|
Smenadachiqariladigan buyumlarBog'liq portal.guldu.uz-MajmuaSmenadachiqariladigan buyumlar va ishlab chiqarish oqimidagi ish o‘rinlarining soniga qarab,
ular uch guruxga bo‘linadi: kichik, o‘rta va katta quvvatli.
Kichik quvvatli ishlab chiqarish oqimlarida buyumni tayyorlash bo‘yicha mexnat taksimoti kam
ishchilar orasida bo‘linadi, bitta ishchiga ko‘p bo‘linmas operatsiyalar biriktiriladi, ishchining
ixtisoslashtirish darajasi past bo‘ladi, chunki bitta ishchiga turli ixtisosli operatsiyalar yuklatiladi,
maxsus mashinalar, presslardan konikarli foydalanilmaydi. Tashkiliy operatsiyalarni tuzish
qoidalari buziladi, natijada ish unumdorligini pasayadi, ishlab chiqarish oqimini
mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish sharoiti bo‘lmaydi, bu esa ishlab chiqarish oqimini
texnik-iktisodiy kursatkichlarini yomonlashishiga olib keladi.
O‘rta quvvatli ishlab chiqarish oqimlarida ish o‘rinlarini nisbatan yuqori darajada ixtisoslanishiga
sharoit yaratiladi va nisbatan yuqori mexnat unumdorligiga ega bo‘ladi, maxsus mashinalardan
foydalanishga imkon beradi va vaqt jixatdan tashkiliy operatsiyalarni bajarilishi moslashtiradi.
Yuqori quvvatliishlab chiqarish oqimlarida zamonaviy tashkiliy tuzulmalarni qo‘llash, yangi
texnologiya asosida apparatlarni qo‘llab detal va uzellarni tayyorlash, kichik mexanizatsiya
vositalari, maxsus mashina, avtomat va yarimavtomat mashinalaridan keng foydalanish imkoni
bo‘ladi va ish vaqtidan unumli foydalaniladi. Bunday ishlab chiqarish oqimlarini qo‘llashda
boshqarish bo‘yicha xarajatlar kamayadi.
Maxculot sifati yaxshilanadi, ish bajaruvchidarning ish
joylarini yanada ixtisoslashtiriladi. Texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlar yuqori bo‘lib, kompleks
mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish uchun keng imkoniyat yaratiladi.
Smenaning izchilligiga qura:
a) ish olib qo‘yiladigan ;
b) ish olib qo‘yilmaydigan ishlab chiqarish oqimlari bo‘linadi.
Ish olib qo‘yiladigan ishlab chiqarish oqimlarda xar bir smena ishchilari ma`lum maxsulotturlari
yoki buyum fasonini tikishga ixtisomlashadilar. Ishchilar smena tugagach o‘zlari tikayotgan yoki
tikib ulgurmagan buyumlarni yig‘ishtirib saqlash joylariga olib qo‘yyadilar va ertasiga tikishni
davom ettiradilar. Ish olib qo‘iladigan ishlab chiqarish oqimlarida bir biridan keskin farqlanuvchi
fasonlarni va buyumlarni tikish mumkin. Bunda ishlab chiqarilgan maxsulotlar sonini xisoblan bir
muncha osonlashadi va sifatsiz maxsulot chiqargan aybdor ishchini topish engillashadi. Ish olib
qo‘yiladigan modellar yoki maxsulot turlari uzluksizlik
davomida sonini
ikki barobar kupaytirishga
imkon beradi. Birok ular, bunday xolatda tugallanmagan ishlab chiqishni ikki barobariga
ko‘paytiradi. Bundan tashkari, ishchilar smena boshida va oxirida maxsulotni ajratishga, yig‘ishga,
taxlashga va maxsulotlarni yashiklar, shkaflar, qutilarga karobkalarga joylashtirishda ortiqcha ish
bermaydigan vaqtni (15%) yo‘qatadilar, bunda ishlab chiqarish joylari to‘siladi, detallar gijimlanadi
va ularni tashqi ko‘rinishini yomonlashtiradi.
Ishni olib qo‘ymaydigan ishlab chiqarish
oqimlarda bir smenada tikib tugallanmagan
buyumlarni ikkinchi smena ishchilari davom ettiradilar. Bunda tayyorlov-yakunlovchi ishlarga
ketadigan vaqt tejaladi, tuganllanmagan ishlab chiqarish xajmi va ishlab chiqarish tsikli qisqaradi,
tsex maydonidan ratsional foydalaniladi, mexnat unumdorligi ortadi, buyum sifati yaxshilanadi.
Shuning uchun ilg‘or korxonalar faqat ish olib ko‘yilmaydigan ishlab chiqarish oqimlarini
qo‘llashga xarakat qiladilar.
22
11- rаsm. Kiyim tayyorlashda ishlab chiqarishni tashkil qilish.
Kiyim tayyorlashda ishlab chiqarishni tashkil qilish
Oqimli ishlab chiqarish
Oqimsiz i.ch
Avtomatlashtirilgan i.ch
Qat'iy
ritmli
okimlar
Kombina
tsiyalasht
irilgan
Erkin
ritmli
okimlar
Yakka
Brigadali
Konvеyеrli
Konvеyеrli kichik sеriyali guruxli agrеgat
Guruxli agrеgat
Kichik sеriyali
O’rta katta
1
Donali, pachkali
5
Sеktsiyali, sеktsiyasiz
6
Tugri chiziqli
(bir chiziqli, ko’p chizikli, bir
katorli kup katorli)
8
Bir gruppali, gruppali
7
Olib qo’yiladigan
2
Bir modеlli
Ko’p modеlli
3
Kеtma kеt siklli
Kombinatsiyalashtirilgan
4
Kichik, o’rta katta
1
Donali, pachkali
5
Sеktsiyali
6
Tugri chiziqli
(bir chiziqli, ko’p chiziqli, bir
qatorli ko’p katorli)
egrichizikli
8
Bir gruppali, gruppali
7
Olib qo’yiladigan
2
Bir modеlli, ko’p modеlli,
k ti
tli
3
Kеtma kеt siklli
Kombinatsiyalashtirilgan
4
Kichik, o’rta katta
1
pachkali
5
Sеktsiyali, sеktsiyasiz
6
To’gri chiziqli
(bir chiziqli, ko’p chiziqli, bir
qatorli ko’p katorli)
egrichizikli
8
Bir gruppali, gruppali
7
Olib qo’yiladigan
2
Bir modеlli, ko’p modеlli,
k ti
tli
3
Kеtma kеt siklli
Kombinatsiyalashtirilgan
4
Kichik, o’rta, katta
1
pachkali
5
sеktsiyasiz
6
Aylanma
8
Bir gruppali, gruppali
7
Olib qo’yiladigan
2
Bir modеlli,
ko’p modеlli,
k i
li
3
EE
4
|
| |
