Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent

Download 3,33 Mb. Pdf ko'rish
bet	64/128
Sana	19.12.2023
Hajmi	3,33 Mb.
	#123541

1 ... 60 61 62 63 64 65 66 67 ... 128

Bog'liq
A9k4uhxO3YwZ1v7e4Zqkca5zrFHjWA2dl3HCizPL

Mexanik qulflar

deraza pardalaridan ham foydalaniladi.
Fizik xavfsizlikni nazoratlash: xavfsizlik xodimi (qo‘riqchi)
tashkilotning fizik xavfsizligini tashkil etish, monitoringlash va
madadlash vazifasini bajarib, maxfiy axborotni yo‘qolishidan,
o‘g‘irlanishidan, noto‘g‘ri foydalanishidan himoyalash uchun xavfsizlik
tizimini o‘rnatish, baholash va ishlab chiqish uchun javobgardir. Yuqori
malakali va tajribaga ega xodim har qanday tashkilotning xavfsizligida
muhim rol o‘ynaydi. Tashkilotda xodimlar tomonidan amalga oshirilgan
himoya
24 × 7 × 365 tartibida amalga oshirilishi zarur. Fizik
xavfsizlikka jalb etilgan shaxslar quyidagilar.
Qo‘riqchilar odatda asosiy kirish eshigi va darvozadan
kiruvchilarni va xodimlarni nazorat etishga javobgar bo‘lib, xususan,
ulardan begona shaxslarning tashkilot hududiga kirmasligini, turli
taqiqlangan buyumlarni olib kirmasligini ta’minlashi talab etiladi.
Tashkilotdagi barcha kirish eshiklaridagi holatlar qo‘riqchilar tomonidan
CCTV (Closed-circuit television) kameralar yordamida kuzatib boriladi
va yozib olib ma’lum vaqtda saqlanadi.

Tashkilotdagi qo‘riqchilar boshlig‘i. Tashkilotdagi qo‘riqchilar
boshlig‘i qo‘riqchilar harakatini kuzatish, talab etilgan vaqtda
qo‘riqchilarga ko‘mak berish, olamonni tarqatib yuborish, binodagi
qulflarni, yoritish tizimlarini boshqarishga javobgar.

122

Xavfsizlik xodimi tashkilot atrofida xavfsizlikka aloqador jixozlarni
o‘rnatish, boshqarish va ularni to‘g‘ri ishlayotganini kafolatlashi shart.

Axborot xavfsizligining bosh xodimi (Chief Information Security
Officer). O‘tgan davrlarda, axborot xavfsizligining bosh xodimi
tashkilotdagi barcha xavfsizlikka aloqador jarayonlarni nazoratlashi,
hattoki, tarmoq va tizim xavfsizligiga ham javobgar bo‘lgan. Hozirda
esa, ushbu shaxslarga, asosan, texnik tomondan bilim va ko‘nikmalar
berilishi talab etiladi.
Foydalanishlarni nazoratlash: autentifikatsiya usullari. Tashkilot
hududida shaxslarni autentifikatsiyalash vazifasi o‘rta to‘siqlar
vazifasini bajaruvchi turniketlar tomonidan yoki qo‘riqchilar tomonidan
ham amalga oshirilishi mumkin.
Fizik xavfsizlikni nazoratlash: fizik qulflar ruxsatsiz fizik
foydalanishlarni cheklashda foydalaniladi. Har bir tashkilot o‘zining
xavfsizlik talablaridan kelib chiqqan holda ularni tanlashi shart.
Quyidagi turdagi fizik qulflardan amalda keng foydalanilmoqda:
Mexanik qulflar: tashkilotda fizik foydalanishlarni cheklashning
eng oson usuli hisoblanib, kalitli yoki kalitsiz bo‘lishi mumkin. Mexanik
qulflarga 4.19-rasmda misollar keltirilgan.
4.19-rasm. Mexanik qulflar

Raqamli qulflar: raqamli qulfli eshiklarni ochish uchun biror
narsani (kalitni) olib yurish talab etilmaydi, barmoq izi, smart karta yoki
PIN koddan oson foydalaniladi.
Elektr/ elektromagnetik qulflar: elektr yoki elektron qulflash tizimi
elektr quvvatini kamaytirishga asoslangan bo‘lib, natijada eshik
ochiladi. Ularni, odatda magnit yoki va elektromotor faollashtiradi va
deaktivlashtiradi. Ushbu qulflar ochilishi uchun kalit talab etilmaydi.
Kombinatsion qulflar raqam va simvollar kombinatsiyasidan iborat
bo‘lgan maxfiy kodni kiritishni talab etadi.

123
Fizik xavfsizlikni nazoratlash: Yashirin qurol/ kontrabanda
qurilmalarini aniqlash moslamasi. Tashkilotlarda odatda shaxslar
tomonidan olib kiriladigan jixozlar yoki vositalar maxsus skanerlar
yordamida turli qurollar yoki kontrabanda vositalarini, bombalar, yoki
o‘q otar qurilmalari aniqlanadi. Mazkur skanerlarga misol tariqasida,
metallni aniqlovchilar, X-ray aniqlash tizimlari va harakat bo‘ylab
metallni aniqlash tizimlarini keltirish mumkin (4.20-rasm).

Download 3,33 Mb.

1 ... 60 61 62 63 64 65 66 67 ... 128

Download 3,33 Mb.

Pdf ko'rish