61
61
5. Metallga ishlov berish stanoklari
1. parmalash stanogi.
Chilangarlik о‘quv
usta xona larida, asosan, stolga о‘rnatiladigan par-
malash stanogidan foydalaniladi. Bu stanok tuzi-
lishining sod daligi, ishlati lishining
osonligi bilan
boshqa sta noklardan farq qiladi.
2. Frezalash sta no gi.
Frezalash sta nok la ri da
gori zontal, ver tikal va qiya yassi,
shakl dor yu-
zalarni shakl lantirish, tо‘g‘ri va vintsimon ariq-
chalar va pazlar ochish, g‘il diraklarda tishlar ke-
sish, tashqi va ichki
rezbalar ochish kabi ishlar
bajariladi.
3. Tokarlik-vintqirqish stanogi.
To kar lik-vintqirqish stanoklari xilma-xil
ish lar ni bajarish uchun mо‘ljallangan.
Bu stanoklarda sirtqi silindrik, konu
s-
simon va shakldor yuzalarni yо‘nish;
silind
rik
va konussimon teshiklarni
yо‘nib ken gaytirish; tores yuzalarni
yо‘nish; sirtqi va ichki rezbalar qirqish;
teshiklar parmalash, zenkerlash va
razvyortka lash;
zagotovka larni qirqib
tushirish, qis
man kesish va boshqa
ishlarni bajarish mum kin.
4. jilvirlash stanogi.
Jilvirlash stanok-
la ri, asosan, texnologik
jara yonning oxir gi
toza lab va pardozlab ishlov be rish operat si-
yalarini bajarish uchun mо‘ljal langan.
62
62
6. pardozlash asboblari va pardoz materiallari
jilvir qog‘oz.
Jilvir qog‘oz bir tomoniga mayda qattiq
minerallar yoki shisha-
kukuni yelimlab yopishtirilgan ip mato yoki qog‘ozdan iborat bo‘lib, pardozlashda
ishlatiladi (73-rasm).
Jilvir qog‘ozlar yirik va mayda donali bо‘lib, donalarning о‘lchamiga qarab
quyidagicha raqamlanadi: 12, 16, 20, 24, 36, 60, 80, 100 120, 140, 170, 200, 280.
Raqamlar ortib borishi bilan jilvir qog‘oz mayda donali bо‘lib boradi.
Metall buyumlarni silliqlashda yog‘och, plastmassa
va metalldan yasalgan
turli shakllardagi maxsus silliqlash moslamalari hamda jilvirlash mashinasidan
foydalaniladi (74-rasm).
polirovkalash
metall buyumlari yuza qismlariga
maxsus vositalar yordamida pardoz berishning yakuniy
jarayoni hisoblanadi. Bu jarayon ham dastaki moslamalar
bilan va maxsus mashinalarda amalga oshiriladi. Bunda
yasalgan buyum o‘ta chiroyli ko‘rinishga keladi. Bundan
ko‘pincha avtomobillarni pardozlashda foydalaniladi.
a) silliqlash moslamalari b)
jilvirlash mashinasi
