• To‘qimachilik
  • Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar




    Download 33,06 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet87/148
    Sana01.10.2024
    Hajmi33,06 Mb.
    #273065
    1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   148
    Bog'liq
    5-texnologiya

    Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
    1. Tikuvchilik xonasi va undagi jihozlar haqida gapirib bering.
    2. Ish stolida kerak bo‘ladigan ish qurollariga nimalar kiradi?
    3. Tikuvchilik xonasida amal qilinadigan texnika xavfsizligi va sani-
    tariya-gigiyena qoidalarini ayting.
    4. To‘qimachilik tolalariga nimalar kiradi?
    5. Ip va gazlamalar haqida ma’lumot bering.
    7-§.
    pAXTA VA ZIG‘IR TOLASINING ARQOQ VA TANDA IpLARI.
    pOLOTNO VA SARjA TO‘ QISH. GAZLAMANING O‘NG VA TESKARI
    TOMONLARINI ANIQLASH
    Gazlamaning arqoq va tanda iplari haqida eshitganmisiz? Gazlama ning 
    o‘ng va teskari tomonlari qanday aniqlanadi?
    To‘qimachilik iplarining tanda va arqoq o‘ralishi natijasida gazlama hosil bo‘ladi. 
    Gazlama bo‘ylab boradigan iplar 
    tanda iplar
    deb ataladi, ko‘ndalang joylashganlari 
    esa 
    arqoq iplar
    deyiladi. Tanda iplar – tekis, ingichka, yo‘g‘onligi bo‘yicha bir xil, 
    zich o‘ralgan, xuddi simday tortilgan, pishiq, qattiq bo‘ladi. Gazlamada tanda ip uning 
    uzunligini belgilaydi. Arqoq ip – yo‘g‘onligi bo‘yicha turli xil, ixcham, yumshoq bo‘-
    ladi. Bunday ip cho‘ziluvchan, mato birdaniga tortilsa ip bo‘g‘iq tovush chi qa-
    radi. Gazlamada arqoq ip uning enini belgilaydi. Gazlamaning milki bo‘ylab ko‘-
    pincha tanda iplar joylashadi, shu bois, pishiq o‘ralma chok yuzaga keladi. Chok 
    mato iplarini titilishdan va cho‘zilib ketmasligidan saqlaydi. Chokdan chokkacha 
    bo‘lgan masofa matoning eni deyiladi.
    To‘qimachilik matolarini ishlab chiqarish uch bosqich – 
    yigirish, to‘qish va 
    bezatishdan
    iborat bo‘lgan murakkab jarayondan iborat.
    Yigirish
    – bu uzun, yigirilgan ipni o‘rash yo‘li bilan qisqa tolalardan olinadigan 
    jarayon. Yigirish fabrikasiga tola bosib taxlangan holda keltiriladi. Ularga maxsus 
    mashinalarda bir nechta bosqichda ishlov beriladi:
    1) tola titilganidan keyin bir xil qolipda aralashtirilib, tarkibidagi qo‘shilmalardan 
    ajratilganidan so‘ng bo‘z holiga keladi; 
    2) bo‘zni tarab va tola hajmini cho‘zib eni yuzaga keltiriladi;
    3) tola hajmini yanada cho‘zib, o‘rab, tayyor bo‘lgan yigirilma (yigirilgan iplar) 
    chig‘iriqqa (aylanmaga) o‘ralashadi. Ishlab chi qarishdagi asosiy kasb yigiruvchi 


    133
    133
    mutaxassis hisoblanadi. U bir vaqtning o‘zida bir nechta stanoklarda ish bajara oladi. 
    Ish jarayonida 
    yigiruvchi mutaxassis ipning uzilganini yengil va tez fursatda bartaraf 
    qiladi, g‘altak va bobinani almashtiradi, jihozlarga xizmat ko‘rsatadi.
    To‘qimachilik
    – yigirilgan iplardan mato olish jarayonidir. Tayyor iplar sexga 
    kelib tushadi, to‘quv stanoklarida ulardan mato to‘qib chiqariladi. Tanda va arqoq 
    iplar o‘zaro birlashib to‘qishni tashkil qiladi. Aylanma to‘qimachilikning keng 
    tarqalgani – dasmolchilik, bo‘zchilik. To‘quvchilik stanogida ishni to‘quvchi 
    boshqaradi. U bir vaqtning o‘zida 48 tadan 64 tagacha avtomat dastgohlarga xizmat 
    ko‘rsatadi. Dastgoh to‘xtab qolsa, to‘quvchi uzilgan iplarni ulaydi, mato sifatini 
    kuzatib boradi.


    134
    134

    Download 33,06 Mb.
    1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   148




    Download 33,06 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar

    Download 33,06 Mb.
    Pdf ko'rish