21.2 - §. AVTOMATLASHTIRISH TIZIM LA RIN I
LOYIHALASH BOSQICHLARI
Yangi sanoat obyektlarini qurish va mavjud korxonalarni qayta qurish
loyiha asosida amalga oshiriladi. Loyiha texnikaviy hujjatlaming kompleksidan
iborat b o ‘lib, bularga obyektni qurish yoki qayta qurish zaruriyatini
prinsipial tarzda asoslovchi yozuvlar, nostandart uskunalarni tayyorlash
uchun lozim b o ‘lgan, shuningdek, ham m a turdagi qurilish-m ontaj va
sozlash ishlarini amalga oshirish uchun kerak b o ig a n hisoblashlar va
chizm alar kiradi.
Q urilayotgan obyektning m urakkabligiga qarab, lo y ih a m a ’lum
qismlardan iborat boiadi. Loyihada texnika - iqtisodiy, texnologik, qurilish,
santexnika, elektr, avtom atika kabi qism lar b o ‘lishi m um kin. Avto
m atlashtirish loyihasining bir bo ‘limi b o ‘lgan texnologik jarayonlarni
nazorat qilish va avtomatik rostlash ham da boshqarish qismini shu sohaga
ixtisoslashtirilgan tashkilot yoki texnologik loyihalash institutining avto
m atlashtirish b o ‘limi (guruhi) amalga oshiradi. Bu loyiha texnologik
jarayonlarning ratsional ishlashini va uskunalar ishidagi xavfsizlikni
ta ’minlovchi nazorat-o‘lchov asboblarini, rostlagichlar, avtomatika va signa
lizatsiya qurilmalarini, loyihalashtirilayotgan obyektda ishlatiladigan texni
kaviy hujjatlarni o ‘z ichiga oladi.
Loyihalashni bajarishda loyihaning texnologik qismini tuzuvchi tashkilot
va yoki buyurtm achi bergan topshiriq asos bo ‘lib xizmat qiladi. Ayrim
vaqtlarda topshiriqni tuzishda avtom atlashtirish loyihasini bajaruvchi
tashkilot ham jalb etiladi. Loyihalash topshiriqlariga quyidagilar kiradi: a)
loyihalashtirilayotgan obyektning tarkibi, texnologik jarayonning qisqacha
bayoni, qurilm a va uskunalarning harakteristikasi; b) atro f m uhitning
tavsifi ko‘rsatilgan holda, nazorat qilinadigan va rostlanadigan kattaliklar-
ning natijasi; c) nazorat qilish va rostlashda ruxsat etilgan xatolar va
asboblarning funksional belgilari (ko‘rsatish, yozish, integrallash, signa
lizatsiya va boshqalar).
N azorat, avtom atik rostlash va boshqarish tizim larini loyihalash
maxsus ko‘rsatmalarga muvofiq amalga oshirilishi mumkin.
Ishlab chiqarish jarayonlarini avtom atlash
tirish tizimlarini loyihalash bosqichida boshqa-
rishning texnologik obyektlari (BTO) mufassal
tahlil qilinishi kerak. Bunda tahlil tizim i bo ‘iishi,
ishlab chiqarish jarayonini texnik jihozlash va
texnologiya, xomashyo, va tayyor mahsulot sifati,
jarayonni boshqarishni tashkil etish nuqtayi naza-
ridan tadqiq etishni ko‘zda tutish lozim. Tahlil
jarayonida aniq ishlab chiqarishning texnologik
jarayonlari o ‘rganiladi, jarayonni ifodalovchi kat-
taliklar aniqlanadi, ular orasidagi o ‘zaro bog‘-
lanish topiladi.