Sinfdan tashqari ishlarning ommaviy shakli

~ 76 ~ 
 
1.
Sinfdan va maktabdan tashqar texnik va texnologik ish turlari 
bo’yicha olib boriladigan tashkiliy ishlar nimalardan iborat? 
2.
O`quvchilar bilan individual ishlar olib borish necha guruhga 
bo’linadi? 
3.
Umumiy o`rta ta’lim muassasalarida darsdan tashqari 
mashg`ulotlarning necha guruhga ajratish mumkin? 
4.
Sinfdan tashqari ishlarning ommaviy shaklihaqida gapiring. 
5.
Birlashmaga jalb etilgan o`quvchilarda qanaqa sifatlar 
shakllanadi? 
 
 
16-MAVZU. O’QUVCHILARNING TEXNIK IJODKORLIGINI 
RIVOJLANTIRISH
REJA: 
1.
 
O’quvchlarning texnik ijodkorligini rivojlantirish 
yo’nalishlari va asosiy bosqichlari. 
2.
 
Texnik ijodkorlikning rivojlanishi. 
Hozirgi kunda Respublikamizda juda ko`p ixtisosliklar mavjud. Bu 
ixtisosliklarda har xil turdagi texnik ob’yektlar va moslamalar 
ishlatiladi. Shuning uchun texnika bo`yicha maktabdan tashqari 
tadbirlarni tashkil qilishda o`quvchilarning o`z xohish moyilligiga va 
qiziqishiga qarab tanlash prinsipiga asosan sharoit tug`dirib berish 
zarur. Ayrim maktablarda bitta mehnat ta’limi o`qituvchisi 
o`quvchilarni texnikaning barcha yo`nalishlari bo`yicha qiziqishlarini 
qondira olmaydi. Agarda katta maktab bo`lsa unda 2-3 ta mehnat ta’limi 
o`qituvchilari ishlasa unda o`quvchilarning texnik to`garaklar bo`yicha 
ixtisos va qiziqishlarini qondira olishlari mumkin. To`garak ishlarining 
yo`nalishlari maktab ma’muriyati ehtiyojidan kelib chiqib o`zi 
belgilaydi. Bunda maktab atrofida joylashgan ishlab chiqarish 
korxonasini xarakteri, pedagogik kadrlarning salohiyati, maktab 
moddiy texnik bazasi va uni rivojlantirish imkoniyatlari inobatga olishi 
zarur. 
Agarda maktab miqyosida tashkil etayotgan to`garaklar 
o`quvchilarning ehtiyojiga mos kelmasa u holda tuman va shahar 
miqyosidagi to`garaklarda ishtirok etishlari mumkin. Har bir yo`nalish 
bo`yicha ochilgan to`garak faoliyatida o`quvchilar umumiy va xususiy 
vazifalarni amalga oshiradilar. Xususiy masalalarni hal etish uchun 

~ 77 ~ 
texnik to`garaklar maxsus dastur, me’yoriy hujjatlar bo`yicha to`garak 
tashkilotlari va rahbarlari o`quvchilar bilan olib boriladigan ishlarni 
mazmuni, shakli va metodlarini ishlab chiqadilar. 
Dastur va reja 
Texnik to`garaklar Respublika ta’lim markazi tomonidan 
tasdiqlangan dastur asosida olib boriladi. To`garak ishlari maktabdan 
tashqari mashg`ulotlarning dasturiga asosan mavzular har xil bo`lish 
mumkin. Ular shug`ullanishi yiliga qarab boshlang`ich, asosiy va 
yuqori darajadagi guruhlarga bo`linadi. To`garaklarni tashkil qilish 
jarayonida rahbar o`zining tayyorgarlik darajasi, maktabning moddiy - 
texnik bazasining imkoniyati va o`quvchilarning qiziqishiga qarab 
dasturga ma’lum o`zgartirishlar kiritish mumkin. Har tomonlama 
fikrlab tuzilmagan rejasi qo`yilgan maqsadga erishish qiyin. Shuning 
uchun to`garak ishlarini rejasi, strukturasida quyidagi bo`limlar 
bo`lishini tavsiya etadi: 
1. Umumiy qism; 2. Ta’lim-tarbiya ishlari; 3. Metodik ishlanmalar; 
4. Ommaviy tadbirlar; 5. Xo`jalik ishlari. 
To`garaklarni tuzilgan yillik rejasi maktab direktori yoki 
maktabdan tashqari o`quv muassasasining direktori tomonidan 
tasdiqlanadi. 
To`garak ishlari boshlangunga qadar uning rejasi tasdiqdan o`tadi. 
To`garak rahbari to`garak ishtirokchilarining bilim va ommaviy 
ko`nikma darajasi bo`lmaganligi uchun uning rejasini amalga 
oshirishda rahbarga qiyinchilik tug`diradi. Birinchi darsdan keyin 
o`quvchilar o`zlarini qiziqish va moyilligiga qarab texnik ob’yektlarni 
tanlaydilar, reja loyihasini muhokama qilishda uning a’zolarini fikr va 
mulohazalarini e’tiborga olish zarur. Har bir mashg`ulotga to`garak 
rahbarlari zarur bo`lgan asbob - uskuna, material va zaruriy 
adabiyotlarni tayyorlab qo`yadi. 

Download 5,18 Mb.