97
majburiyatlar asosini, ishchilar bilan ma`muriyat o`rtasida tuziladigan mehnat
bitimidir. Mehnat bitimini tuzish majburiyati O`zbekiston Davlatining Mehnat
vazirligi tomonidan belgilangan bo`lib, qonuniyat sifatida quyidagicha tahlil qilinadi.
Ishchilar ma`lum mutaxassisliklari bo`yicha belgilangan ishlarni, ushbu
korxonaning
ichki tartib qoidalariga rioya qilgan holda bajarishni ta`minlash, ma`muriyat o`z
navbatida mehnat qonunlari asosida va jamoat bitimida ko`zda tutilgan ma`muriyatga
tegishli majburiyatlarni so`zsiz bajarishni o`z zimmasiga oladi.
Mehnat qonunlarida ko`zda tutilgan majburiyatlar asosini quyidagilar tashkil etadi.
Har bir ishchi, xizmatchini mutaxassisligi va malakasiga qarab ma`lum mashina, jihoz
va boshqalardan iborat ish joylarida, sog’lom va xavfsiz ish sharoiti yaratish
maqsadida,
sifatli ish qurollari, maxsus kiyim-bosh, shaxsiy himoya va gigiena
vositalari bilan ta`minlash, mehnat intizomini
har taraflama mustahkamlash,
ishchilarni - xodimlarni ish sharoitlarini kundan-kunga yaxshilab borishni ta`minlash
maqsadida zarur texnik jihozlar o`rnatish, ularni doimiy ta`mirlab turish, shuningdek
mehnatni muhofaza qilishning nomenklatura chora-tadbirlarini amalga oshirish ko`zda
tutilgandir.
3.
Korxonalarda mehnat sharoitini yaxshilashga qaratilgan chora-tadbirlar
Korxonalarning ish jarayonida jarohatlanish va kasbiy kasalliklarni kamaytirish davlat
miqyosidagi ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyatga ega bo`lib, har yili qonun asosida mehnatni
muhofaza etish masalalarini hal etish maqsadida,
korxonalar rahbariyatlari, mehnat
muhofazasi bo`limlari mutaxassislari va kasaba uyushmalari bilan chora-tadbirlar
belgilaydi.
a)
Baxtsiz hodisalarning oldini olish chora-tadbirlari:
Bularga
zaharli va engil
alangalanuvchi suyuqliklarni saqlash jarayonlarini mexanizatsiyalashtirish, himoya
moslamalari, to`siqlar,
avtomatik himoya vositalari, signal moslamalari, masofadan
boshqarish asboblarini qo`-shimcha o`rnatish va boshqarish kiradi.
b)
Kasb kasalliklarini oldini olish chora-tadbirlari:
Ishchilarni har xil kasbiy zararlar
ta`siridan
himoyalovchi moslama, jihozlar tayyorlash, ishlab chiqarishga joriy etish,
shamollatish moslamalarini o`rnatish va o`z vaqtida ta`mirlash, havo tarkibini tekshirib
turish
uchun asbob uskunalar olish, o`rnatish va boshqalar kiradi.
