~ 79 ~
8.Elektr o’tkazgich 79imilar
9.Kalit yoki tugmacha (knopka)
10.Yelim va pardozlash moslamalari.
Umumy ma’lumotlar
Jamiyatimizda texnika taraqqiyoti jadal suratlar bilan rivojlanib
bormoqda. Hozirgi sharoitda talabalar politexnik ta’lim, ya’ni
ishlab
chiqarishning asosiy sohalarini mashina, mexanizm va moslamalarning tuzilishi,
ishlashi va ulardan amalda foydalana bilishi, asosiy
materiallar va ularning
ishlatilishini, eng yangi texnalogiyalar haqidagi umumiy ma’lumotlarni bilishlari
lozim.
Barkamol insonning yetishib chiqishida umumiy ma’lumot beribgina qolmay,
balki keng politexnikaviy asosda amaliy mehnatga jalb qilish mehnat darslari va
to’garak mashg’ulotlarining asosiy maqsadlaridan biridir.
1-rasm. Zamonaviy avtomobil
Hozirgizamonyangitexnalogiyasitexnikaviyfikryuritaoladigan,
mehnatgaijodiymunosabatdabo’laoladiganyoshlarnitalabqiladi.
To’garakmashg’ulotlaridatexnikaviymodelyasashjarayonidatalabalarharxiltexnol
ogikoperatsiyalarni79imilvametalmasmateriallarningturlari,
mashina,
mexanizmvaasboblarningtuzilishi,
ishlashinibilib,
o’zlashtiribboradilar.
Shuningdek,
amaliyfaoliyatlarijarayonidaumumiyfanlardanolganbilimlarinimustahkamlaydila
r.
Mashg’ulotlardatexnikaviymodelyasashmuayyanbirmashina,
mexanizm,
asboblarningkichiklashtirilgannusxasinioddiyginako’rinishbo’lmay,
balkitexnikaviymodellarninghamkonistruksiyajihatdan,
hamishlashtamoyilijihatdananchasoddalashtirilgan,
lekinmuayyan
(real)
mashinalarbilanasosiyo’xshashliginiyo’qotmagannamunalarniijodiytarzdayaratis
hdaniboratdir.
Texnikaviy model yasashga kirisha turib, “Model va maket” tushinchalarini bir-
~ 80 ~
biridangajratakoladilar.
MODEL- real obyektning (mashina, mexanizm) to’la
yoki asosiy uzelining
nusxasidir. Bunda model ishlaydigan bo’ishi va ixcham ko’rinishda hamda
o’zining asl namunasi bajaradigan ishni bajarishi lozim. Masalan; aftomobil,
traktor, ekskovator modeli.
MAKET- ob’ektning konistruksiyasini (yasalishini) yaqqol (ko’rgazmali)
tasavvur qilishga imkon beradigan sxematik tasvirdir. Masalan; bino, inshoot,
asboblar maketi.Shuni ta’kidlash muhimki, bolalar hamma vaqt o’zlari qayerdadir
ko’rgan va o’zlarida 80imi taassurot qoldirgan mashina, mexanizmlarni yasashga
intiladilar.
Ishlaydigan, harakatli modellarni yasash va ularni sinash jarayonida
o’quvchilar
konistruksiyalarni
o’zgartirishga,
texnik
ko’rsatgichi,
xarakteristikasini
yaxshilashga, modelni ishonchliligi,
dizayni va hokazolarni
o’zgartirishga
to’g’ri
keladi.
Bularning barchasi o’quvchida yangi fikrlarning tug’ilishiga imkon yaratadi va
mustaqil fikrlashga, ijodkorlikka undaydi, shuningdek, ongli mehnat intizomini
shakillantiradi.
Mashg’ulotlarda o’quvchilar ishlarining sifatiga e’tibor berish 80imi ahamiyatga
ega, chunki buyumni puxta tayyorlash ularda estetik did va go’zallikka intilish
hislarnihtarbiyalashgahyordamhberadi
