"tiqxmmi" milliy tadqiqot universitetining qarshi irrigatsiya va agrotexnologiyalar




Download 1,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/33
Sana25.01.2024
Hajmi1,36 Mb.
#145792
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   33
Bog'liq
Volleybol, uslubiy qo\'llanma, B.Ro\'ziqulov

11-rasm.
Bunda muskullarning yopishqoq ishqalanishi birdaniga kamayadi va uning 
egiluvchanlik xarakteristikasi idealga yaqinlashadi. Biroq odamning har 
qanday muskuli ham harakat jarayonida prujina kabi foydalanilmaydi. 
Urchuqsimon muskullarda tolalarning va umuman muskullarning nisbiy 
uzayishi unga mos tushadi. Bo‘g‘inlardagi harakatning real amplitudasi ham 
urchuqsimon muskullar tolasini tinch holatdagi uzunligining 35% dan 
ortig‘igacha cho‘zishga imkon bermaydi.
Sport harakatlarining mumkin bo‘lgan maksimal amplitudasida faqat patsimon 
muskullar tolalarigina har ikkala egiluvchan muskul ishlay olishi mumkin 
bo‘lgan darajagacha cho‘zilishi mumkin. Patsimon muskullarning bu 
xususiyati ularning geometrik xususiyatlari bilan izohlanadi (11-rasm). Bunday 
muskullarda qisqaruvchan tolalar parallel bog‘langanligi uchun umuman 
barcha muskullarning va uning ayrim tolalarining cho‘zilish kattaligi jiddiy 


46 
farqlanmaydi. Nisbiy deformatsiya esa, patli muskullar biroz chuzilganda 
uning tolalari tinch holatdagidan
35-65% gacha diyapozonda defarmatsiyalanadi va qat’iy qayishqoq 
elastamerga aylanadi. Siltanishda hujumchi qo‘lining “tashlanishi” (albatta, 
“qat’iy’’ sxema bo‘yicha) va uning zarba tezlanishining ilgarilash xarakteri 
tashqi jihatdan to‘xtalmasdan amalga oshirilishi va siltanish amplitudasining 
chekka nuqtasidan “o‘q otish” kabi ko‘rinishi lozim.
Energiyaning samarasiz yo‘nalishlariga yo‘l qo‘ymaslik uchun quyidagi 
qoidaga amal qilish lozim: Siltanishda zarba beruvchining tezligi 
bo‘g‘inlardagi egiluvchan muskullar tomonidan sekinlashtiriladi, zarba 
tezlanishi esa ushbu egiluvchan muskullardagi qisqaruvchi tolalar ishi bilan 
birgalikda bajariladi. 
Himoyada harakatli vazifalarni samarali hal etishning asosiy shartlari 
  
Himoyachi harakatlarini maqsadi to‘pni qabul qilish (qaytarish), bog‘lovchi 
o‘yinchiga yetkazish hisoblanadi. Himoyachilar to‘pni qaytarishda pastdan ikki 
qo‘llab, ba’zida bir qo‘llab bajarish usulidan foydalanishga intiladilar. To‘p 
uzatilgach, uchish tezligi va trayektoriyasi, himoyachigacha bo‘lgan masofa 
bilan aniqlanadi. To‘pni ko‘pincha tez va kuchli urish jarayonidan qaytarishga 
to‘g‘ri keladi.
Ayrim vaziyatlarda himoyachilarga yuqori usulda, shuningdek, bir yoki ikki 
qo‘llab qabul qilish qulay bo‘ladi, bu uning ancha aniq yetkazilishini 
ta’minlaydi. Yuqorida uzatish texnikasini farqlari to‘p bilan ishlashda qo‘l 
barmoqlarining katta zo‘riqishidan va oyoqlarning kamroq ishlashidan 
iboratdir.
Himoya harakatlarini, boshqalari bilan birgalikda, texnik-taktik sifatida 
tasniflash mumkin. Shundan kelib chiqqan holda, himoyadagi o‘yin 
samaradorligini belgilovchi barcha vazifalarni ham texniktaktikaviy xarakter 
kasb etadi deyish mumkin. Ular orasida eng muhumlarini himoyachi birinchi 


47 
navbatda hal etishi zarur. Joyni himoyachi yoki to‘siqchi tomonidan, guruh 
yoki jamoa taktikasini hisobga olgan holda, shuningdek, raqibning hujumchi 
o‘yinchilarining xususiyatlarini va vujudga kelgan o‘yin vaziyatini hisobga 
olib, zarbadan oldinroq tanlash. Hujumchining zarbadan oldingi harakatlari, 
o‘yin vaziyati, hujumchi o‘yinchilarning xususiyatlari asosida hujum 
yo‘nalishini oldindan seza bilish. Himoyalovchi platforma maydonini 
kengaytirish – to‘pni qaytarish uchun bir emas, ikkala qo‘ldan foydalanish, 
to‘pni barmoqlarning orqa tomoni bilan emas, balki tirsakning old qismi bilan 
qaytarish. Himoyachi tomonidan qaytaruvchi platformaning to‘p bilan 
uchrashish joyiga tez va oqilona o‘tkazilishi, uning joylashishidagi zaruriy 
mo‘ljalini saqlab qolish, to‘pning uchib ketishi kerakli trayektoriyasini 
ta’minlash.
Platformaning maqsadga muvofiq siljishi hisobidan to‘pni yetkazib berishi 
uchun zarur bo‘lgan vektor tezligini ta’minlash: qarshidan zarba bo‘lganda, 
harakatsiz holatda turib qolish yoki bo‘shashuvchi harakatda va boshqalar. 
Mohiyatiga ko‘ra, faqat quyida bayon qilinadigan vazifalar an’anaviy o‘yin 
“texnikasi” tushunchasi doirasida hal etiladi.

Download 1,36 Mb.
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   33




Download 1,36 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



"tiqxmmi" milliy tadqiqot universitetining qarshi irrigatsiya va agrotexnologiyalar

Download 1,36 Mb.
Pdf ko'rish