ravishda o`z-o`zini replikatsiya qila oladi

A) 1,2,3, B) 1,2,4,5, C) 4,5,6, D) 3,6,1
7. Retrotranspozon (a) Transpozon (b) Retropozon (c) larga hos bo’lgan javobni toping.

1) evolutsiyasida muhim o‘rin tutadi, 2) tarkibida ribonukleotid uchraydi, 3) replikatsiya mahsuloti, 4) reduplikatsiya va teskaritranskripsiya mahsuloti, 5) translatsiya mahsulotiga ega, 6) DNK miqdorini orttiradi, 7) ikkita kavalent bog’ uzadi, 8) DNK miqdori o’zgarmaydi, 9) Ko’chishida uratsil ribonukleotidlariga timin dezaksribonukleotidga kamplementar, 10) virusimon RNK malekulasi, 11) transpozazaga ega, 12) transkriptazaga ega, 13) getropolimer, 14) guanin ribonukleotidlariga sitozin ribonukleotidlariga kamplementarligi asosida ro’y beradi

B) a-1,4,6,7,11,13 b-1,3,8,7,12 c-1,6,13

C) a-1,4,6,7,13,10 b-1,3,8,7,9 c-1,6

D) a-1,4,6,7,14 b-1,3,8,7,14 c-1,6,13

8. Rekombinativ o’zgaruvchanlik tegishli javoblarni belgilang.

1) suv ayiqtovoni bargaining o’zgaruvchanligi

2) krossingover 3) gomologik xromosomalarni tasodifiy tarqalishi 4) organizm yoshi bilan bog’liq ro’yobga chiqadigan o’zgarishlar 5) organizm yashovchanligini pasaytirib, ayrim hollarda o’limga olib keladigan o’zgarishlar 6) turli xil genotipli organizmlarni chatshtirishdan hosil bo’ladigan o’zgarishlar 7) to’satdan paydo bo’ladi, 8) meyozning anafaza II da xromasomalarning notekis taqsimlanishi natijasida yuzaga keladi,

A) 1,3,2 B) 2,3,6

C) 8,6,2,3 D) 1,4,7
9. Mutatsion (a) va modifikatsion (b) o’zgaruvchanlikka xos xususiyatlami aniqlang. 1) oraliq formalarsiz paydo bo’ladi; 2) sifat jihatidan farq qiladigan o’zgaruvchanlik; 3) irsiylanish xususiyatiga ega emas; 4) o’zgarishlar guruhli xarakterga ega; 5) irsiylanadigan o’zgaruvchanlik; 6) har xil yo’nalishli bo’ladi; 7) namoyon bo’lish xarakteriga ko’ra dominant va retsessiv bo’ladi; 8) o’zgarishlar tashqi muhit ta’siriga bog’liq;

9) tashqi muhit omillariga moslashish imkoniyatini yaratadi; 10) bir turga mansub individlarning tashqi muhit ta’siriga javob reaksiya yo’nalishi bir xil, 10) natijasiga ko’ra 4 xil 11) bitta genotipning tashqi muhit sharoitiga qarab har xil fenotipni

yuzaga chiqara oladi 12) kelib chiqishi organizmda biokimiyoviy va fermentativ reaksiyalarning o’zgarishiga bog’liq

A) a-2, 5, 7, 10,12; b-11, 3, 4, 8,

B) a-1, 2, 6, 8; b-4, 8, 9, 10

C) a-1, 8, 5, 6, 7,10; b-12, 3,11, 9,

D) a-1, 2, 4, 5, 7, 10; b-3, 6, 8, 9

B) a-1, 4, 6; b-2, 4, 7; c-2, 3, 5

C) a-2, 4, 5; b-1, 5; c-5, 6, 7

D) a-2, 3, 5; b-2, 4, 6, 7; с-4,5

B) a-Mandel b-Morgan

C) a- Xardi va Vaynberg, b-Mendel

D) to’g’ri javob yo’q

Rekombinatsiyalanishi tufayli nima sodir bo'ladi?

1)faglar litik reaksiyaga kirishadi;2)faglar profag

Holatga o'tadi;3)fag bakteriya hujayrasiga birikadi;4)fagning DNKmolekulasi replikatsiyalanadi;5)Lizis sodir bo'ladi;6)erkin ko'paya oladigan lizogen bakteriya hosil bo'ladi;7)lizogeniya sodirbo'ladi.

A ) 3,1,7 B) 2,4,5,6 C) 1,3,4 D) 2,7,6
13. Ona organizmida meyoz anafaza I da bir juft gomalagik xromasoma qutblarga tarqalmasdan bir qutbga o’tib qolishi natijasida hosil hosil bo’lgan hujayralarga teng miqdorda autasoma o’tdi shu tuxum hujayra bilan normal spermatazoid qo’shilishi natijasida hosil bo’lgan organizmga hos bo’lgan javobni toping.

1) Klayn felter, 2) Shersevskiy terner, 3) trisomik, 4) nullasomik, 5) Daun sindromi, 6) X-trisomiya, 7) tetrasomik, 8) monosomik

A) bakteriofag, transpozaza, transmissibl plazmid

B) bakteriofag, avtonom plazmid, t-DNK, restriktaza

C) Retrotranspozon,transpozon, virus, revertaza,

B) Xromasomalar kanyugatsiyasi kuzatilmaydigan Xromasomalar kasalligida anafaza davrida 94 ta DNK bo’ladi

C) Tug‘ma kasalliklar bu irsiy kasalliklar hisoblanadi

D) Organ va to‘qimalar transplantatsiyasi uchun

donorlarni tanlashda Sitogenetik metoddan foydalaniladi
16. Faqat avtonom (a) va faqat tranamissibl (b) plazmidalarga xos xususiyatlarni aniqlang. 1) qo’sh zanjirli DNK halqasidan iborat; 2) o’rtacha 3-10 dona genlardan iborat; 3) bir hujayradan ikkinchisiga hujayra qobig’i teshiklaridan o’ta oladi; 4) asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o’z-o’zini replikatsiya qila olmaydi; 5) genlari asosiy xromosomada o’z faoliyatini bajaradi; 6) hujayra bo’linganda hujayra genlari bilan birikkan holda nasldan naslga beriladi; 7) asosiy xromosomalardan mustaqil ravishda o’z-o’zini ko’paytma oladi; 8) hujayra bo’linganda qiz hujayralar orasida tasodifiy ravishda taqsimlanadi.

A) a-4, 5, 6; b-3, 7, 8

C) a-5, 6, 7; b-3, 4, 8

D) a-1, 2, 3; b- 4, 6, 7
17. Namoyon bo’lish harakteriga ko’ra (a) paydo bo’lish darajasiga ko’ra (b) mutatsiya turlarini aniqlang 1) miopiya 2) somatic mutatsiya

3) inversiya 4) generative mutatsiya 5) poliploidiya 6) daltonizm 7) nuqtali mutatsiya

A) a-1,7; b-2,4 B) a-1,6; b-3,5,7

C) a-3,5,7; b-1,6 D) a-1,3,4; b-2,5,6

A) Frederik Griffi

B) Joshua va Ester Lederberg

C) Lui Paster

D) restriktazalarning aniqlanishi, DNK bo`laklar qayta ulanganligi

musbat (R+), 8) I⁰ qon guruhi, 9) Doltanizm, 10) katarakta, 11) ko‘zning kamalak pardasida pigmentlarning bo‘lmasligi

C) 11,10,9,4 D) 10,5,6,7,1,4

A) ontagenez davrda hosil bo’lishi

C) har kimda har hil kechishi

D) to’g’ri javob yo’q
23. Modifikator ta’sirga hos javobni toping.

1) Noallel genlarning irsiylanishi, 2) Odamdagi dominat mutatsiya misol bo’la oladi, 3) belgiga bevosita ta’sir ko’rsatmaydi, 4) asosiy gen faoliyatini kuchaytiruvchi yoki susaytiruvchi 5) faqat dominat genlarga ta’sir qiladi, 6) Allel genlarning irsiylanishi, 7) Mendel o’rgangan, 8) Odamlarda retssesiv modifiqator gen mutatsiya ta’sirini kuchaytiradi, 9) bbnn holatda keskin qisqargan holatda bo’ladi, 10) bbNN sog’lom bo’ladi, 11) BBnn,BBNN,BBNn holatlar uchramaydi, 12) barmoqlari o’rtacha qisqargan odamlar 4 xil genotipik sinfga ega, 13) sitogenetik usul yordamida aniqlangan

A) 2,3,4,8,10 B) 1,3,2,7,9

C) 7,13,12,10,5 D) 6,8,2,3,11
24. Quyidagi qaysi irsiylanish turida belgini yuzaga chiqaruvchi gendan bir xil oqsil sintezlanadi

A) Qovoq shaklini

C) jag’-jag’ meva shaklini

D) tovuqlarni pat rangini
25. tranzitsiya (a) transversiya (b) translokatsiya (c) Transformatsiya (d)

Hos bo’lgan javobni toping.

A) a-purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining

purin bilan almashishi

b-Lizin aminokislotasining kodi AAA dan UAA ga o‘zgarishi

c-gomologik xromosomalarning o‘zaro ayrim bo‘laklari bilan o‘rin almashishi

d-ilk bor bakteriyalarda aniqlangan

B) a-glutamin kodi CAGdan UAGga o‘zgarishi

b-purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashishi

c- Nogomologik xromosomalarning o‘zaro ayrim bo‘laklari bilan o‘rin almashishi d- 1928-yili ingliz bakteriologi F. Griffi t tomonidan ixtiro qilingan

C) a- bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki bir pirimidin azotli asosining ikkinchi pirimidin azotli asosi bilan almashishi,

b- purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining

purin bilan almashishi,

c- Nogomologik xromosomalarning o‘zaro ayrim bo‘laklari bilan o‘rin almashishi, d-faqat bakteriyalar uchun hos

D) C va B

A) allopoliploidiya

C) Aneuploidiya

A)

C)

D)

A) genotipik-mutatsion- genom - tetrasomiya

B) genotipik-mutatsion-xromosoma- trisomiya

C) genotipik-mutatsion-genom- tetrasomiya

B) Genom tarkibida noaktiv profag tutgan bakteriya lizogen bakteriya deyiladi. C) Kanyugatsiya jarayoni orqali retsipiyent antibiotikka chidamlilik geniga ega bo’lib qoladi.

normal o‘tsa, ushbu oilada tug‘iladigan farzandlarda qanday kasalliklar kuzatilish ehtimoli mavjud?

1) X trisomiyasi; 2) Klaynfelter sindromi;

3) Daun sindromi; 4) Y trisomiyasi; 5) Shershevskiy-Temer sindromi.

1.Quyidagi olimlarning fikr va bajargan ishlarini moslab belgilang. 1-Djon Rey 2-J.B.Lamark 3-Ch Darvin 4-K.Linney a-turning realligini tan olgan b-turning realligini tan olmagan va tabiatda faqat individlar mavjud deb hisoblagan c-tur atamasini fanga birinchi bo’lib kiritgan d- bir tur yangi turning paydo bo’lishiga asos bo’ladi e-tabiatda tur o’zgarmas deb hisoblagan j-Tabiatda turlarning paydo bo’ladi, o’zgaradi, yo’qoladi . A)1-c.2-a,e.3-d,j.4-b B)1-c.2-b.3-d,j.4-a,e C)1-d.2-a.3-b,j.4-c,e D)1-d,b. 2-j.3-a,e.4-c

A)3,4,1,2B)1,2,3,4C)3,2,1,4D)1,2,4

1)g’o’za tomiri tolachalari sathida yashaydi 2)ichakda yashaydi 3)tuproqda yashaydi 4)barcha ikki urug’ pallali o’simliklarni zararlaydi 5)hujayra po’sti murein 6)hujayra po’sti pektin 7)genlari to’xtovsiz ishlab turadi 8)tuproqdagi gerbitsid va peptitsid qoldiqlarini zararsizlantiradi 9)tarkibida Ti- plazmid mavjud 10)sitoplazmasida ribosomadan boshqa organoidlari yo’q 11) ayrim turlaridan transgen o’simlik olishda foydalaniladi. A)2,4,5,8,9,11 B)3,4,6,8,10, C)3,5,7,9,10,11 D)1,3,4,5,8,10.

A)Yadrosi olib tashlangan zigotaga boshqa embrional hujayradan olingan yadro ko’chirilib o’tkazilar va hosil bo’lgan transplant tuxum xujayra o’gay ona bachadoniga implantatsiya qilinar edi.